ex: inima-ts bãrbatã (bãrbãteascã, inimarcã) sh-mari; muljerlj-a lor, bãrbati (gioani, ca bãrbatslji); aspuni-ti bãrbat (gioni, ca un bãrbat); aestã fu tu-un chiro bãrbatã (gioni) muljari

§ bãrbãtos (bãr-bã-tósŭ) adg bãrbãtoasã (bãr-bã-tŭá-sã), bãrbãtosh (bãr-bã-tóshĭ), bãrbãtoasi/bãrbãtoase (bãr-bã-tŭá-si) – (unã cu bãrbat2)
ex: spunea bãrbãtos (livendu ca un bãrbat)

§ bãrbãtin (bãr-bã-tínŭ) adg bãrbãtinã (bãr-bã-tí-nã), bãrbãtinj (bãr-bã-tínjĭ), bãrbãtini/bãrbãtine (bãr-bã-tí-ni) – (unã cu bãrbat2)
ex: muljari bãrbãtinã (eneryicã, ca un bãrbat)

§ bãrbãtoanji/bãrbãtoanje (bãr-bã-tŭá-nji) sf bãrbãtoanji/bãr-bãtoanje (bãr-bã-tŭá-nji) – muljari (feaminã) tsi easti ca un bãrbat shi ari hãri di bãrbat; bãrbatã, bãrbãtinã
{ro: (femeie) virilă}
{fr: (femme) virile}
{en: virile (woman)}
ex: muljari bãrbãtoanji (sarpi ca un bãrbat)

§ bãrbãtsãlji/bãrbãtsãlje sf fãrã pl –
1: hãrli tsi-l fac bãrbatlu s-hibã mascur; atsea tsi-l fatsi omlu s-hibã bãrbat (nu muljari);
2: harea-a omlui tsi easti gioni; bãrbãteatsã, giunatic, giuneatsã, sãrpitslãchi, livindeatsã
{ro: virilitate; vitejie}
{fr: virilité; vaillance}
{en: manliness, virility; bravery}

§ bãrbãteatsã (bãr-bã-teá-tsã) sf bãrbãtets (bãr-bã-tétsĭ) – faptul cã cariva easti bãrbat; ilichia tu cari omlu treatsi dit ficiureatsã shi s-lugurseashti bãrbat; harea-a omlui tsi-l fatsi s-hibã gioni, bãrbat; bãrbãtsãlji, giunatic, giuneatsã
{ro: bărbăţie, virilitate; vitejie, bravură}
{fr: virilité, bravoure, vaillance}
{en: virility; bravery}
ex: s-alumtã cu bãrbãteatsã (giuneatsã); aspusirã mari bãrbãteatsã (giunatic)

§ bãrbãtescu1 (bãr-bã-tés-cu) adg bãrbãteascã (bãr-bã-teás-cã), bãrbãteshtsã (bãr-bã-tésh-tsã), bãrbãteshti (bãr-bã-tésh-ti) – tsi ari s-facã cu faptul cã un easti bãrbat; tsi aspuni bãrbãtsãlji tu purtarea-a lui; ti/di bãrbat;
(expr:
1: bãrbãteshtili = lucrili purtati di bãrbats;
2: loclu bãrbãtescu (dit bisearicã) = loclu di nuntru shi ninti a bisearicãljei iu sta di-aradã bãrbatslji)
{ro: bărbătesc, viril, energic}
{fr: d’homme; mâle; viril; énergique}
{en: manly, male, virile, energetic}
ex: aestã-i scuturã bãrbãteascã (di bãrbat); bisearica ari unã parti bãrbãteascã (ti bãrbats) shi unã muljireascã: muljireasca easti dupã bãrbãteasca (atsea parti dit bisearicã iu sta di-aradã mash bãrbatslji); preftul ishi dit bãrbãteasca
(expr: partea iu sta bãrbatslji tu bisearicã) shi intrã tu muljireasca; alumtatic bãrbãtescu (ca di bãrbats); la arãu, muljerli la bãrbãteshtili
(expr: stranjili di bãrbats)

§ bãrbãteashti/bãr-bãteashte (bãr-bã-teásh-ti) adv – ca faptã di bãrbats; ca bãrbatslji; cu bãrbãteatsã
{ro: bărbăteşte; cu vitejie, brav}
{fr: virilement; bravement}
{en: like a man, in a manly fashion, bravely}
ex: s-alumtarã bãrbãteashti (ca bãrbatslji)

§ mbãrbãtedz (mbãr-bã-tédzŭ) (mi) vb I mbãrbãtai (mbãr-bã-táĭ), mbãrbãtam (mbãr-bã-támŭ), mbãrbãtatã (mbãr-bã-tá-tã), mbãrbãtari/mbãr-bãtare (mbãr-bã-tá-ri) – lj-dzãc a unui s-nu-lj hibã fricã shi si s-poartã ca un bãrbat; ãlj dau curagi; lj-fac gãireti; ãlj bag ciulichi la inimã; inimusescu
{ro: îmbărbăta, încuraja}
{fr: encourager, s’ar-mer de courage}
{en: encourage}
ex: acãtsai s-mi mbãrbãtedz (sã-nj fac gãireti); aestã harauã mbãrbãtã pri suldats; multu si mbãr-bãtã; cãndu vidzurã ma mãrlj-a lor cã suntu cu nãsh, si mbãrbãtarã (loarã curai); u mbãrbãtai (lj-ded curai) niheamã cã s-avea chirutã fari

