DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

arãvoanã

arãvoanã (a-rã-vŭá-nã) sf arãvoani/arãvoane (a-rã-vŭá-ni) –
1: partea di pãradz tsi-lj dai a unui cãndu-lj tãxeshti cã va s-acumpri un lucru di la el (icã va s-fats unã alishvirishi) ma amãnat;
2: semnul (lucrul, nelu, fluriili, etc.) tsi s-da a unei featã di partea-a unui ficior, ca unã soi di arvunã (zbor), cã va si nsoarã cu ea; tsirimonja tsi s-fatsi cãndu doi tiniri (featã shi ficior) sh-da zborlu si s-lja (s-isusescu, multi ori dinintea-a unui preftu, la bisearicã); aruvoanã, arvunã, arvonã, arãvoni, cãpari, cãparã, semnu, nishani, pei; isozmatã, isozmã, ishazmati
{ro: arvună; logodnă}
{fr: arrhes; tout ce qu’on donne comme gage pour les fiançailles (anneau, etc.); fiançailles}
{en: deposit; the object given as a pledge for a future marriage (ring, etc.); engagement}
ex: cu arãvoanã di un migit; cu fluriili di arãvoanã; arucã aruvoana-a ljei nuntru; arãvoanã datã di ficiorlu di-amirã; cuvenda-a mea i scumpã arãvoanã

§ aruvoanã (a-ru-vŭá-nã) sf aruvoani/aru-voane (a-ru-vŭá-ni) – (unã cu arãvoanã)

§ arvonã (ar-vó-nã) sf arvoni/arvone (ar-vó-ni) – (unã cu arãvoanã)
ex: lj-deadi arvonã unã sãhati di-amalamã, unã bizilicã di-amalamã shi minghiushi di flurii

§ arvunã (ar-vú-nã) sf arvuni/arvune (ar-vú-ni) – (unã cu arãvoanã)
ex: di la gioni lo arvunã (semnul di isusiri)

§ arãvoni/arãvone (a-rã-vó-ni) sf arãvonj(?) (a-rã-vónjĭ) – (unã cu arãvoanã)
ex: ma, na-ts nelu di arãvoni (isozmatã)

§ arãvunjisescu (a-rã-vu-nji-sés-cu) (mi) vb IV arãvunjisii (a-rã-vu-nji-síĭ), arãvunjiseam (a-rã-vu-nji-seámŭ), arãvunjisitã (a-rã-vu-nji-sí-tã), arãvunjisiri/arãvunjisire (a-rã-vu-nji-sí-ri) –
1: dau cãparã; dau arãvoanã; cãpãrusescu;
2: fac isozmata; (mi) isusescu
{ro: arvuni; logodi}
{fr: donner des arrhes, arrher; (se) fiancer}
{en: deposit; get engaged (to marry someone)}
ex: lu-arãvunjisi (lu isusi) cu-unã featã din hoarã

§ arãvunjisit (a-rã-vu-nji-sítŭ) adg arãvunjisitã (a-rã-vu-nji-sí-tã), arãvunjisits (a-rã-vu-nji-sítsĭ), arãvunjisiti/arãvunjisite (a-rã-vu-nji-sí-ti) – tsi-lj s-ari datã arãvoanã; cãpãrusit, isusit

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

cãparã

cãparã (cã-pá-rã) sf cãpãri (cã-pắrĭ) – partea di pãradz tsi-lj dai a unui, cãndu-lj tãxeshti cã va lu-acumpri un lucru ma amãnat (i va s-fats unã alishvirishi); amanetea tsi u-alash cu cariva tra s-lu asfãliseascã cã va s-fats atsea tsi-lj tãxeshti; arãvoanã, aruvoanã, arvunã, arãvoni, pei, nishani, amaneti
{ro: arvună}
{fr: arrhes}
{en: deposit} lj-ded cãparã giumitati di pradz, cãndu li-acumprai oili; lja di la hani un pescu shi sh-alasã cãparã tãporlu; ti fricã ca s-nu-l ljau, tsãni aestu nel di giuvarico ca cãparã (amaneti)

