{ro: urca dealul}
{fr: suivre la montée}
{en: go up the hill}
ex: noaptea va anifurãm (va s-alinãm) muntili; itsi mi-anifurai, ti vidzui

§ anifurat (a-ni-fu-rátŭ) adg anifuratã (a-ni-fu-rá-tã), anifurats (a-ni-fu-rátsĭ), anifura-ti/anifurate (a-ni-fu-rá-ti) – (omlu, calu, etc.) tsi lu-ari alinatã anifurlu, muntili; (anifurlu, muntili) tsi fu alinat (di om, cal, etc.)
{ro: urcat (dealul)}
{fr: qui a pris la montée}
{en: who has gone up the hill}

§ anifurari/anifurare (a-ni-fu-rá-ri) sf anifurãri (a-ni-fu-rắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva anifureadzã unã dzeanã (munti, giug)
{ro: acţiunea de a urca un deal; urcare}
{fr: action de suivre la montée}
{en: action of going up the hill}

§ alnari/alnare (al-ná-ri) sf alnãri (al-nắrĭ) – (unã cu alinari)

§ ngãrlimari/ngãrlimare (ngãr-li-má-ri) sf ngãrlimãri (ngãr-li-mắrĭ) – (unã cu angãrlimari)

§ ascãlinat (as-cã-li-nátŭ) adg ascãlinatã (as-cã-li-ná-tã), ascãlinats (as-cã-li-nátsĭ), ascãlinati/ascãlinate (as-cã-li-ná-ti) – (unã cu ascãlnat)

§ ascãlinari/ascãlinare (as-cã-li-ná-ri) sf ascãlinãri (as-cã-li-nắrĭ) (unã cu ascãlnari)

§ ascãlnãturã1 (as-cãl-nã-tú-rã) sf ascãlnãturi (as-cãl-nã-túrĭ) – lucru tsi easti ascãlnat (acãtsat, spindzurat, etc.) di tsiva
{ro: lucru atârnat}
{fr: chose qui est accrochée, suspendue}
{en: thing that is hooked, that hangs up}

§ ascãlnãtor (as-cãl-nã-tórŭ) adg ascãlnãtoari/ascãlnãtoare (as-cãl-nã-tŭá-ri), ascãlnãtori (as-cãl-nã-tórĭ), ascãlnãtoari/ascãlnãtoare (as-cãl-nã-tŭá-ri) – tsi acatsã un lucru di tsiva ca s-aspindzurã; tsi s-acatsã di tsiva (tra si sta mprostu shi s-nu s-tragã azvarna), tsi spindzurã, etc.
{ro: căţărător}
{fr: qui s’accroche}
{en: that hangs up}
ex: clivãtãrei ascãlnãtoari (tsi s-acatsã di tsiva)

§ discalnu (dis-cál-nu) (mi) vb I discãlnai (dis-cãl-náĭ), discãlnam (dis-cãl-námŭ), discãlnatã (dis-cãl-ná-tã), discãlnari/discãlnare (dis-cãl-ná-ri) – l-disfac un lucru (l-dizleg, l-trag sh-lu-alas s-cadã, etc.) di-aclo iu eara ascãlnat (acãtsat, spindzurat); scot un lucru dit cãrliglu iu easti spindzurat; lu-alas dit mãnã un lucru di cari escu acãtsat (angãrlimat, spindzurat); dispindzur, disfac
{ro: desprinde, dezagăţa}
{fr: décrocher}
{en: unhook}
ex: discãlnã (dispindzurã) trastul

§ discãlnat (dis-cãl-nátŭ) adg discãlnatã (dis-cãl-ná-tã), discãlnats (dis-cãl-nátsĭ), discãlnati/discãlnate (dis-cãl-ná-ti) – tsi easti disfaptu di-atsea di cari easti spindzurat (acãtsat); dispindzurat, disfaptu
{ro: desprins, dezagăţat}
{fr: décroché}
{en: unhooked}

