{ro: grabă, iuţeală}
{fr: hâte, vitesse, rapidité}
{en: haste, speed, swiftness}
ex: tut bati cu-agunjii (avrapã, yii)

{ro: acţiunea de a trage, de a arunca, de a repezi}
{fr: action de (se) jeter, de (se) lancer, de rejeter, de (sur)sauter}
{en: action of throwing, of hurling, of flinging}

§ astrãdzeari/astrãdzeare (as-trã-dzeá-ri) sf astrãdzeri (as-trã-dzérĭ) – (unã cu astradziri)
ex: cu astrãdzearea (arcarea) tsi-lj featsi ali sãtãri

{en: hasten, hurry on}
ex: ayiusea-l (agunjisea-l) tra s-bitiseascã; nu ti-ayiusea ashi cã va s-agiundzi tu chiro; cãtsaua tsi s-ayiuseashti (s-agunjiseashti) scoati cãtselj orghi; ayiusea-ti! (agunjisea-ti!); s-ayiusea s-yinã cama ntroarã

§ ayiusit2 (a-yĭu-sítŭ) adg ayiusitã (a-yĭu-sí-tã), ayiusits (a-yĭu-sítsĭ), ayiusiti/ayiusite (a-yĭu-sí-ti) – tsi s-agunjiseashti icã s-ari agunjisitã; agunjisit, arãchit, viisit, pristinisit
{ro: grăbit}
{fr: hâté, pressé}
{en: hastened}
ex: ahãt ayiusit (agunjisit) earam

§ ayiusiri2/ayiusire (a-yĭu-sí-ri) sf – ayiusiri (a-yĭu-sírĭ) – atsea tsi fatsi un cari s-agunjiseashti; agunjisiri, viisiri, pristinisiri
{ro: acţiunea de a (se) grăbi; grăbire}
{fr: action de (se) hâter}
{en: action of hastening}
ex: ayiusirea nu easti lucru bun

§ ayiusealã (a-yĭu-seá-lã) sf ayiuselj – mirachea tsi u-ari cariva tri fãtseari tsiva i agiundzeari iuva cãt cama agonja; agunjii, avrapã, curundeatsã
{ro: grabă, iuţeală}
{fr: hâte, vitesse, rapidité}
{en: haste, speed, swiftness}
ex: yini un cãlãrets cu ayiusealã (cu agunjii)

§ viisescu (vi-i-sés-cu) (mi) vb IV viisii (vi-i-síĭ), viiseam (vi-i-seámŭ), viisitã (vi-i-sí-tã), viisiri/viisire (vi-i-sí-ri) – (unã cu ayiusescu2)

§ viisit (vi-i-sítŭ) adg viisitã (vi-i-sí-tã), viisits (vi-i-sítsĭ), viisiti/viisite (vi-i-sí-ti) – (unã cu ayiusit2)

§ viisiri/viisire (vi-i-sí-ri) sf viisiri (vi-i-sírĭ) – (unã cu ayiusiri2)

§ curãndu (cu-rắn-du) adv – (unã cu curundu)
ex: du-ti sh-toarnã-ti curãndu (agonja); tsi credz, cã easti curãndu? (nica-agonja?) ma ntunicã

