ex: nu s-albãstrui ghini lãna

§ albãstruit (al-bãs-tru-ítŭ) adg albãstruitã (al-bãs-tru-í-tã), albãstruits (al-bãs-tru-ítsĭ), albãstruiti/albãstruite (al-bãs-tru-í-ti) – (unã cu albãstrit)

§ albãstruiri/albãstruire (al-bãs-tru-í-ri) sf albãstruiri (al-bãs-tru-írĭ) – (unã cu albãstriri)

(expr: dzãnili) trei; agudit di albi
(expr: dzãni); trã Stã-Vinjiri va ishim tu albi
(expr: stranji albi); ishii cu fatsa albã
(expr: fãrã stepsu)

§ albat (al-bátŭ) adg albatã (al-bá-tã), albats (al-bátsĭ), albati/albate (al-bá-ti) – (unã cu albu)
ex: cari-i ma albatã (albã)?

§ albeatsã (al-beá-tsã) sf albets (al-bétsĭ) –
1: harea tsi fatsi lucrul tra s-hibã albu; algheatsã;
2: partea albã tsi s-mãcã di nãuntrul a oului; albush;
3: bueaua (pulbirea, pudra) albã tsi sh-u bagã muljerli pri fatsã tra s-aspunã ma mushati
{ro: albeaţă; albuşul de ou; fard alb}
{fr: blancheur; blanc d’oeuf; fard blanc}
{en: whiteness; egg-white; white make-up}
ex: albeatsa-a ocljului; lu agru-brui, cu albetsli (albetsli a ocljilor); oulu ari croc (partea galbinã) shi albeatsã (partea albã); sh-deadi cu albetsuri (pudrã albã di fatsã); sh-bãgã albeatsã pri fatsã; albeatsa (albushlu) di ou nu mi-ariseashti

§ algheatsã (al-ghĭá-tsã) sf alghets (al-ghĭétsĭ) – (unã cu albeatsã)
ex: algheatsa-a neauãljei; s-nu mi schinã pisti fatsã cã-nj lja algheatsa sh-arushatsa

§ albush1 (al-búshĭŭ) sn albushi/albushe (al-bú-shi) shi albushuri (al-bú-shĭurĭ) – partea albã tsi s-mãcã di nãuntrul a oului; albeatsã
{ro: albuşul de ou}
{fr: blanc d’oeuf}
{en: egg-white}

§ alber (al-bérŭ) adg alberã (al-bé-rã), alberi (al-bérĭ), alberi/albere (al-bé-ri) – cu perlji tsi da ca pi galbin; arus, rus, albush
{ro: blond}
{fr: blond}
{en: blond}
ex: feata-atsea alberã (arusã); era cu perlu-alber

§ albush2 (al-búshĭŭ) adg albushi/albushe (al-bú-shi), albush (al-búshĭ), albushi/albushe (al-bú-shi) – (unã cu alber)

§ alburiu (al-bu-ríŭ) adg alburii (al-bu-rí-i), alburii (al-bu-ríĭ), alburii (al-bu-ríĭ) – unã hromã tsi da ca pi albã-sivã tsi sh-u-adutsi niheamã cu hroma-a cinushiljei i a pljumbului
{ro: alburiu}
{fr: blanchâtre}
{en: whitish}
ex: tserlu easti alburiu (tsi da ca pi albu-siv)

