|
|
arebil
arebil (a-ré-bilŭ) sm, sf, adg – vedz tu rebil
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: rebilrebil
rebil (ré-bilŭ) sm, sf, adg rebilã (ré-bi-lã), rebilj (ré-biljĭ), rebili/rebile (ré-bi-li) – tsi nu ascultã di nomurli-a statlui iu bãneadzã ma fatsi dupã cum va el; tsi s-alumtã contra-a nomurlor shi a chivernisiljei dit locurli iu bãneadzã; tsi lja parti la unã ximutari (panastasi) contra-a puteariljei di stat; arebil, sculat, ximutat, mutat, ribilipsit, epanastat; (fig: rebil = tsi easti fãrã lucru cã nu poati si sh-aflã)
{ro: rebel, şomer}
{fr: rebelle, chômeur}
{en: rebel, unemployed}
ex: arbineshlji suntu rebilj
§ arebil (a-ré-bilŭ) sm, sf, adg arebilã (a-ré-bi-lã), arebilj (a-ré-biljĭ), arebili/arebile (a-ré-bi-li) – (unã cu rebil)
ex: lj-avea sultanlu arebilj
§ ribiljo (ri-bi-ljĭó) sm ribiljadz (ri-bi-ljĭádzĭ) – mutarea cap (ximutarea) tsi u fatsi omlu cari nu va s-ascultã di nomurli astãsiti di domnu-su (di chivernisi, di vãsilii); neascultarea (neapruchearea) a arãdzlor astãsiti shi aprucheati di altsã; panastasi, ribilipsiri, rebilipsiri, ribiljusiri, mutari, ximutari, sculari
{ro: rebeliune}
{fr: rébellion}
{en: rebellion}
§ ribilipsescu (ri-bi-lip-sés-cu) vb IV ribilipsii (ri-bi-lip-síĭ), ribilipseam (ri-bi-lip-seámŭ), ribilipsitã (ri-bi-lip-sí-tã), ribilipsiri/ribilipsire (ri-bi-lip-sí-ri) – mut caplu (ximut, scol) sh-nu voi s-ascultu di-arãdzli shi nomurli astãsiti di domnul a meu (di chivernisi, di vãsilii); scol panastasi contra-a statlui iu bãnedz (sh-a oaminjlor a lui); rebilipsescu, ribiljusescu, mut caplu, scol panastasi, ximut
{ro: (se) răscula}
{fr: révolter, tomber dans le desordre}
{en: rebel, revolt}
§ ribilipsit (ri-bi-lip-sítŭ) adg ribilipsitã (ri-bi-lip-sí-tã), ribilipsits (ri-bi-lip-sítsĭ), ribilipsi-ti/ribilipsite (ri-bi-lip-sí-ti) – tsi s-featsi rebil; tsi mutã caplu; rebilipsit, ribiljusit, sculat, mutat, ximutat, epanastat
zurbã
zurbã (zur-bắ) sm zurbadz (zur-bádzĭ) – om tsi si scoalã (s-mutã, s-rebilipseashti) contra-a unei puteari (a unui tsi-l stãpueashti, a statlui iu bãneadzã, etc.); om tsi lu-arãsescu cãvgadzlji; rebil, arebil, epanastat, caceac, cãvgãgi
{ro: zurbagiu, rebel}
{fr: rebelle, révolté}
{en: rebel}
ex: cã-i gioni sh-ma zurbã; zurbadzlji tuts njilush lj-adrash
§ zorba2 (zor-bá) sm zorbadz (zor-bádzĭ) – (unã cu zurbã)
§ zurbãlãchi/zurbãlãche (zur-bã-lắ-chi) sf zurbãlãchi (zur-bã-lắchĭ) – alumta tsi u dutsi un rebil contra-a statlui; purtarea di cãvgãgi (stanjolu) a unui zurbã; rebilipsiri, mintiturã, mintireaji, alumtã, fortsã, stanjo
{ro: zurbalâc, violenţă}
{fr: violence}
{en: violence}