§ discãlnari/discãlnare (dis-cãl-ná-ri) sf discãlnãri (dis-cãl-nắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu un lucru s-discalnã; dispindzurari, disfãtseari
{ro: acţiunea de a desprinde, de a dezagăţa; desprindere, dezagăţare}
{fr: action de décrocher}
{en: action of unhooking}

ex: cu limba scoasã di curmari shi di aushatic

§ nicurmat2 (ni-cur-mátŭ) adg nicurmatã (ni-cur-má-tã), nicurmats (ni-cur-mátsĭ), nicurmati/nicurmate (ni-cur-má-ti) – (foclu, mirachea, vrearea, alumta, etc.) tsi nu-lj s-ari scãdzutã (isihãsitã) dinamea; tsi nu sh-ari chirutã unã parti dit putearea-a truplui (icã a mintiljei) dupã tsi ari faptã multu chiro un copus mari; tsi nu easti apitrusit di tsiva i cariva cu putearea (vrearea, mirachea, etc.) tsi u ari; neavursit, neavrusit, neapustusit, nilãvrusit, nearmas, nicãpãit
{ro: neobosit, necopleşit}
{fr: qui n’est pas fatigué; qui n’est pas exténué, qui n’est pas accablé; infatigable}
{en: unquelled (storm, fire); who is not tired, unexhausted; who is not overwhelmed}

§ nicurmari2/nicur-mare (ni-cur-má-ri) sf nicurmãri (ni-cur-mắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva nu s-curmã; neavursiri, neavrusiri, neapustusiri, nilãvrusiri, nearmãneari, nicãpãiri
{ro: acţiunea de a nu obosi, de a nu copleşi, neobosire, necopleşire}
{fr: action de ne pas (se) las-ser, de ne pas (se) fatiguer; de ne pas (s’)exténuer, de ne pas s’accabler}
{en: action of not quelling (storm, fire); of not tiring, of not exhausting; of not overwhelming}

§ discurmu (dis-cúr-mu) (mi) vb I discurmai (dis-cur-máĭ), discurmam (dis-cur-mámŭ), discurmatã (dis-cur-má-tã), discurmari/discurmare (dis-cur-má-ri) – astãmãtsescu (mi curmu di la) un copus tsi-l fac (lucru tsi mi avurseashti multu) tra sã-nj ljau anasa shi sã-nj yinã suflitlu la loc; stau di isihãsescu (cã mi aduchescu multu apustusit); dizvursescu, dispustusescu, arihãtipsescu, apãn-ghisescu, arãpas, arãpãsedz, arãpãsescu, aripas, aripãsedz, arupas, rãpas, rãpãsedz, rupas, rupusedz, ripas {(se) odihni, (se) reface}
{fr: (se) reposer, (se) refaire}
{en: rest, recover, recuperate}
ex: un gioni din calea mari, tuts cãts trec piningã el si s-discurmã (s-dizvurseascã) n loclu-atsel, shi-nj tsã-l bashi cu dor mari (angucitoari: shoputlu); mi discurmai (dizvursii) dzua tutã; somnul lji discurmã (lji dizvursi, arihãtipsi, isihãsi); si s-discurmã (s-dizvurseascã) di pi cali; nj-discurmai bratsãli dupã purtarea-a lucrilor

§ discurmat (dis-cur-mátŭ) adg discurmatã (dis-cur-má-tã), discurmats (dis-cur-mátsĭ), discurmati/discurmate (dis-cur-má-ti) – tsi ari astãmãtsitã copuslu faptu (lucru tsi-l avurseashti multu) tra s-poatã sã-sh lja anasa; tsi ari shidzutã tes tra s-isihãseascã; dizvursit, dispustusit, arihãtipsit, apãnghisit, arãpãsat, arãpãsit, aripãsat, arupãsat, rãpãsat, rupusat, ripãsat {odihnit, refăcut}
{fr: reposé, refait}
{en: rested, recovered, recuperated}