§ mbãrbãtat (mbãr-bã-tátŭ) adg mbãrbãtatã (mbãr-bã-tá-tã), mbãrbãtats (mbãr-bã-tátsĭ), mbãrbãtati/mbãrbãtate (mbãr-bã-tá-ti) – tsi fu faptu tra s-nu-lj mata hibã fricã; tsi-lj s-ari datã curagi; tsi-lj s-ari faptã gãireti; inimusit
{ro: îmbărbătat, încurajat}
{fr: encouragé, armé de courage}
{en: encouraged}

§ mbãrbãta-ri/mbãrbãtare (mbãr-bã-tá-ri) sf mbãrbãtãri (mbãr-bã-tắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva easti mbãrbãtat (inimusit); inimusiri
{ro: acţiunea de a îmbărbăta, de a încuraja; îmbărbătare, încurajare}
{fr: action d’encourager, de s’armer de courage; encouragement}
{en: action of encouraging; encouragement}
ex: lj-adusi mari mbãrbãtari cãndu ishi ti nãs

§ bãrbãtedz (bãr-bã-tédzŭ) (mi) vb I bãrbãtai (bãr-bã-táĭ), bãrbãtam (bãr-bã-támŭ), bãrbãtatã (bãr-bã-tá-tã), bãrbãtari/bãrbãtare (bãr-bã-tá-ri) – crescu sh-mi fac bãrbat
{ro: creşte şi a deveni bărbat}
{fr: devenir un homme}
{en: become a man}
ex: s-bãrbãtã (criscu shi s-featsi bãrbat) di nu-l cunuscui

§ bãrbãtat (bãr-bã-tátŭ) adg bãrbãtatã (bãr-bã-tá-tã), bãrbãtats (bãr-bã-tátsĭ), bãrbãtati/bãrbãtate (bãr-bã-tá-ti) – cari ari criscutã shi s-ari faptã bãrbat
{ro: care a devenit bărbat}
{fr: qui est devenu un homme}
{en: who became a man}

§ bãrbãtari/bãrbãtare (bãr-bã-tá-ri) sf bãrbãtãri (bãr-bã-tắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva creashti shi s-fatsi bãrbat
{ro: acţiunea de a creşte şi de a deveni bărbat}
{fr: action de devenir un homme}
{en: action of becoming a man}

28: nu mi-alasã inima = nu pot si stau shi s-nu-l fac un lucru, unã buneatsã; canda mi pindzi cariva tra s-lu fac un lucru;
29: mi-aumsi (ãnj njarsi) la inimã = ãnj featsi ghini, nj-si featsi chefea dupã cum u vream, mi-arãsi multu, ãnj featsi mari plãtseari;
30: nj-bag ciulichi la inimã = mi nvãrtushedz;
31: nj-si fatsi inima cãt un puric; nj-fudzi inima (di fricã); nj-arsari inima dit loc = nj-easti multã fricã, lãhtãrsescu;
32: nj-ljau inima n dintsã (sh-lu fac un lucru) = nj-yini greu, nj-easti fricã, ma-l fac lucrul;
33: nj-bag inima mpadi; nji s-arupi inima; nj-fac di inimã = nj-si fatsi njilã, mi curmã njila;
34: mi mãshcã inima (buriclu) = mi doari stumahea, pãntica, mi mãshcã buriclu;
35: nu-nj si dutsi pãnea la inimã = mãc fãrã orixi, nu pot s-mãc, nu ved hãiri di mãcari;
36: nji si toarnã inima (di-agnos) = nj-yini-agunos di-un lucru, agnusescu;
37: lu-am (nj-easti) tu inimã; nj-lu va inima = l-voi, mi-ariseashti, tsãn la (voi s-lu am) un lucru;
38: nj-arãdi inima di harauã = mi hãrsescu multu)
{ro: inimă; suflet; miez, mijloc; curaj; dragoste; stomah; etc., etc.}
{fr: coeur; milieu; courage; inquiétude; amour; compassion; estomac; etc., etc.}
{en: heart; core, middle; courage, love; stomach; etc., etc.}
ex: bana pãpseashti cara s-nu batã inima; inima s-nj-u-alash si batã; n gurã njari, sh-tu inimã heari; i stihiu cu trei ininj
(expr: multu gioni, inimos); muri di inimã
(expr: di-unã lãngoari iu bãtearea-a inimãljei astãmãtseashti dinãoarã); dã-nj inima (fig: njedzlu) a hiumuniclui; pitrumsi pãn tu inima (fig: mesea) a faglui; arcoari ca tu inima (fig: mesea, vahtea, yia) di earnã; lu-apucã tu inima (fig: vahtea, yia, mburita) a cãloariljei; videarea-aestã lã deadi inimã (fig: lã featsi curai, thar, gãireti); nu-sh cheari inima (fig: curailu); lo inimã (fig: curai); lj-dau inimã (fig: curai); lj-fac inimã (fig: curai); am inimã di ljepuri
(expr: mi-aspar multu lishor, nu-am dip curai); s-nu sh-u mãcã inima
(expr: s-nu s-siclitseascã, s-nu sh-facã gaileadz); lj-cãdzu tu inimã (fig: tu vreari); lj-intrã tu inimã (fig: tu vreari); inima-lj (fig: stumahea, pãntica) s-nu-lj hibã goalã; lo yitria pri inima goalã (fig: nimãcat, cu stumahea goalã); pãnã si sh-facã di inimã
(expr: s-lu curmã njila) Atsel-di-Analtu; s-tsã si bagã inima mpadi
(expr: s-tsã si facã njilã); mi mãshcã inima
(expr: mi doari stumahea); dau cu inima curatã
(expr: fãrã s-min-duescu lãets, drãcurii); nj-u featsi mãcarea dupã cum nj-u va inima
(expr: ashi cum mi-arãseashti); s-tsã mãts cãt va-ts va, va-ts caftã inima
(expr: cãt va s-vrei, cãt va ti-arãseascã); sh-lo inima tu dintsã sh-iu s-easã

§ injoarã (i-njĭŭá-rã) sf injoari/injoare (i-njĭŭá-ri) shi injiori (i-njĭórĭ) – inimã njicã; zbor trã hãidipsiri tsi s-dzãtsi a unui njic vrut; inimushi
{ro: inimioară}
{fr: petit coeur}
{en: little heart}
ex: nj-deadi tut tsi-nj vrea injoara; nj-mãcash injoara (fig: mi siclitsish); spuni-nj dorlu di tru injoarã; sh-bãgã ciulichi la injoarã (si nvãrtushe); aleapsirã atsel tsi ardea injori; cãti injori nu-ari arsã!; tra s-lji dishcljidã injoara (fig: s-u facã si s-hãrseascã, s-facã chefi)

§ inimushi/inimushe (i-ni-mú-shi) sf inimush (i-ni-múshĭ) – (unã cu injoarã)
ex: ti martsu-nj pitricu unã inimushi (injoarã) di-amalamã

§ inimarcu (i-ni-már-cu) adg inimarcã (i-ni-már-cã), inimartsã (i-ni-már-tsã), inimartsi/inimartse (i-ni-már-tsi) – tsi easti cu curagi; tsi nu-ari fricã; curagios, cãidigi, inimos, dãldãsit, alipidat
{ro: inimos, curajos, viteaz}
{fr: vif, courageux, intrépide, vaillant, bouillant}
{en: courageous, fearless, bold, brave}
ex: easti om inimarcu (tsi nu-ari fricã); atumtsea-l vidzu tsi inimarcu (inimos, gioni) eara calu; inimarcu (inimos, fãrã fricã) ca bãrbat

§ inimos (i-ni-mósŭ) adg inimoasã (i-ni-mŭá-sã), inimosh (i-ni-móshĭ), inimoasi/ini-moase (i-ni-mŭá-si) – (unã cu inimarcu)
ex: avui cal inimos, cã aljumtrea cari shtii tsi va s-tihisea cu mini; ahtari bãrbat inimos caftu; atsel ma inimoslu sh-ma bunlu vai ansarã

§ inimusescu (i-ni-mu-sés-cu) vb IV inimusii (i-ni-mu-síĭ), inimuseam (i-ni-mu-seámŭ), inimusitã (i-ni-mu-sí-tã), inimusiri/inimusire (i-ni-mu-sí-ri) – ãl fac pri cariva s-nu-lj mata hibã fricã; ãlj dau curagi; lj-fac gãireti; ãlj bag ciulichi la inimã; mbãrbãtedz
{ro: încuraja}
{fr: encourager, donner du coeur}
{en: encourage}
ex: l-inimusii (lj-ded curagi) s-fugã

§ inimusit (i-ni-mu-sítŭ) adg inimusitã (i-ni-mu-sí-tã), inimusits (i-ni-mu-sítsĭ), inimusiti/inimusite (i-ni-mu-sí-ti) – cari nu mata ari fricã; tsi-lj s-ari datã curagi; mbãrbãtat
{ro: încurajat}
{fr: encouragé}
{en: encouraged}

§ inimusi-ri/inimusire (i-ni-mu-sí-ri) sf inimusiri (i-ni-mu-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva inimuseashti pri cariva; mbãrbãtari
{ro: acţiunea de a încuraja; încurajare}
{fr: action d’encourager, de donner du coeur; encouragement}
{en: action of encouraging, encouragement}