§ cãpãrusescu (cã-pã-ru-sés-cu) vb IV cãpãrusii (cã-pã-ru-síĭ), cãpãruseam (cã-pã-ru-seámŭ), cãpãrusitã (cã-pã-ru-sí-tã), cãpãrusiri/cãpãrusire (cã-pã-ru-sí-ri) – dau cãparã; dau arãvoanã; arãvunjisescu
{ro: arvuni, asigura}
{fr: donner des arrhes, arrher, s’assurer}
{en: deposit, insure oneself}

§ cãpãrusit (cã-pã-ru-sítŭ) adg cãpãrusitã (cã-pã-ru-sí-tã), cãpãrusits (cã-pã-ru-sítsĭ), cãpãrusiti/cãpãrusite (cã-pã-ru-sí-ti) – tsi-lj s-ari datã cãparã; arãvunjisit
{ro: arvunit}
{fr: arrhé}
{en: deposited}

§ cãpãrusi-ri/cãpãrusire (cã-pã-ru-sí-ri) sf cãpãrusiri (cã-pã-ru-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-cãpãruseashti; dari di cãparã; arãvunjisiri
{ro: acţiunea de a arvuni; arvunire}
{fr: action d’arrher}
{en: action of depositing}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

isozmã

isozmã (i-sóz-mã) sf isozmati/isozmate (i-sóz-ma-ti) – atsea tsi s-fatsi cãndu doi tiniri (unã featã sh-un ficior) sh-da zbor shi s-leagã tra si ncrunã, di-aradã n fatsa-a preftului; semnul (lucrul, nelu, fluriili, etc.) tsi s-da a unei featã di partea-a unui ficior, ca unã soi di arvunã (zbor), cã va si nsoarã cu ea; tsirimonja (multi ori di preftu la bisearicã) shi ziafetea tsi s-fatsi (cu soi shi oaspits, acasã i la hani) cãndu doi tiniri sh-da zborlu si s-lja; isozmatã, ishazmati, arvunã, arãvoanã
{ro: logodnă}
{fr: fiançailles, accordailles}
{en: betrothal, engagement}
ex: earam sh-noi la isozma a frati-njui; featsirã isozma

§ isozmatã (i-sóz-ma-tã) sf isozmati/isozmate (i-sóz-ma-ti) – (unã cu isozmã)
ex: aeri featsim isozmata a sor-meai

§ ishazmati (i-shĭáz-ma-ti) sf pl – (unã cu isozmati)

§ isusescu (i-su-sés-cu) (mi) vb IV isusii (i-su-síĭ), isuseam (i-su-seámŭ), isusitã (i-su-sí-tã), isusiri/isusire (i-su-sí-ri) – (ca pãrinti) dau zborlu cã ficiorlu-nj va si nsoarã cu unã featã; (ca pãrinti) dau zborlu cã feata-nj va s-mãritã cu-un ficior; (featã sh ficior) dãm zborlu (nã ligãm cu-unã arãvoanã, semnu, nel, isozmã) cã va nã lom (va nã ncrunãm); dau arãvoanã; alãxescu nealili; iusescu, arãvunjisescu; (fig: isusescu = ndreg, uidisescu, bag pi-aradã, armãtusescu, stulsescu ca un ficior (featã) isusit)
{ro: logodi}
{fr: (se) fiancer}
{en: become engaged, betroth}
ex: mi isusii asearã; isusi feata-lj cu cu un ficior pripsit, avut sh-di soi; s-isusirã di cu njits; vidzu tsi nu vidzu, sh-u isusi pi hiljlu di amirã; nvitsai, cã ti isusish, ãlj dzãsi feata; lu-avea isusitã pi unã featã di-avut

§ isusit1 (i-su-sítŭ) adg isusitã (i-su-sí-tã), isusits (i-su-sítsĭ), isusiti/isusite (i-su-sí-ti) – (ficior, featã) tsi sh-ari datã zborlu si s-lja ca bãrbat sh-muljari; tsi ari alãxitã nealili cu-unã featã (cu-un ficior)
{ro: logodit}
{fr: fiancé}
{en: engaged, betrothed}
ex: cãpitãnjli isusiti (fig: ndreapti, uidisiti, bãgati tu-aradã); shadi feata singurã, singurã sh-isusitã (fig: ndreaptã, armãtusitã ca unã featã isusitã)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn