DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

bun1

bun1 (búnŭ) adg bunã (bú-nã), bunj (búnjĭ), buni/bune (bú-ni) – tsi ari hãri cãftati shi vruti di lumi; (om) cari nu fatsi arãu; (om) cari fatsi bunets tu lumi, (om) cari agiutã lumea cãndu ari ananghi, etc.; bunac;
(expr:
1: bunlu-a bunjlor, (om) bun ca pãnea-atsea calda; bun, zahari; bun, si-l badz pri-aranã; bun, cum nu-ari faptã altu fisea; etc. = (om) multu bun; om di nai ma bunjlji;
2: nj-easti bun = mi-ariseashti;
3: u-aflu bunã = u-aflu cã easti ghini (cã undzeashti, cã-lj si cadi, cã-lj hãrzeashti, etc.);
4: cusurin bun = prot cusurin, cusurin ver;
5: bunjlji a hoarãljei = oaminjlji di frãmti a hoarãljei; mãrlji a hoarãljei;
6: bunã-vã oara; bunã-vã dzua = zbor cu cari s-ghinueashti lumea cãndu s-adunã i s-disparti;
7: di bun, ma bun = cu cãt treatsi chirolu, cu-ahãt ma bun s-fatsi;
8: Multu Bune! = Dumnidzale!;
9: easti tu (cu) bunili; ari bunili = veadi bana mash cu bunets sh-va si s-poartã ghini cu tutã dunjaea)
{ro: bun}
{fr: bon}
{en: good}
ex: di bunili (di lucrili buni) tuti lj-deadi Dumnidzã; n casã ari tuti bunili (tuti lucrili buni di cari ari ananghi); easti bun ca pãnea-atsea caldã
(expr: easti multu bun); nj-easti cusurin bun
(expr: prot cusurin); nj-easti bunã
(expr: mi-ariseashti) cafeea cu lapti; nu tsi-u bunã
(expr: nu ti-ariseashti); adzã easti cu bunili
(expr: adzã li veadi tuti cu inima mplinã di harauã, easti ifhãrãstisit di banã, u va lumea sh-va s-facã mash bunets)

§ nibun (ni-búnŭ) adg nibunã (ni-bú-nã), nibunj (ni-búnjĭ), nibuni/nibune (ni-bú-ni) – tsi nu easti bun; tsi nu-ari hãri cãftati di lumi; (om) cari nu fatsi bunets la lumi (om arãu ca, bunãoarã, om cari nu-agiutã lumea cãndu ari ananghi, cari fatsi arãu, etc.); tsi easti-arãu; tsi easti glar;
(expr: nveasta-atsea buna: nibunili, li-adarã buni = zbor tsi s-dzãtsi trã nurorli tsi s-fac buni ca s-treacã ghini cu soacrili nibuni)
{ro: rău, prost}
{fr: mauvais, niais}
{en: bad, stupid}
ex: nibuni (slabi, arali) zãcoani; s-lã lja atseali nibunili (slabili, aralili) mbodhur; carnea azã easti nibunã (nu easti bunã, easti aspartã, aludzãtã)

§ bun2 (búnŭ) sn buni/bune (bú-ni) – harea tsi-l fatsi un lucru s-hibã bun; harea tsi pãrãstiseashti un lucru tsi nu easti arãu, slab; ghineatsã;

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

burbunacã

burbunacã (bur-bu-ná-cã) sf burbunãts (bur-bu-nắts) – soi di jumearã (tsi sh-u-adutsi niheamã cu shteayea, mash cã easti ma njicã), cu frãndzã lundzi sh-acrishoari buni tu mãcari sh-tu pitã; burbunanicã, burbunaricã, burbunãricã, brumanicã, bumbunaricã, mãcrish
{ro: măcriş}
{fr: oxalis, oseille}
{en: sorel}
ex: dada featsi pitã cu burbunacã; ghelã di carni cu burbunacã

§ burbunanicã (bur-bu-ná-ni-cã) sf burbunãnits (bur-bu-nắ-nitsĭ) – (unã cu burbunacã)

§ burbunaricã (bur-bu-ná-ri-cã) sf burbunãrits (bur-bu-nắ-ritsĭ) – (unã cu burbunacã)

§ burbunãricã (bur-bu-nã-rí-cã) sf burbunãrits (bur-bu-nã-rítsĭ) – (unã cu burbunacã)

§ brumanicã (bru-má-ni-cã) sf brumãnits (bru-mắ-nitsĭ) – (unã cu burbunacã)

§ bumbunaricã (bum-bu-ná-ri-cã) sf bumbunaritsi/bumbunaritse (bum-bu-ná-ri-tsi) – (unã cu burbunacã)
ex: s-dusi tu unã pãduri, ca s-adunã putsãnã bumbunaricã

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

hiljin

hiljin (hi-ljínŭ) sm, sf hiljinã (hi-ljí-nã), hiljinj (hi-ljínjĭ), hiljini/hiljine (hi-ljí-ni) – atsea tsi lu-ari nunlu pi ficiorlu (feata) pi cari ãlj pãtidzã i tinirlji tsi-lj ncurunã; hljin, cumbar
{ro: fin}
{fr: filleul}
{en: god-child}
ex: hiljine! dzãsi nunlu; e, more hiljine!; hiljina-ali tsal Dina; muri hiljinlu? dusi cumbãrilja; cara-lj pãtidzai ficiorlu u feci hiljinã

§ hljin (hljínŭ) sm, sf hljinã (hljí-nã), hljinj (hljínjĭ), hljini/hljine (hljí-ni) – (unã cu hiljin)
ex: sh-li deadirã hljinili s-mãcã; bunaca-a noastrã hljinã; a hljinjlor tra s-lã oarã

§ hin (hínŭ) sm, sf hinã (hí-nã), hinj (hínjĭ), hini/hine (hí-ni) – (unã cu hiljin)
ex: mãmãnj tsi l-aduc hinjlji tsiva di a furtu

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

mãcrish

mãcrish (mã-críshĭŭ) sn mãcrishuri (mã-crí-shĭurĭ) – soi di jumearã (tsi sh-u-adutsi niheamã cu shteayea, mash cã easti multu ma njicã), cu frãndzã lundzi sh-acrishoari, buni trã mãcãruri sh-trã piti; burbunacã, burbunanicã, burbunaricã, burbunãricã, bru-manicã, bumbunaricã
{ro: măcriş}
{fr: oseille}
{en: sorel}
ex: tu alti hori di-armãnj, a mãcrishlui ãlj dzãc burbunacã

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã