|
|
brisimi/brisime
brisimi/brisime (bri-sí-mi) sf brisinj (bri-sínjĭ) – hirili scoasi dit un cuculj tu cari s-aflã ncljis budinlu (yermul) di mitasi (dupã tsi eara lunjidã sh-nãinti ca si s-facã flitur) sh-dit cari si scot hirili dit cari s-fatsi unã pãndzã mushatã sh-vãrtoasã trã zãvoani, fustãnj, cãmesh, etc.; hir shutsãt di mãtasi; brãsimi, brishimi, ibrãsimi, ibrishimi, mãtasi, mitasi, mitaxi, sirmã, santacrutã, burungicã, burungichi, gron
{ro: fir de mătase}
{fr: fil de soie; soie torse}
{en: silk thread}
ex: hir galbin di brisimi
§ brishimi/brishime (bri-shí-mi) sf brishinj (bri-shínjĭ) – (unã cu brisimi)
ex: oaea aestã ari perlu di lãnã ca di brishimi
§ ibrishimi/ibrishime (i-bri-shí-mi) sf ibrishinj (i-bri-shínjĭ) – (unã cu brisimi)
ex: u cos cu ibrishimi tra s-nu s-discoasã
§ brãsimi/brãsime (brã-sí-mi) sf brãsinj (brã-sínjĭ) – (unã cu brisimi)
ex: zvon di brãsimi
§ ibrãsimi/ibrãsime (i-brã-sí-mi) sf ibrãsinj (i-brã-sínjĭ) – (unã cu brisimi)
brãsimi/brãsime
brãsimi/brãsime (brã-sí-mi) sf – vedz tu brisimi
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: brisimibrishimi/brishime
brishimi/brishime (bri-shí-mi) sf – vedz tu brisimi
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: brisimiburungicã
burungicã (bu-run-gí-cã) sf burungitsi/burungitse (bu-run-gí-tsi) – hirili scoasi dit un cuculj tu cari s-aflã ncljis yermul (budinlu) di mãtasi (dupã tsi easti lunjidã sh-nãinti ca si s-facã flitur); pãndza tsi s-fatsi dit aesti hiri, mushatã sh-vãrtoasã, trã zãvoani, cãmesh, fustãnj, etc.; burangicã, birungicã, burungichi, mitasi, mitaxi, mãtasi, sirmã, santacrutã, brãsimi, brisimi, brishimi, ibrãsimi, ibrishimi, gron
{ro: fir de borangic, de mătase}
{fr: soie, fil de soie qu’on retire de cocon; soie filée}
{en: silk; silk thread}
ex: cãmeasha burungicã (di mãtasi) lj-yinea multu ghini
§ burangicã (bu-ran-gí-cã) sf burangitsi/burangitse (bu-ran-gí-tsi) – (unã cu burungicã)
ex: purta un zãvon di burangicã
§ birungicã (bi-run-gí-cã) sf birungitsi/birungitse (bi-run-gí-tsi) – (unã cu burungicã)
ex: sã nviscu cu cãmeasha birungicã (di mãtasi); lj-feci cãmeashi di birungicã
§ burungichi/burungiche (bu-run-gí-chi) sf burungitsi/bu-rungitse (bu-run-gí-tsi) – (unã cu burungicã)
cipchen
cipchen (cip-chĭén) sn cipcheni/cipchene (cip-chĭé-ni) –
1: unã soi di cundushi cu mãnitsli disicati;
2: fatsa di dinuntru a unui stranj;
3: cioarã (mplititã i shutsãtã) icã hir di metal (di-aradã bãgat i cusut pri-un stranj tra s-lu stulseascã); cipcheni, ceapchen, ceapraz, cipraz, gãitan, gãitani
{ro: cepchen; rever; găitan}
{fr: sorte de veste courte à manches ouvertes; revers d’un habit; ganse}
{en: short coat with split sleeves; reverse; braid}
ex: shulivãri chindisiti cu-atsel cipchen (gãitan) di hrisafi
§ cipcheni/cip-chene (cip-chĭé-ni) sf cipchenj (cip-chĭénjĭ) – (unã cu cipchen)
ex: mãnicã cu cipcheni
§ ceapchen (cĭap-chĭén) sn ceapche-ni/ceapchene (cĭap-chĭé-ni) – unã soi di cundushi cu mãnitsli disicati; cipchen, cipcheni
{ro: cepchen}
{fr: sorte de veste courte à manches ouvertes}
{en: short coat with split sleeves}
ex: ceapchen cu ibrisimi
§ ceapraz (cĭa-prázŭ) sn ceaprazi/ceapraze (cĭa-prá-zi) –
1: cioarã (mplititã i shutsãtã) icã hir di metal (di-aradã bãgat i cusut pri-un stranj tra s-lu stulseascã);
2: ploaci di-asimi; gãitan, gãitani, cipchen, cipcheni, ceapchen
{ro: găitan; placă de argint}
{fr: ganse; plaque d’argent}
{en: braid; silver plate}
ex: cu ceaprazili ca soari
§ cipraz (ci-prázŭ) sn ciprãzi (ci-prắ-zi) – (unã cu ceapraz)
ex: multi ciprãzi suntu pi stranjili dit Turchii
§ ciprãzar (ci-prã-zárŭ) sm ciprãzari (ci-prã-zárĭ) – omlu tsi fatsi i vindi ciprãzi
{ro: omul ce face sau vinde “ciprãzi”}
{fr: vendeur de “ciprãzi”}
{en: “ciprãzi” vendor}
gron
