{ro: noroc bun}
{fr: bonne chance, fortune, bo-nheur}
{en: good luck, happiness}
ex: cu ambãreatsã (tihi, prucuchii) tsi lucrats; vãrã ambãreatsã (hãiri, prucuchii) nu avea; nã vinji cu ambãreatsã (cu tihi)

§ ambãireatsã (am-bãĭ-reá-tsã) sf ambãirets (am-bãĭ-rétsĭ) – (unã cu ambãreatsã)
ex: lucrulu-lj njardzi mbãireatsã (cu tihi); mbãireatsã s-lji da (s-veadã hãiri di la) Dumnidzã; nu vidzui vãrnã-ambãireatsã (prucuchii) di la tini

§ ãmbãreatsã (ãm-bã-reá-tsã) sf ãmbãrets (ãm-bã-rétsĭ) – (unã cu ambãreatsã)
ex: ãmbãreatsã, s-lã dzãtsem sh-noi

§ mbãreatsã (mbã-reá-tsã) sf mbãrets (mbã-rétsĭ) – (unã cu ambãreatsã)
ex: ca s-njargã cu mbãreatsã (ca s-hibã cu tihi, ta s-vedz prucuchii); mbãreatsã s-nu oarã

(expr: l-ded dipadi) sh-lu bãtui; u-ashtirnurã tutã calea
(expr: teasirã chetsrã i cãldãrãmi pri cali); ashtirnets trã culcari
(expr: ndridzets crivatea, tindets vilendzãli pri loclu iu va si s-doarmã); cãndu u-ashtirnu sh-birbiljlu
(expr: cãndu nchisi s-batã dipriunã); mi ashtirnui tu beari (shidzui s-beau sh-nu-astãmã-tseam); di-asearã u-ashtirnurã la hani
(expr: s-curdusirã pri beari tutã noaptea); furlji u-au tru minti si s-ashtearnã
(expr: s-nu mata furã, s-facã unã banã shi s-lucreadzã ca tuts alantsã oaminj); ficiorlu s-ashtirnu
(expr: isihãsi, s-featsi cu minti, bãgã minti); multu s-ashtirnu
(expr: isihãsi, s-featsi cu minti), nu easti ca ma ninti; Culachi nu s-ashtirnea la lucru
(expr: nu shidea tu-un lucru, s-lucreadzã cuminti, ca tutã dunjaea); pri lucru si s-ashtearnã, nu-lj s-ashtirnea curlu
(expr: nu s-ashtirnea pri lucru; nu-l trãdzea inima s-lucreadzã; nu s-acãtsa s-lucreadzã); trã nã Lenã culunjatã, nu-nj s-ashtearnã dzua tutã
(expr: nu mi-acatsã loclu); sh-cara lu-ashtirnu pri shcop
(expr: sh-cara l-bãtu ghini), lj-ascãpirarã ocljilj; ti-ashtirnai
(expr: spush aralili tsi-ai faptã) la dascal

§ ashtirnut1 (ash-tir-nútŭ) adg ashtirnutã (ash-tir-nú-tã), ashtirnuts (ash-tir-nútsĭ), ashtirnuti/ashtirnute (ash-tir-nú-ti) – tsi easti tes pri tsiva; tsi easti bãgat s-shadã (tsi shadi) pri tsiva; tes, curdusit, etc.;
(expr: om ashtirnut = om di besã, cu mintea salami, tsi mindueashti ghini, tsi sh-veadi di lucrul a lui, etc.)
{ro: aşternut, aşezat, etc.}
{fr: étendu, assis, etc.}
{en: spread out, layed out, who sits down, etc.}
ex: pri-ashtirnuta (teasa mpadi) a mea tãmbari; unã padi ashtirnutã (acupiritã) cu earbã; calea ashtirnutã tutã cu chetri; calea ashtirnutã mash cu-asimi
(expr: cu-asimi teasã pri cali, tu loc di chetsrã); tora el easti om ashtirnut
(expr: di besã, cu minti, tsi sh-mutreashti lucrul salami)

§ ashtirnat (ash-tir-nátŭ) adg ashtirnatã (ash-tir-ná-tã), ashtirnats (ash-tir-nátsĭ), ashtirnati/ash-tirnate (ash-tir-ná-ti) – (unã cu ashtirnut1)
ex: eara cu mintea la loc, ashtirnatã shi nu vrea s-lu-ascultã; ahtari featã mushatã, cu zborlu ahãt dultsi sh-ashtirnat; eara muljarea di bunili shi di-ashtirnatili, nu sh-eara di lishoarili

§ ashtearniri/ashtearnire (ash-teár-ni-ri) sf ashtearniri (ash-teár-nirĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-ashtearni tsiva
{ro: acţiunea de a aşterne; de a (se) aşeza; etc.}
{fr: action d’étendre; de mettre sur; de s’asseoir; etc.}
{en: action of spreading out, of laying out; of sitting down; etc.}
ex: casa va ashtirneari (ndridzeari)

§ ashtirneari/ashtirneare (ash-tir-neá-ri) sf ashtirneri (ash-tir-nérĭ) – (unã cu ashtearniri)

§ ashtirnari/ashtirnare (ash-tir-ná-ri) sf ashtirnãri (ash-tir-nắrĭ) – (unã cu ashtearniri)

§ dishternu (dish-tér-nu) vb III, II shi I dishtirnui (dish-tir-núĭ) shi dishtirnai (dish-tir-náĭ), dishtirneam (dish-tir-neámŭ) shi dishtirnam (dish-tir-námŭ), dishtirnutã (dish-tir-nú-tã) shi dishtirnatã (dish-tir-ná-tã), dishtearniri/dishtearnire (dish-teár-ni-ri) shi dishtirneari/dishtir-neare (dish-tir-neá-ri) shi dishtirnari/dishtirnare (dish-tir-ná-ri) – disfac sh-adun ashtirnutlu-a crivatiljei, misalea di pri measã, chilimea di mpadi, etc.
{ro: dez-aşterne; desface patul}
{fr: défaire le lit; ôter le tapis des chambres}
{en: undo the bed; take off the room carpet}
ex: dishternu (li-adun lucrili din) casa cã eara s-avdi fricã

§ dishtirnut (dish-tir-nútŭ) adg dishtirnutã (dish-tir-nú-tã), dishtirnuts (dish-tir-nútsĭ), dishtirnuti/dishtirnute (dish-tir-nú-ti) – (patlu) tsi-lj s-ari scoasã ashtirnutlu (vilendza, sindonea shi cãpitunjili); measa) tsi-lj s-ari sculatã misalea; (udãlu) tsi-lj s-ari scoasã chilimea
{ro: dez-aşternut; (patul) desfăcut}
{fr: défait (lit); ôté (tapis d’une chambre)}
{en: undone (bed); taken off (room carpet)}

§ dishtirnat (dish-tir-nátŭ) adg dishtirnatã (dish-tir-ná-tã), dishtirnats (dish-tir-nátsĭ), dishtirnati/dishtirnate (dish-tir-ná-ti) – (unã cu dishtirnut)

§ dishtearniri/dishtearnire (dish-teár-ni-ri) sf dishtearniri (dish-teár-nirĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-dishtearni tsiva (un ashtirnut di pat, misali di pri-unã measã, etc.)
{ro: acţiunea de a dez-aşterne; de a desface patul}
{fr: action de défaire le lit; d’ôter le tapis des chambres}
{en: action of undoing the bed; of taking off the room carpet}

§ dishtirneari/dishtir-neare (dish-tir-neá-ri) sf dishtirneri (dish-tir-nérĭ) – (unã cu dishtearniri)

§ dishtirnari/dishtirnare (dish-tir-ná-ri) sf dishtirnãri (dish-tir-nắrĭ) – (unã cu dishtearniri)

§ neashtirnut (neash-tir-nútŭ) adg neashtirnutã (neash-tir-nú-tã), neashtirnuts (neash-tir-nútsĭ), neashtirnuti/neashtirnute (neash-tir-nú-ti) – tsi nu easti tes pri tsiva; (pat) tsi nu easti ashtirnut (ndreptu);
(expr: om neashtirnut = om tsi nu para lucreadzã, tsi nu sh-ari faptã casã sh-fumealji, tsi nu pots s-lji fats besã, etc.)
{ro: neaşezat, neaşternut, etc.}
{fr: qui n’est pas étendu; débraillé, sans tenue}
{en: who is not seated down, untidy, hardly decent}
ex: ficior neashtirnut ninga
(expr: tsi-alagã prit cãljuri fãrã s-facã tsiva, tsi nu si nsurã ninga, tsi nu sh-para caftã lucru, etc.)

§ neashtirnat (neash-tir-nátŭ) adg neashtirnatã (neash-tir-ná-tã), neashtirnats (neash-tir-nátsĭ), neashtirnati/neashtirnate (neash-tir-ná-ti) – (unã cu neashtirnut)
ex: sh-eara muljarea di bunili shi di-ashtirnatili, nu-sh eara di lishoarili shi di muljerli neashtirnati
(expr: tsi suntu apreasi tu minti, tsi nu pots s-lã fats besã)

§ neashtearni-ri/neashtearnire (neash-teár-ni-ri) sf neashtearniri (neash-teár-nirĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva nu s-ashtearni (cãndu tsiva nu easti ashtirnut)
{ro: acţiunea de a nu aşterne; de a nu (se) aşeza}
{fr: action de ne pas (s’)étendre; de ne pas s’asseoir}
{en: action of not spreading out, of not laying out; of not sitting down}

