|
|
Italii/Italie
Italii/Italie (I-ta-lí-i) sf fãrã pl – crat mari dit Ivropea di Not (Sud) tsi s-aflã la-Ascãpitatã (pisti-amari) di Machidunii shi Arbinishii
{ro: Italia}
{fr: Italie}
{en: Italy}
§ italian (i-ta-li-ĭánŭ) sm sf italienj (i-ta-li-ĭénjĭ) – om tsi s-amintã, bãneadzã icã yini dit Italii shi easti di sãndzili-a miletilei di-aclo
{ro: italian}
{fr: italien}
{en: italian}
§ italinescu (i-ta-li-nés-cu) adg italineascã (i-ta-li-neás-cã), italineshtsã (i-ta-li-nésh-tsã), italineshti/italineshte (i-ta-li-nésh-ti) – tsi ari s-facã cu italianjlji i Italia; di italian; italiinescu;
(expr: italineasca = limba italineascã, zburãtã di italianj)
{ro: italienesc}
{fr: italien}
{en: italian}
ex: pamporea italineascã (dit Italii, di italianj)
§ italiinescu (i-ta-li-i-nés-cu) adg italiineascã (i-ta-li-i-neás-cã), italiineshtsã (i-ta-li-i-nésh-tsã), italiinesh-ti/italiineshte (i-ta-li-i-nésh-ti) – (unã cu italinescu)
§ italinichescu (i-ta-li-ni-chĭés-cu) adg italinicheascã (i-ta-li-ni-chĭás-cã), italinicheshtsã (i-ta-li-ni-chĭésh-tsã), italinichesh-ti/italinicheshte (i-ta-li-ni-chĭésh-ti) – (unã cu italinescu)
§ itali-neashti/italineashte (i-ta-li-neásh-ti) adv – ca italianjlji
{ro: italieneşte}
{fr: comme les italiens}
{en: as done by the italians}
§ italinicheashti/italinicheashte (i-ta-li-ni-chĭásh-ti) adv – (unã cu italineashti)
italiinescu
italiinescu (i-ta-li-i-nés-cu) adg – vedz tu Italii
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: Italiiitalian
italian (i-ta-li-ĭánŭ) sm sf – vedz tu Italii
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: Italiiitalineashti/italineashte
italineashti/italineashte (i-ta-li-neásh-ti) adv – vedz tu Italii
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: Italiiitalinescu
italinescu (i-ta-li-nés-cu) adg – vedz tu Italii
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: Italiiitalinicheashti/italinicheashte
italinicheashti/italinicheashte (i-ta-li-ni-chĭásh-ti) adv – vedz tu Italii
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: Italiiitalinichescu
italinichescu (i-ta-li-ni-chĭés-cu) adg – vedz tu Italii
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: Italiilãtin
lãtin (lã-tínŭ) sm, sf lãtinã (lã-tí-nã), lãtinj (lã-tínjĭ), lãtini/lãtine (lã-tí-ni) –
1: om di miletea-a romanjlor, un popul (strãpãpãnjlj-a armãnjlor) tsi bãna aoa sh-vãrã 2000 di anj tu Italii;
2: crishtin di pisti catolicã a curi cap easti Papa di Roma; latin, catolic; (fig: lãtin = paranumã tsi s-da a arbineshlor di pisti lãtinã, catolicã)
{ro: latin, catolic}
{fr: latin, catholique}
{en: Latin, catholic}
ex: mults dit Arbinshii suntu lãtinj (catolits); mash nãsã s-featsi lãtinã (catolicã)
§ latin (la-tínŭ) sm, sf latinã (la-tí-nã), latinj (la-tínjĭ), latini/latine (la-tí-ni)
ex: strigã ca vãr latin (fig: arbines catolic)
