|
|
burgilipsit
burgilipsit (bur-gi-lip-sítŭ) adg – vedz tu borgi
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: borgiborgi/borge
borgi/borge (bór-gi) sf borgi (bórgĭ) shi borgiuri (bór-gĭurĭ) – atsea tsi u-am cãndu-lj voi (hursescu) a unui tsiva (paradz i alti lucri tsi li am mprumutatã di la el, pricunushtearea cã nj-ari faptã un bun, etc.); lucru tsi lipseashti s-lu facã cariva (cã va i cã nu va, cã easti pimtu cu zorea s-lu facã, cã lu-ari tãxitã, cã s-ari ligatã, etc.); mprumut, hreu, hreus; hreusi, ipuhreusi, apuhreusi; sartsinã, dat;
(expr:
1: am borgi la Mihali = nu hiu cu mintea ntreagã;
2: shi perlji din cap lj-am borgi; hiu borgi vindut; am borgi pãnã di gushi = hiu mplin di borgi di nu shtiu tsi s-fac tra s-ascap di ea)
{ro: datorie}
{fr: dette; devoir}
{en: debt; duty}
ex: u plãtish borgea? (mprumutlu tsi-l featsish, atsea tsi-lj hurseai); am borgi (lucru tsi lipseashti s-lu fac tra) s-ti hrãnescu; am borgi cãtrã tini (tsã hursescu tsiva); di borgi-i pãn di gushi
(expr: easti mplin di borgi, di nu shtii tsi s-facã!); au borgi la Mihali (lj-hursescu paradz al Mihali, icã, expr: nu suntu cu mintea ntreagã); lj-hursescu, easti borgi greauã; sh-fatsi tuti borgiurli (sartsinjli, ipuhreusili tsi-avea)
§ burgilipsescu (bur-gi-lip-sés-cu) (mi) vb IV burgilipsii (bur-gi-lip-síĭ), burgilipseam (bur-gi-lip-seámŭ), burgilipsitã (bur-gi-lip-sí-tã), burgilipsiri/burgilipsire (bur-gi-lip-sí-ri) – am (fac) unã borgi; intru borgi; ãlj voi tsiva a unui; lj-voi, ndãturedz, hursescu, hriusescu
{ro: îndatori, face datorii}
{fr: avoir des dettes, contracter des obligations}
{en: have or acquire a debt or an obligation}
§ burgilipsit (bur-gi-lip-sítŭ) adg burgilipsitã (bur-gi-lip-sí-tã), burgilipsits (bur-gi-lip-sítsĭ), burgilipsiti/burgilipsite (bur-gi-lip-sí-ti) – (atsea, lucrul, parãlu) tsi easti borgi; (atsel) tsi intrã borgi la cariva; (atsel) tsi-lj hurseashti tsiva a unui; burgilắ, ndãturat, hursit, hriusit
{ro: (ceeace) este luat ca datorie, îndatorit, (acela) care a făcut datorii}
{fr: ce (l’argent) qui répresente la dette; (celui) qui a des dettes, qui a contracté des obligations}
{en: (that) which is owed; who has or has acquired a debt or an obligation}
hreu
hreu (hréŭ) sn hreuri (hré-urĭ) – atsea tsi fatsi (borgea tu cari intrã) omlu tsi mprumutã tsiva; atsea tsi am cãndu-lj voi (hursescu) a unui tsiva (paradz i alti lucri tsi li am mprumutatã di la el, pricunushteari, cã nj-ari faptã un bun, etc.); lucru tsi lipseashti s-lu facã cariva (cã va i cã nu va, cã easti pimtu cu zorea s-lu facã, cã lu-ari tãxitã, cã s-ari ligatã, etc.); hreus, hreusi, ipuhreusi, apuhreusi, borgi, mprumut, sartsinã, dat
{ro: datorie, obligaţie}
{fr: dette, obligation, devoir}
{en: debt, obligation, duty}
§ hreus (hré-usŭ) sn hreusuri (hré-u-surĭ) – (unã cu hreu)
§ hreusi/hreuse (hré-u-si) sf hreusuri (hré-u-surĭ) – (unã cu hreu)
§ hriusescu (hri-u-sés-cu) (mi) vb IV hriusii (hri-u-síĭ), hriuseam (hri-u-seámŭ), hriusitã (hri-u-sí-tã), hriusiri/hriusire (hri-u-sí-ri) – am (fac) unã borgi; intru borgi; ãlj voi tsiva a unui; hursescu, burgilipsescu, ndãturedz
{ro: îndatori}
{fr: endetter}
{en: have or acquire a debt}
§ hriusit (hri-u-sítŭ) adg hriusitã (hri-u-sí-tã), hriusits (hri-u-sítsĭ), hriusiti/hriusite (hri-u-sí-ti) – tsi ari faptã unã borgi; tsi easti ndãturat; (lucrul) tsi easti loat (dat) ca borgi; hursit, burgilipsit, ndãturat
{ro: îndatorit}
{fr: endetté}
{en: who has acquired a debt}
§ hriusiri/hriusire (hri-u-sí-ri) sf hriusiri (hri-u-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva hriuseashti; hursiri, burgilipsiri, ndãturari; hreusi