20: cu limba oaspi = easti oaspi mash cu gura ma nu sh-cu inima;
21: limbi-nj si dutsi gura; nj-talji limba; am mari limbã; ca limãdurã-nj si dutsi limba = zburãscu multi, vruti sh-nivruti, agonja, tut chirolu sh-fãrã s-astãmãtsescu;
22: nj-crescu peri pri limbã; nj-apreasi limba peri; nji scoasi limba peri; nji scoasi peri sum limbã; etc. = cilistisescu multu, trec prit multi vasani, mi munduescu;
23: sh-tu limba-a puljlor shtii s-greascã = zbor tsi va s-aspunã cã cariva easti multu nvitsat, cã shtii sã zburascã multi limbi;
24: va tsã talji limba preftul = zbor tsi s-dzãtsi a njitslor tra s-nu s-purintã cã va yinã preftul s-lã talji limba)
{ro: limbă, limba de foc, limba de la balanţă, etc.}
{fr: langue, language, flamme, poids d’une balance romaine, battant d’une cloche, etc.}
{en: tongue, language, flame, etc.}
ex: un pornic njic (peatic njic di cheali cu cari sã mpeaticã pãputsãli) dzuã, noapti, amolj shadi (angucitoari: limba); un pornic dzuã sh-noapti tu apã shadi, sh-ni s-neacã, ni putridzashti (angucitoari: limba); tru apã stau, niputridzãtã, duchescu tsi-i bunã shi urutã, escu dultsi shi amarã, ngrop tsi s-matsinã la moarã (angucitoari: limba); oasi nu-ari sh-oasi frãndzi (angucitoari: limba); di fatsiri nu-am ni limbã, nitsi gurã sã zburãscu, ma la tuts lã spun sã shtibã, cusurli-a lor shi nu s-nãirescu (angucitoari: yilia); hiljlu bashi tatãl (angucitoari: limba di cãmbanã); boulu s-leagã di coarni sh-omlu di limbã; omlu limba (zburãrea) l-fatsi, limba (zburãrea) lu-aspardzi; limba ndreadzi, limba-aspardzi; limba (grailu) a omlui s-va; cari sh-alasã limba (grailu)-a lui, s-lu-ardã pira-a focului; cunoashti multi limbi; fridzea nã limbã di caprã; cara s-ti purintsã ti preasinj va s-tsã talji preftul limba; limba-a noastrã easti mushatã cã easti a noastrã; ari nvitsatã multi limbi cã easti alãgat; cari sh-aveaglji limba, caplu-a lui sh-aveaglji; talji limba ma-arãu di coardã; limba dultsi, multi buni adutsi; limba n gurã u-anvãrteshti, la mãseaua tsi ti doari; limba-amãrashti, limba ndultseashti; asudai, sum limbã; mash sum limbã nu eara ud; lj-scutea limba nafoarã
(expr: sh-pizuea di el) shi sh-arãdea di nãs; calu scoasi limbi, limbi di foc
(expr: calu alãga multu di canda lj-insha foc din gurã); limbi, limbi-lj si dutsi gura
(expr: zburashti multi sh-dipriunã fãrã s-astãmãtseascã); alasã-mi pri mini s-lu trag di limbã
(expr: s-lu discurfusescu, s-aflu tsi shtii shi nu va s-nã li dzãcã); limba atsea njica; dzãsi cu limbã di moarti
(expr: dzãsi tu oara tsi lji ncljidea ocljilj; alãsã nã dimãndari tu oara tsi murea); shi nu poati s-tsãnã tsiva, cã-l mãcã limba
(expr: nu poati si sta shi s-nu dzãcã tsiva, nu poati s-tsãnã misticadz); imnã aushlu cu limba scoasã di curmari
(expr: multu avursit, nicusit, cãpãit, mizi putea s-lja anasã di curmari); pri limbã nj-easti, sh-nu pot s-lu dzãc
(expr: nu pot s-nj-aduc aminti un zbor, cu tuti cã-l cunoscu ghini); imna cu limba scoasã
(expr: multu agunjisit); ashteaptã cu limba scoasã
(expr: nu ari arãvdari, mizi poati s-ashteaptã); un cot u scoati limba
(expr: u dutsi multu greu); lj-apreasi limba peri
(expr: cilistisi multu, tricu prit multi vasani); s-aflã cu tuti limbili di pristi loc anvitsati
(expr: s-aflã cã li shtia tuti limbili, cã stia multi lucri, cã eara multu nvitsat); limba apã-lj lasã n gurã
(expr: ãlj curã balili, zilipseashti multu); lji si dizligã limba di giurat
(expr: putea sã zburascã tora cã fu dizligat di giuratlu faptu); azboairã ca vimtul dupã elj, cu limba scoasã nã palmã
(expr: multu avursit, mizi putea s-lja anasa); cu budza cripatã, cu limba scrumatã (multu cãnjisit, nvirinat)

§ limbu-shi/limbushe (lim-bú-shi) sf limbushi/limbushe (lim-bú-shi) – limbã njicã
{ro: limbuţă}
{fr: petite langue}
{en: little tongue}