§ alghescu (al-ghĭés-cu) vb IV alghii (al-ghíĭ), algheam (al-ghĭámŭ), alghitã (al-ghí-tã), alghiri/alghire (al-ghí-ri) – fac un lucru tra s-hibã albu; buisescu un lucru tu albu; mi ved albu; (fig:
1: alghescu = (i) mi fac hãrios; (ii) aspel stranjili sh-li fac curati (albi); (iii) nj-si fac perlji alghi, aushescu; (iv) algheashti = apirã, creapã dzua; (v) algheashti = s-alãnceashti di diparti; expr:
2: nj-alghescu ocljilj (di foami) = nu mata pot s-aravdu;
3: nj-alghescu perlji = aushescu;
4: nj-algheashti fatsa = mi fac om tinjisit;
5: alghii noaptea; avui nã noapti albã = avui nã noapti nidurnjitã; nu durnjii tutã noaptea;
6: mi-alghish ca ocljul ali gai = mi prucupsish)
{ro: albi}
{fr: blanchir}
{en: whiten}
ex: vedz tu munti iu algheashti (iu s-veadi albã) atsea bãrtsiri?; algheashti (fig: s-alãnceashti di diparti) unã hoarã aclo largu; pãn iu neurli alghescu; pãnã s-algheascã (fig: s-aushascã) bãrbat-nju; alghii (fig: aushii) pãnã s-ti nvets; cãndu lihoana s-dutsea tu vãrã casã cu natlu n bratsã, nicuchira-a atsiljei casã lu-alghea (fig: lu nvishtea) cu lãnã albã, tra s-aushascã; s-duc s-algheascã (fig: s-aspealã stranji) la izvur; s-algheshti (fig: s-ausheshti ghini, s-bãnedz hãrioasã), hilja-a mea; s-bãneadzã pãnã s-algheascã (fig: pãnã s-aushascã, pãnã va-lj si facã perlji alghi); ca Elimbul s-algheshti (fig: s-ausheshti); ninga nu alghi (fig: nu-apiri), easti noapti; sculats-vã, cã alghi (fig: apiri) nafoarã; alghi (fig: apiri) di nghios; nj-alghirã ocljilj di foami (acats pãndzinã la oclji di foami; escu multu-agiun); cãndu va ts-algheascã ocljilj di foami
(expr: cãndu nu va mata pots s-aravdzã di-agiun tsi eshti); trã nãsh nj-alghescu ocljilj
(expr: nu mata pot di dorlu-a lor)

§ alghit (al-ghítŭ) adg alghitã (al-ghí-tã), alghits (al-ghítsĭ), alghiti/alghite (al-ghí-ti) – tsi easti faptu tra s-aspunã albu; tsi easti hãrios; tsi-ari aushitã; tsi ari apiritã
{ro: albit}
{fr: blanchi, vieilli}
{en: whitened, who became old}
ex: easti multu-alghit (fig: multu-aushit)

§ alghiri/alghire (al-ghí-ri) sf alghiri (al-ghírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu algheashti tsiva, etc.
{ro: acţiunea de a albi}
{fr: action de blanchir}
{en: action of whitening}

§ alghiturã (al-ghi-tú-rã) sf alghituri (al-ghi-túrĭ) – un stranj (cãmeashi, sindoni, etc.) tsi s-aspealã; aushatic
{ro: albitură}
{fr: blanchissure}
{en: washing}

{en: reddened, turned red}

§ arushiri/arushire (a-ru-shí-ri) sf arushiri (a-ru-shírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva arushashti; arushãri, rushiri
{ro: acţiunea de a roşi}
{fr: action de rougir, de rendre rouge}
{en: action of reddening, of turning red}

§ arushãscu (a-ru-shắs-cu) (mi) vb IV arushãi (a-ru-shắĭ), arusham (a-ru-shĭámŭ), arushãtã (a-ru-shắ-tã), arushãri/arushãre (a-ru-shắ-ri) – (unã cu arushescu)

§ arushãt (a-ru-shắtŭ) adg arushãtã (a-ru-shắ-tã), arushãts (a-ru-shắtsĭ), arushãti/arushãte (a-ru-shắ-ti) – (unã cu arushit)

§ arushãri/arushãre (a-ru-shắ-ri) sf arushãri (a-ru-shắrĭ) – (unã cu arushiri)

§ rushescu (ru-shĭés-cu) (mi) vb IV rushii (ru-shíĭ), rusham (ru-shĭámŭ), rushitã (ru-shí-tã), rushi-ri/rushire (ru-shí-ri) – (unã cu arushescu)
ex: cama nclo rushashti foclu

§ rushit (ru-shítŭ) adg rushitã (ru-shí-tã), rushits (ru-shítsĭ), rushiti/rushite (ru-shí-ti) – (unã cu arushit)

§ rushi-ri/rushire (ru-shí-ri) sf rushiri (ru-shírĭ) – (unã cu arushiri)

§ arushiturã (a-ru-shi-tú-rã) sf arushituri (a-ru-shi-túrĭ) – hroma aroshi; lugurii cu cari s-fac lucrili s-arushascã; lucru tsi easti arosh; (fig: arushiturã = yin di-atsel aroshlu)
{ro: roşeală}
{fr: rougeur}
{en: redness}
ex: s-treatsim arãchii icã-arushiturã (yin di-atsel aroshlu) n gurã