{ro: acţiunea de a îndatori; îndatorire}
{fr: action de (s’)endetter}
{en: action of acquiring or making a debt}
§ ipuhreusi/ipuhreuse (i-pu-hré-u-si) sf ipuhreusi (i-pu-hre-usĭ) – lucru tsi lipseashti s-lu facã cariva (cã va i cã nu va, cã easti pimtu cu zorea s-lu facã, cã lu-ari tãxitã, cã s-ari ligatã, etc.); apuhreusi, hreusi; borgi, sartsinã, dat
{ro: obligaţie, datorie}
{fr: obligation, engagement, devoir}
hursescu
hursescu (hur-sés-cu) vb IV hursii (hur-síĭ), hurseam (hur-seámŭ), hursitã (hur-sí-tã), hursiri/hursire (hur-sí-ri) – (am faptã unã borgi ninti shi) tora-lj voi tsiva a unui; lj-am ti dari (paradz); hriusescu, ndãturedz, burgilipsescu;
(expr:
1: lj-hurseashti al Mihali (al Hali) = easti ca glareshcu; nu u-ari tutã mintea; sh-ari chirutã mintea; lj-ari trã dari al Mihali;
2: un suflit ãlj hursescu al Dumnidzã = nu mi-alas, pot s-lu fac lucrul sh-mini)
{ro: datori}
{fr: devoir}
{en: owe}
ex: lj-hursescu (lj-am trã dari) multsã paradz; sh-nãs turcu, ma sh-eu un suflit hursescu al Dumnidzã (fig: ãlj voi al Dumnidzã, va dzãcã, nu mi-alas); va-lj hurseascã al Mihali, mãratlu (va s-aibã intratã borgi al Mihali; icã, expr: nu-ari minti, sh-ari chirutã mintea)
§ hursit (hur-sítŭ) adg hursitã (hur-sí-tã), hursits (hur-sítsĭ), hursiti/hursite (hur-sí-ti) – (atsea, lucrul, parãlu) tsi easti borgi; (atsel) tsi intrã borgi la cariva; (atsel) tsi-lj va un lucru a unui; hriusit, burgilipsit, ndãturat
{ro: (ceeace este) datorit}
{fr: (ce qui est) dû}
{en: (that which is) owed}
§ hursi-ri/hursire (hur-sí-ri) sf hursiri (hur-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva hurseashti tsiva; hriusiri, burgilipsiri, ndãturari
{ro: acţiunea de a datori; datorire; datorie}
{fr: action de devoir; dette}
{en: action of owing; debt}
ndãturedz
ndãturedz (ndã-tu-rédzŭ) (mi) vb I ndãturai (ndã-tu-ráĭ), ndã-turam (ndã-tu-rámŭ), ndãturatã (ndã-tu-rá-tã), ndãturari/ndãturare (ndã-tu-rá-ri) – intru borgi; lj-voi tsiva a unui trã un bun tsi nj-ari faptã; hursescu, burgilipsescu;
(expr: lji ndãturedz shi perlu din cap = lj-am intratã cu-unã multu mari borgi di cari ãnj yini greu s-ascap)
{ro: îndatora}
{fr: contracter des obligations}
{en: acquire a debt or an obligation}
ex: cãt si ndãturã tu-aestã ipotisi, ni amarea nu-l la
§ ndãturat (ndã-tu-rátŭ) adg ndãturatã (ndã-tu-rá-tã), ndãturats (ndã-tu-rátsĭ), ndãturati/ndãturate (ndã-tu-rá-ti) – (atsea, lucrul, parãlu) tsi lu-ari omlu borgi; (atsel) tsi intrã borgi la cariva; (atsel) tsi-lj hurseashti tsiva a unui; burgilipsit, hursit, ndãtor
{ro: îndatorat}
{fr: qui a contracté des obligations}
{en: who has acquired a debt or an obligation}
§ ndãtura-ri/ndãturare (ndã-tu-rá-ri) sf ndãturãri (ndã-tu-rắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva intrã borgi; hursiri, burgilipsiri
{ro: acţiunea de a îndatori, de a face datorii; îndatorire}
{fr: action d’avoir des dettes, de contracter des obligations}
{en: action of having or acquiring a debt or an obligation}
§ ndãtor (ndã-tórŭ) adj, adv ndãtoari/ndãtoare (ndã-tŭá-ri), ndãtori (ndã-tórĭ), ndãtoari/ndã-toare (ndã-tŭá-ri) – tsi ari unã borgi; tsi-lj hurseashti tsiva a unui; ndãturat, burgilipsit; cu borgi; cu paradz mprumutats
{ro: dator, cu datorie}
{fr: débiteur, avec des obligations}
{en: debtor, with debt}
ex: armasi ndãtor shi perlu din cap
(expr: lj-va multu, lji ndãtureadzã multu); ndãtor (cu borgi) featsi casili; ndãtor (cu borgi, pãradz mprumutats di la altsã) dishcljisi ducheanea