§ discurmari/discurmare (dis-cur-má-ri) sf discurmãri (dis-cur-mắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva s-discurmã; dizvursiri, dispustusiri, arihãtipsiri, apãnghisiri, arãpãsari, arãpãsiri, aripãsari, arupãsari, rãpãsari, rupusari, ripãsari; arãpas, aripas, arupas, rãpas, ripas, rupas {acţiunea de a (se) odihni, de a (se) reface; odihnă}
{fr: action de (se) reposer, de (se) refaire; repos}
{en: action of resting, of recovering, of recuperating; rest}
ex: discurmarea nu vatãmã

{ro: acţiunea de a căsca; căscare, căscat}
{fr: action de bayer, de demeurer (être) bouche béante; de bâiller; bâillement}
{en: action of standing and gaping; of yawning; yawn}
ex: ca hãscarea om di om

§ cascu (cás-cu) vb I cãscai (cãs-cáĭ), cãscam (cãs-cámŭ), cãscatã (cãs-cá-tã), cãscari/cãscare (cãs-cá-ri) – (unã cu hascu1)
ex: cascã ficiorlu, lj-u somnu; cascã (fig: dishcljidi) gura niheamã; alasã usha s-cascã (fig: si sta dishcljisã) niheamã

§ cãscat (cãs-cátŭ) adg cãscatã (cãs-cá-tã), cãscats (cãs-cátsĭ), cãscati/cãscate (cãs-cá-ti) – (unã cu hãscat)
ex: unã moashi cu gura cãscatã (cu gura dishcljisã) (angucitoari: oala); vulpea lu-ascultã cu gura cãscatã
(expr: cu multã cãshtigã); armasi cu gura cãscatã (armasi multu ciudisit)

§ cãscari/cãscare (cãs-cá-ri) sf cãscãri (cãs-cắrĭ) – (unã cu hãscari)
ex: cãscarea easti semnul a heavrãljei; mi-acãtsã unã cãscari di nu puteam s-mi-acumtinescu

§ hasca1 invar – tsi easti (sta) cu gura dishcljisã; bashinghel; (fig:
1: hasca = om tsi sta sh-hascã mash gura, fãrã s-lucreadzã, tsi nu para lu-ariseashti lucrul; expr:
2: fãtsem hasca = adeti veaclji armãneascã dit Dumãnica di Pãreasinj cãndu njitslji sta cu gura dishcljisã tra s-acatsã hãlvãlu ligat di un hir, spindzurat di tãvani i di-unã shtsalã, tsi-l leagãnã, di-unã parti sh-di-alantã ãn fatsa-a lor, un ma mari, pãrinti i pap)
{ro: cu gura căscată}
{fr: bouche béante}
{en: with wide open mouth}

§ hasca2 invar – un tsi easti niheamã hazo, lipsit di minti, fãrã giudicatã, tu zbor i tu fapti, tsi sta cu gura dishcljisã shi nu para aducheashti mari lucru di tsi-lj si dzãtsi; hascanifur, ageamit, ahmac, anoit, hut, cshura, ciulja, chirut, dabo-lja, divanã, glar, hazo, hazuscu, hljara, hahã, hai-hui, haihum, leangã, lefcã, temblã, lishor, shahulcu, tabolja, ta-o-to, ljoco, shapshal, shabsha, shamandur, tivichel, turlu, uzun, etc.
{ro: prostănac; gură-cască}
{fr: bouche béante, vaurien, sot, nigaud}
{en: fool, rascal, no good}
ex: hasca (hazo) sh-easti

§ hasca-nifur (has-ca-ní-furŭ) sm, sf, adg hascanifurã (has-ca-ní-fu-rã), hascanifuri (has-ca-ní-furĭ), hascanifuri/hascanifure (has-ca-ní-fu-ri) – (unã cu hasca2)
ex: easti niheamã hascanifur (ca hazo)

§ scheari/scheare (schĭá-ri) sf scheri (schĭérĭ) – (unã cu ischeari)