§ arushatsã (a-ru-shĭá-tsã) sf arushets (a-ru-shĭétsĭ) shi arushetsuri (a-ru-shĭé-tsurĭ) – harea tsi-l fatsi un lucru s-aspunã cã easti arosh; (fig: arushatsã = pulbiri i bueauã aroshi tsi s-bagã pri fatsã i budzã tra s-aspunã aroshi; fcheasidi)
{ro: roşeaţă; fard roşu}
{fr: rougeur; fard rouge}
{en: redness; make-up, lipstick}
ex: sh-bãgã arushatsã (fig: bueauã-aroshi) pri fatsã

§ rushatsã (ru-shĭá-tsã) sf rushets (ru-shĭétsĭ) shi rushe-tsuri (ru-shĭé-tsurĭ) – (unã cu arushatsã)
ex: mearili dit grãdina-a lor avea rushatsa-a mãlãcuchiljei

§ ruspeasã (rus-peá-sã) sf ruspeasi/ruspease (rus-peá-si) – asudoarea shi arushatsa tsi u scoati omlu pri fatsã cãndu fatsi pirito (heavrã, cãlduri)
{ro: iritaţie a pielii cu transpiraţie}
{fr: irritation du visage avec transpiration}
{en: face irritation with perspiration}

§ arush-cuvan (a-rush-cu-vánŭ) adg arushcuvanã (a-rush-cu-vá-nã), arushcuvanj (a-rush-cu-vánjĭ), arushcuvani/arushcuvane (a-rush-cu-vá-ni) – (om) tsi easti cu fatsa ca aroshi; tsi da multu pi-arosh
{ro: roşcat, roşcovan}
{fr: rougeâtre, rougeaud}
{en: reddish, red faced (person)}
ex: ligat, chiptos shi-arushcuvan; primuveara cu arushcuvanlu-lj soari

§ rushcuvan (rush-cu-vánŭ) adg rushcuvanã (rush-cu-vá-nã), rushcuvanj (rush-cu-vánjĭ), rushcu-vani/rushcuvane (rush-cu-vá-ni) – (unã cu arushcuvan)

§ roshuchefal (ro-shĭu-chĭé-falŭ) sm, sf, adg roshuchefalã (ro-shĭu-chĭé-fa-lã), roshuchefalj (ro-shĭu-chĭé-faljĭ), roshuchefa-li/roshuchefale (ro-shĭu-chĭé-fa-li) – (om, oai) cu caplu-arosh
{ro: cu cap roşu}
{fr: (mouton) à tête rouge}
{en: red headed (person, sheep)}

{ro: acţiunea de a colora cu brusturi}
{fr: action de colorer à l’aide des “brushtiri”}
{en: action of coloring with “brushtiri”}

§ brushternitsã (brush-tér-ni-tsã) sf brushternitsã (brush-tér-ni-tsã) – hãlati cu cari s-lucreadzã tsãsãtura buisitã cu brushtir; bãtalji?
{ro: unealtã cu cari se lucreadzã materiale vopsite cu brustur; piuă(?)}
{fr: mortier(?)}
{en: mortar(?)}
ex: avea brushternitsã cu doauã-aroati, cã nãs cu broshtu lucra

§ brushcer (brush-cĭérŭ sn brushceri (brush-cĭérĭ) – itsi soi di earbã tsi creashti agrã prit grãdinj, cãmpuri sh-pãduri sh-di-aradã nu easti bunã trã tsiva; jumearã
{ro: buruiană, bălărie}
{fr: mauvaises herbe}
{en: weed}
ex: eara un stog di brushceri (jumeari)

{ro: colora, vopsi, picta}
{fr: colorer, colorier; teindre, peindre}
{en: color, dye, paint}
ex: buisii (li ded cu bueauã) stranjili; buisim oauãli ti Pahti; nu-ts buisea (nu tsi-lj da cu bueauã), lea, perlji ahãntu; sh-buiseashti perlu cu mãzii; buisim (azvistusim) tãvanea; l-buisirã
(expr: lu rizilipsirã) tu misu-hori; mi buisescu
(expr: jilescu); s-buisi
(expr: s-curbisi) multu mãrata; lu-avinarã pãnã-l buisirã
(expr: l-curbisirã)

§ buisit (bu-i-sítŭ) adg buisitã (bu-i-sí-tã), buisits (bu-i-sítsĭ), buisiti/buisite (bu-i-sí-ti) – tsi easti acupirit cu-un petur di bueauã; dat cu bueauã; vãpsit, azvistusit, chindrisit, chindisit, zugrãfsit, zugrãpsit, cundiljatã (fatsa, ocljilj)
{ro: colorat, vopsit, pictat}
{fr: coloré, colorié; teint, peint}
{en: colored, dyed, painted}
ex: buisea-ti
(expr: curbisea-ti), buisite
(expr: mãrate)!; iu ti dutseai, lea buisitã
(expr: lea mãratã, curbisitã); buisitã!
(expr: curbisitã!), nu vedz tsi s-fatsi?

§ buisi-ri/buisire (bu-i-sí-ri) sf buisiri (bu-i-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-buiseashti tsiva i cariva; vãpsiri, azvistusiri, chindrisiri, chindisiri, zugrãfsiri, zugrãpsiri, cundiljari (fatsa, ocljilj)
{ro: acţiunea de a colora, de a vopsi, de a picta}
{fr: action de colorer, de colorier; de teindre, de peindre}
{en: action of coloring, of dyeing, of painting}

§ bueangi (bu-ĭan-gí) sm bueangeadz (bu-ĭan-gĭádzĭ) – omlu tsi buiseashti (multi ori stranji, tu-unã ducheani adratã maxus trã aestu lucru)
{ro: boiangiu}
{fr: teinturier}
{en: dyer}
ex: si nvãpsi la bueangeadzlji tuts
(expr: s-featsi rizili dinintea-a ntreagãljei lumi)

§ bueagi (bu-ĭa-gí) sm bueageadz (bu-ĭa-gĭádzĭ) – (unã cu bueangi)
ex: bueagilu nu nj-adusi ninga shiaclu

§ bugeai (bu-gĭáĭŭ) sm bugeai (bu-gĭáĭ) – (unã cu bueangi)
ex: va-nj mi tornu la bugeailu, stranjili ta si-nj lãescu

§ bueagilãchi (bu-ĭa-gi-lắ-chi) sf bueagilãchi (bu-ĭa-gi-lắchĭ) – ducheani iu s-buisescu lucri (stranji); tehnea, murafetea cu cari s-buisescu lucrili (stranjili)

§ chisusiri/chisusire (chi-su-sí-ri) sf chisusiri (chi-su-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-afunduseashti tsiva tu chisã i tu colasi; pisusiri, cãtrãniri, cãtrãnsiri, cãtãrnãsiri; (fig: chisusiri = atsea tsi s-fatsi cãndu-l curbiseshti pri cariva; curbisiri, stuhinari, distihipsiri, distihisiri, buisiri, lupusiri, etc.)
{ro: acţiunea de a smoli, de a coborî în iad, de a nenoroci}
{fr: action d’abîmer, d’enfoncer dans la poix, dans les ténèbres, dans l’enfer; de (se) rendre malheureux}
{en: action of throwing something to tar, to dark, to hell; of making someone unhappy}

{ro: nenoroci}
{fr: rendre quelqu’un malheureux}
{en: make someone unhappy}
ex: mi curbisish (nj-asparsish bana) cu nãs

§ curbisit (cur-bi-sítŭ) adg curbisitã (cur-bi-sí-tã), curbisits (cur-bi-sítsĭ), curbisiti/curbisite (cur-bi-sí-ti) – tsi s-aflã tu-unã halã greauã (di jali, di dureari, di mãri cripãri, etc.); tsi sh-ari aspartã bana; corbu, corbusit, stuhinat, distihipsit, distihisit, lupusit, buisit, chisusit, hãndãcusit, lãit, pisusit, etc.
{ro: nenorocit}
{fr: infortuné, malheureux}
{en: unhappy, wretched}
ex: curbisite, buisite!

§ curbisiri/curbisire (cur-bi-sí-ri) sf curbisiri (cur-bi-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu-l curbiseshti pri cariva; stuhinari, distihipsiri, distihisiri, lupusiri, buisiri, chisusiri, hãndãcusiri, lãiri, pisusiri, etc.
{ro: acţiunea de a (se) nenoroci; nenorocire}
{fr: action de rendre quelqu’un malheureux; malheur}
{en: action of making someone unhappy; unhappiness}