§ neashtirneari/neashtirneare (neash-tir-neá-ri) sf neashtirneri (neash-tir-nérĭ) – (unã cu neashtearniri)

§ neashtirna-ri/neashtirnare (neash-tir-ná-ri) sf neashtirnãri (neash-tir-nắrĭ) – (unã cu neashtearniri)

§ ashtirnut2 (ash-tir-nútŭ) sn ashtirnuturi (ash-tir-nú-turĭ) shi ashtirnuti/ashtirnute (ash-tir-nú-ti) – loclu ndreptu cu vilendzã sh-cãpitãnj tra s-doarmã omlu; shtirnut, crivati, pat, strozmã, shiltei, dushec;
(expr:
1: intru tu-ashtirnut = mi bag s-dormu;
2: escu tu-ashtirnut = hiu lãndzit;
3: (bãrbat) mi bag (intru) tu-ashtirnut cu-unã muljari = u ncalic, u-ambairu, u mpihiur, etc.)
{ro: aşternut, pat}
{fr: lit, literie, couche}
{en: bed, bedding}
ex: ari ashtirnuti groasi; ashtirnut (strozmã) di palji; s-frãngã vruta-nj tu-ashtirnut; s-nji dai moara di piper di sum ashtirnut; armasirã tu-ashtirnut mash featili singuri; intrai tu ashtirnut
(expr: mi bãgai s-dormu)

§ shtirnut (shtir-nútŭ) sn shtirnuturi (shtir-nú-turĭ) – (unã cu ashtirnut2)
ex: s-doarmã tru un shtirnut (pat, crivati)

§ ashtirnãmintu (ash-tir-nã-mín-tu) sn ashtirnãminti/ashtirnãminte (ash-tir-nã-mín-ti) shi ashtirnãminturi (ash-tir-nã-mín-turĭ) – unã soi di cuvertã tsi s-bagã pri cal sum sãmar tra s-nu-lj facã arãnj a calui; ashtirnumintu, cuvertã
{ro: iblâncă}
{fr: chabraque (couverture en laine de chèvre)}
{en: blanket used to put on horses}
ex: scoasim ashtirnãmintili a caljlor

§ ashtirnumintu (ash-tir-nu-mín-tu) sn ashtirnuminti/ashtirnu-minte (ash-tir-nu-mín-ti) shi ashtirnuminturi (ash-tir-nu-mín-turĭ) – (unã cu ashtirnãmintu)

{ro: acţiunea de a speria}
{fr: action de (s’)éffrayer; de (s’)éffaroucher; de (s’)ébrouer}
{en: action of frightening, of scaring; of startling}

§ aspãra-ri/aspãrare (as-pã-rá-ri) sf aspãrãri (as-pã-rắrĭ) – (unã cu aspãreari)

§ neaspãreat (neas-pã-reátŭ) adg neaspãreatã (neas-pã-reá-tã), neaspãreats (neas-pã-reátsĭ), neaspãreati/neas-pãreate (neas-pã-reá-ti) – tsi nu easti aspãreat; tsi nu-lj s-ari faptã fricã; tsi nu-ari fricã; ninfricushat, etc.
{ro: neînfricat, nesperiat}
{fr: qui n’est pas éffrayé}
{en: who is not frightened}

§ neas-pãreari/neaspãreare (neas-pã-reá-ri) sf neaspãreri (neas-pã-rérĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu nu s-aspari cariva; ninfricushari, etc.
{ro: acţiunea de a nu (se) speria}
{fr: action de ne pas (s’)éffrayer}
{en: action of not frightening, of not scaring}

§ aspãros (as-pã-rós) adg aspãroasã (as-pã-rŭá-sã), aspãrosh (as-pã-róshĭ), aspãroasi/aspãroase (as-pã-rŭá-si) –
1: tsi s-aspari lishor;
2: (lucru) tsi aspari lumea; fricos, lãhtãros
{ro: sperios}
{fr: peureux, craintif; épouvantable, terrifiant}
{en: frightened, scared; startled}
ex: s-toarnã aspãroasã (cu fricã); umbri lundzi aspãroasi (tsi ti lãhtãrsescu)

§ asparyiu (as-pár-yĭu) sn asparyiuri (as-pár-yĭurĭ) – atsea tsi ari (tsi aducheashti) omlu cãndu s-aspari; aspãreari multu mari; asparizmã, asparimã, asparmã, lãhtarã, frixi, pirdeshi, datã, ceash, trom, trumarã, cutrom
{ro: spaimă, sperietură}
{fr: alarme, frayeur}
{en: fright, fear}
ex: feata, di asparyiu, di fricã, lji si bãtu inima

§ asparizmã (as-pá-riz-mã) sf asparizmi/asparizme (as-pá-riz-mi) – (unã cu asparyiu)
ex: nãsh di-asparizmã nu-ascultã; eara s-cadã pi dintsã di asparizmã (lãhtarã); di-asparizmã lãndzidzã; porcul u vidzu groasã, s-aspãre, ma tsi asparizmã!

§ asparimã (as-pá-ri-mã) sf asparimi/asparime (as-pá-ri-mi) – (unã cu asparyiu)
ex: lumea crutsea fãtsea di-asparimã

§ asparmã (as-pár-mã) sf asparmi/asparme (as-pár-mi) – (unã cu asparyiu)
ex: asparmã (aspãreari) ahãt urutã

§ sparizmã (spá-riz-mã) sf sparizmi/asparizme (as-pá-riz-mi) – (unã cu asparyiu)
ex: nã featsi nã mari sparizmã

§ spar (spárŭ) (mi) vb II spãreai (spã-reáĭ), spãream (spã-reámŭ), spãreatã (spã-reá-tã), spãrea-ri/spãreare (spã-reá-ri) – (unã cu aspar)

§ spãreat (spã-reátŭ) adg spãreatã (spã-reá-tã), spãreats (spã-reátsĭ), spãreati/spãreate (spã-reá-ti) – (unã cu aspãreat)

§ spãreari/spãreare (spã-reá-ri) sf spãreri (spã-rérĭ) – (unã cu aspãreari)

2: un beasi sh-altu nchirdãseashti = zbor tsi s-dzãtsi trã omlu cari fatsi un lucru ma altu va-lj veadi hãirea; ordzul ãl arã boilji, shi-l mãcã caljlji;
3: mini lu nvets s-beasã = mini-lj dzãc tsi s-facã cã el nu para shtii; mini lu urnipsescu;
4: ntsapã gumarlu tra s-beasã = va s-lu caftsã un lucru tra s-tsã si da;
5: tsi s-easã, s-beasã = tsi s-hibã, s-hibã;
6: cari beasi, amputi = ma s-fats un lucru, nu va pots s-lu-ascundzã)
{ro: băşi}
{fr: péter, vesser}
{en: farted}
ex: iu s-easã, s-beasã!; omlu linãvos, i va s-tindã, i ba s-beasã; nu-l cãrtea gumarlu, s-nu beasã; bishish fãrã arshini cã-ts fu fatsa lai; altu bishi sh-altu nchirdãsi
(expr: un lu fatsi lucrul sh-trã altu s-dzãtsi cã-l featsi); prashlu s-mãcã pãnã tu Martsu, cã dupã Martsu s-amputi, cã-l beasi Martsul

§ bishit (bi-shítŭ) adg bishitã (bi-shí-tã), bishits (bi-shítsĭ), bishiti/bishite (bi-shí-ti) – tsi ari traptã unã bishinã
{ro: băşit}
{fr: pété, vessé}
{en: farted}
ex: prash bishit (moali?)

§ bishiri/bishire (bi-shí-ri) sf bishiri (bi-shírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva tradzi unã bishinã
{ro: acţiunea de a băşi}
{fr: action de péter, de vesser}
{en: action of farting}
ex: bishirea easti-arushinoasã

§ bishinedz (bi-shi-nédzŭ) (mi) vb I bishinai (bi-shi-náĭ), bishinam (bi-shi-námŭ), bishinatã (bi-shi-ná-tã), bishina-ri/bishinare (bi-shi-ná-ri) – (unã cu bes)

§ bishinat (bi-shi-nátŭ) adg bishinatã (bi-shi-ná-tã), bishinats (bi-shi-nátsĭ), bishinati/bi-shinate (bi-shi-ná-ti) – (unã cu bishit)

§ bishinari/bishinare (bi-shi-ná-ri) sf bishinãri (bi-shi-nắrĭ) – (unã cu bishiri)

§ bishi-nãtoari/bishinãtoare (bi-shi-nã-tŭá-ri) sf bishinãtori (bi-shi-nã-tórĭ) – unã soi di pãrnoanji tsi-lj si da a unei tufechi i a unei pishtoalã
{ro: revolver}
{fr: arme à feu}
{en: fire arm}

§ strãbãshinã (strã-bã-shí-nã) sf strãbãshinj (strã-bã-shínjĭ) – partea dit truplu a omlui (ma nghios di mesi) iu s-aflã matsãli; strãbishinã, buric, bãric, bric, bicã, fuljinã, foali, pãntic, pãnticã, plãsturã, prãsturã, schimbe
{ro: burtă}
{fr: ventre, panse}
{en: belly, abdomen}
ex: lj-u deadi tu strãbãshinã (pãntica) cu cutsutlu shi-lj virsã matsãli

§ strãbishinã (strã-bi-shí-nã) sf strãbishinj (strã-bi-shínjĭ) – (unã cu strãbãshinã)