gron (grónŭ) sm pl(?) – hirili scoasi dit un cuculj tu cari s-aflã ncljis yermul (bubuliclu) di mãtasi (dupã tsi easti lunjidã sh-nãinti ca si s-facã flitur) sh-dit cari s-fatsi unã pãndzã mushatã sh-vãrtoasã trã zãvoani, cãmesh, fustãnj, etc.; mãtasi, mitasi, mitaxi, sirmã, santacrutã, burungicã, burungichi, brãsimi, brisimi, brishimi, ibrãsimi, ibrishimi
{ro: mătase}
{fr: soie}
{en: silk}
ex: hir di gron (mitasi)
§ grondu (grón-du) sm fãrã pl – soi di mitasi (gron) cu hiri multu vãrtoasi tsi s-fatsi Lyon, tu Galii (Frãntsii); soi di mãtasi tsi easti chindisitã cu seamni tsi ansar niheamã cãtã nafoarã
{ro: mătase de Lyon; mătase cu desenuri în relief}
{fr: sorte de soie très forte qu’on fabrique à Lyon; soie forte à dessein en relief}
{en: silk made in France with drawings in relief}
ex: fustãnj di grondu
ibrãsimi/ibrãsime
ibrãsimi/ibrãsime (i-brã-sí-mi) sf – vedz tu brisimi
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: brisimiibrishimi/ibrishime
ibrishimi/ibrishime (i-bri-shí-mi) sf – vedz tu brisimi
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: brisimimãtasi/mãtase
mãtasi/mãtase (mã-tá-si) sf mãtãsi (mã-tắsĭ) shi mãtãsuri (mã-tắ-surĭ) – hirili scoasi dit un cuculj tu cari s-aflã ncljis yermul di mãtasi (budinlu), dupã tsi easti lunjidã (bubã) sh-nãinti ca si s-facã flitur) sh-dit cari s-fatsi unã pãndzã mushatã sh-vãrtoasã trã zãvoani, cãmesh, fustãnj, etc.; mitasi, mitaxi, sirmã, santacrutã, brãsimi, brisimi, brishimi, ibrãsimi, ibrishimi, burungicã, burungichi, gron;
(expr: mãtasi; yermu di mãtasi; simintsã di mãtasi = insectã (yeatsã, bubulic) cari, dupã tsi easi dit ou shi bãneadzã un chiro ca lunjidã, sã ncljidi tu-un cuculj faptu dit hiri di mitasi; budin)
{ro: mătase}
{fr: soie}
{en: silk}
ex: poala-lj di mãtasi; ntsirnat hiu cu sitã di mãtasi; tora ti Pashti sh-featsi nã fustani di mãtasi; va s-bag estan mãtasi
(expr: yernji di mãtasi); eara sh-un cal cu perlu ca mãtasea
§ mitasi/mitase (mi-tá-si) sf mitãsi (mi-tắsĭ) shi mitãsuri (mi-tắ-surĭ) – (unã cu mãtasi)
ex: li mbairã tu-un hir di mitasi; nvitsatã di pri bumbacuri shi di pri mitãsuri
§ mitaxi/mitaxe (mi-tác-si) sf mitãxi (mi-tắc-si) shi mitãxuri (mi-tắc-surĭ) – (unã cu mãtasi)
§ mãtãsos (mã-tã-sósŭ) adg mãtãsoasã (mã-tã-sŭá-sã), mãtãsosh (mã-tã-sóshĭ), mãtãsoasi/mãtãsoase (mã-tã-sŭá-si) – tsi sh-u-adutsi cu mãtasea; tsi easti faptu di mãtasi; ca mãtasi
{ro: mătăsos}
{fr: de soie, comme la soie}
{en: like silk, of silk}
ex: ari perlu mãtãsos (ca di mãtasi); lãna arudã ari hirlu mãtãsos
santacrutã
santacrutã (san-ta-crú-tã) sf santacruti/santacrute (san-ta-crú-ti) – hirili scoasi dit un cuculj tu cari s-aflã ncljis yermul di mãtasi (budinlu, dupã tsi easti lunjidã sh-nãinti ca si s-facã flitur) sh-dit cari s-fatsi unã pãndzã mushatã sh-vãrtoasã trã zãvoani, cãmesh, fustãnj, etc.; mitasi, mitaxi, mãtasi, sirmã, brãsimi, brisimi, brishimi, ibrãsimi, ibrishimi, burungicã, burungichi, gron
{ro: mătase}
{fr: soie}
{en: silk}
sirmã1
sirmã1 (sír-mã) sf sirmati/sirmate (sír-ma-ti) shi sirmuri (sír-nurĭ) – hirili scoasi dit un cuculj tu cari s-aflã ncljis budinlu (yermul di mãtasi, dupã tsi easti lunjidã sh-nãinti ca si s-facã flitur) sh-dit cari s-fatsi unã pãndzã mushatã sh-vãrtoasã trã zãvoani, cãmesh, fustãnj, etc.; mitasi, mitaxi, mãtasi, santacrutã, brãsimi, brisimi, brishimi, ibrãsimi, ibrishimi, burungicã, burungichi, gron
{ro: mătase}
{fr: soie}
{en: silk}
ex: turtsea sirmã (mãtasi); sh-ashtirdzea frãmtea cu-unã shimii di sirmã (mãtasi); va-nj ti nvescu tut tu sirmuri (stranji di mãtasi); purta cãmeashi di sirmã
§ silimii/silimie (si-li-mí-i) sf silimii (si-li-míĭ) – unã soi di tsãsãturã di sirmã cu verdzã di hiri
{ro: ţesătură de mătase}
{fr: tissu de soie rayé}
{en: silk material}
ex: lj-featsi nã fustani di silimii