§ limbutsescu (lim-bu-tsés-cu) adg limbutseshcã (lim-bu-tsésh-cã), limbutseshtsã (lim-bu-tsés-tsã), limbutseshti (lim-bu-tsésh-ti) – tsi lu-ariseashti sã zburascã multi; tsi nu-lj tatsi gura dip; tsi lãfuseashti (bãndureadzã, bãbãleashti, fãrfãreadzã, dãrdãreashti) tut chirolu; limbar, zburyearcu, zburyearic, lafãzan, polilog, bãbãljar, fafaljar, farfaljar, farfara, farafurã, fãrfar, fãrfãrã, dãrdãrã, dãrdãros
{ro: vorbăreţ}
{fr: loquace, bavard}
{en: talkative, loquacious}
ex: featã limbutseshcã

§ limbar (lim-bárŭ) adg limbarã (lim-bá-rã), limbari (lim-bárĭ), limbari/limbare (lim-bá-ri) – (unã cu limbutsescu)
ex: easti nã featã limbarã (tsi u-arãseashti multu ca sã zburascã)

ex: nu scot nitsiunã boatsi (nu fac s-easã nitsiunã boatsi din gurã, tac, nu dzãc tsiva); sã scoatã (s-guleascã di) apã; avea scoasã (aspusi afoarã) limba din gurã; scosh (ljau dit gepi) di-lj ded doi migits; el dintsãlj va-nj lji scoatã (tragã din gurã); e! scoati (aspuni) tora, hilj, s-videm tsi-adusish; lu scoasirã la (lu dusirã di-lj featsirã cunushmai cu) amirãlu; lu scot (l-dau nafoarã) din casã; lj-anumirã shi-lj scoati (sh-lj-aflã) un cama nghios (cama putsãn); iu s-lj scoatã (ducã) draclu; nchisi, iu s-lu scoatã calea (ducã calea, naljurea); lu scosh la sileameti (l-dush ntreg pãnã la capit); nathima cari scoasi xeana
(expr: nathima pi-atsel tsi s-mindui, tsi featsi s-fugã dunjaea tu xeani); scoasirã
(expr: scularã, ngrãpsirã) un cãntic lai; lji scoasirã cãnticlu
(expr: lji scularã, lj-featsirã un cãntic di el, di giunaticlu a lui, etc.); mutrea-ts s-tsã scots pãnea
(expr: s-lucredz shi s-amintsã pradz tra s-pots s-bãnedz); dzua-atsea nu scoasi nitsi ti pãni
(expr: lucrã ma amintã putsãnj pradz); vrei s-nã scots mintea?
(expr: s-nã glãreshti di minti?); s-nu ts-u scutearim!
(expr: ma s-nu-nj ljau ahtea, ma s-nu mi-arãzgãnsescu); nu avem iu s-nã scutem caplu
(expr: nã easti multã-arshini, nã ngroapã loclu)

§ scos (scósŭ) adg scoasã (scŭá-sã), scosh (scóshĭ), scoasi/scoase (scŭá-si) – tsi easti dat nafoarã di-iuva; tsi easti dus iuva; (chealea) tsi easti traptã di pi yimishi; tsi easti gulit dit unã scafã, etc.
{ro: scos, tras, ridicat, evacuat, golit, etc.}
{fr: ôté, tiré, enlevé, arraché, évacué; montré, etc.}
{en: removed, taken away, pulled out, evacuated, shown, etc.}
ex: minciunã scoasã (minduitã shi dzãsã) di coluvlu; lu ndreapsi la ducheani s-hibã scos (nvitsat cu dunjaea), s-dishcljidã tu lumi; imnã aushlu cu limba scoasã di curmari
(expr: multu-avursit); azboairã ca vimtul dupã elj, cu limba scoasã nã palmã
(expr: alagã multu-agonja, di mizi lja anasã); ashteaptã cu limba scoasã
(expr: nu ari arãvdari, mizi poati s-ashteaptã trã tsiva); un cot u scoati limba
(expr: u dutsi multu greu)

§ scoatiri/scoatire (scŭá-ti-ri) sf scoatiri (scŭá-tirĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu si scoati tsiva
{ro: acţiunea de a scoate, de a trage, de a ridica, de a evacua, de a goli, etc.}
{fr: action d’ôter, de tirer, d’enlever, d’arracher, d’évacuer; de montrer, etc.}
{en: action of removing, of taking away, of pulling out, of evacuating, of showing, etc.}
ex: acasã nu-ari scoatiri
(expr: amintatic)

§ scuteari/scuteare (scu-teá-ri) sf scuteri (scu-téri) – (unã cu scoatiri)
ex: schinlu ts-intrã? va scuteari (loari, mutari di nãuntru sh-dari di-unã parti); ari scuteari?
(expr: adutsi amintatic?)

§ niscos (ni-scósŭ) adg niscoasã (ni-scŭá-sã), niscosh (ni-scóshĭ), niscoasi/niscoase (ni-scŭá-si) – tsi nu easti scos; tsi nu easti dat nafoarã di-iuva; etc.
{ro: nescos, netras, neridicat, negolit, etc.}
{fr: qui n’est pas ôté}
{en: who is not removed, who is not taken out}
ex: cashlu easti niscos; niscos (ninti ca s-lu scoatã) zborlu ghini din gurã; niscos grailu (ninga nu-apucã si scoatã un grai) shi cara tradzi un vimtu

§ niscoati-ri/niscoatire (ni-scŭá-ti-ri) sf niscoatiri (ni-scŭá-tirĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu nu si scoati tsiva
{ro: acţiunea de a nu scoate}
{fr: action de ne pas ôter}
{en: action of not removing, of not taking out}

§ niscuteari/niscuteare (ni-scu-teá-ri) sf niscuteri (ni-scu-téri) – (unã cu niscoatiri)

§ parascot (pá-ras-cótŭ) vb III shi II parascosh (pá-ras-cóshĭŭ), parascuteam (pá-ras-cu-teámŭ), paras-coasã (pá-ras-cŭá-sã), parascoatiri/parascoatire (pá-ras-cŭá-ti-ri) shi parascuteari/parascuteare (pá-ras-cu-teá-ri) – scot multu; scot ma multu dicãt u caftã arada
{ro: scoate prea mult; trage prea mult}
{fr: faire sortir trop; tirer trop}
{en: remove too much, take out too much}

§ parascos (pá-ras-cósŭ) adg parascoasã (pá-ras-cŭá-sã), parascosh (pá-ras-cóshĭ), parascoasi/parascoase (pá-ras-cŭá-si) – tsi easti scos ma multu dicãt lipseashti
{ro: scos prea mult, tras prea mult}
{fr: sorti trop, tiré trop, enlevé trop}
{en: removed too much, taken away too much, taken out too much}

§ parascoatiri/parascoatire (pá-ras-cŭá-ti-ri) sf parascoatiri (pá-ras-cŭá-tirĭ) – tsea tsi s-fatsi cãndu si parascoati tsiva
{ro: acţiunea de a scoate prea mult; de a trage prea mult}
{fr: action de faire sortir trop; de tirer trop}
{en: action of removing too much, of taking out too much}

§ parascuteari/parascuteare (pá-ras-cu-teá-ri) sf parascuteri (pá-ras-cu-téri) – (unã cu para-scoatiri)

§ discos2 (dis-cósŭ) adg discoasã (dis-cŭá-sã), discosh (dis-cóshĭ), discoasi/discoase (dis-cŭá-si) – tsi easti scos diznou
{ro: scos din nou}
{fr: ôté de nouveau, tiré de nouveau}
{en: taken out again}

§ vãrghescu (vãr-ghĭés-cu) (mi) vb IV vãrghii (vãr-ghíĭ), vãrgheam (vãr-ghĭámŭ), vãrghitã (vãr-ghí-tã), vãrghiri/vãrghire (vãr-ghí-ri) – (unã cu vãryescu)

§ vãrghit (vãr-ghítŭ) adg vãrghitã (vãr-ghí-tã), vãrghits (vãr-ghítsĭ), vãrghi-ti/vãrghite (vãr-ghí-ti) – (unã cu vãryit)

§ vãrghiri/vãrghire (vãr-ghí-ri) sf vãrghiri (vãr-ghírĭ) – (unã cu vãryiri)

§ vuryescu (vur-yés-cu) (mi) vb IV vuryii (vur-yíĭ), vuryeam (vur-yĭámŭ), vuryitã (vur-yí-tã), vuryiri/vuryire (vur-yí-ri) – (unã cu vãryescu)

§ vuryit (vur-yítŭ) adg vuryitã (vur-yí-tã), vuryits (vur-yítsĭ), vuryiti/vuryite (vur-yí-ti) – (unã cu vãryit)

§ vuryi-ri/vuryire (vur-yí-ri) sf vuryiri (vur-yírĭ) – (unã cu vãryiri)