§ lãtinescu (lã-ti-nés-cu) adg lãtineascã (lã-ti-neás-cã), lãtineshtsã (lã-ti-nésh-tsã), lãtineshti/lãtineshte (lã-ti-nésh-ti) –
1: tsi ari s-facã cu miletea-a lãtinjlor (a romanjlor);
2: tsi easti di pistea crishtinã tsi-ascultã di papa di Roma; di romanj; di catolits; di lãtinj; latinescu, catolichescu
{ro: larinesc, catolic}
{fr: latin, catholique}
{en: latin, catholic}
ex: bisearicã lãtineascã (catolicã)
§ latinescu (la-ti-nés-cu) adg latineascã (la-ti-neás-cã), latineshtsã (la-ti-nésh-tsã), latineshti/latineshte (la-ti-nésh-ti) – (unã cu lãtinescu)
preftu1
preftu1 (préf-tu) sm, sf prifteasã (prif-teá-sã), preftsã (préf-tsã), prifteasi/priftease (prif-teá-si) – om tsi easti dus la unã sculii maxus adratã (iu easti nvitsat sh-deapoea hirotonusit) tra s-aibã ndreptul s-lituryiseascã la bisearicã shi s-facã tuti arãdzli crishtineshti; nicuchira-a preftului; afendu, pãrinti, pãpã, popã;
(expr:
1: ari preftu (la gioclu di cãrtsã) = ari riga, unã carti tsi easti multu mari la gioclu di cãrtsã (mash aslu, chetslu i mona easti unã carti ma mari);
2: lj-cãntã (lj-dzãsi) preftul dupã ureaclji; lj-deadi dolji a preftului = muri; easti mortu; lji ncljisi ocljilj;
3: gioacã preftul di bilje = zbor tsi va s-dzãcã cã lipseashti s-lu fac un lucru, cã voi i cã nu voi;
4: va ti fac preftu = va tsã dau un shcop, va ti bat;
5: plãteshti sh-ca preftu = plãteshti tinjisit, fãr di altã;
6: va tsã talji limba preftul = zbor tsi s-dzãtsi a njitslor tra s-nu s-purintã cã va yinã preftul s-lã talji limba;
7: cãt nu escu sh-io preftu = zbor tsi s-dzãtsi atumtsea cãndu vrei s-aspuni cã zboarãli spusi ma ninti nu suntu dealihea (cã sh-io nu hiu preftu!);
8: ca preftul cu purinteatsa = s-dzãtsi atumtsea cãnd un fatsi un lucru tsi shtii cã nu lipseashti s-lu facã, sh-dupã tsi-l fatsi dzãtsi cã taha nu shtia)
{ro: preot, preoteasă}
{fr: prêtre, femme de prêtre}
{en: priest, priest’s wife}
ex: ari barbã sh-preftu nu-i, ari coarni sh-bou nu-i, mea-ca-ca cu coada nsus, tsi-i? (angucitoari: capra); gioacã preftsã shi prifteasi; prifteasa armasi veduvã di tinirã; preftul lja di la yii sh-di la mortsã; preftu sã-nj ti ved!; easti prefte, muluyii; aoa ti-am, ore, prefte!; lj-featsi nã ufheljii cu shapti preftsã; s-featsi preftu hilj-su; nitsi filozuf nu sh-eara, cãt nu escu sh-io preftu; s-ts-u dzãcã preftul dupã ureaclji!
(expr: s-ti ved mortu, s-mori!); altu va preftul sh-altu prifteasa; n hoarã nu-l bagã, sh-trã casa-a preftului ãntreabã; nu-i hoarã fãrã preftu; preftul, preftu macã astalji, un alantu vai arãdã
§ priftescu (prif-tés-cu) adg prifteascã (prif-teás-cã), prifteshtsã (prif-tésh-tsã), prifteshti (prif-tésh-ti) – tsi ari s-facã cu preftsãlj; tsi tsãni di preftsã; tsi easti di preftu
{ro: preoţesc}
{fr: de prêtre}
{en: priest’s…}
§ priftami/priftame (prif-tá-mi) sf fãrã pl – multimi di preftsã; priftsami