DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

zvitsã

zvitsã (zví-tsã) sf zvitsã (zví-tsã) – budza-a unui putir (chelchi, yilii, scafã, cupã, etc.)
{ro: buză de pahar}
{fr: bord d’un verre à boire}
{en: border (rim) of a drinking glass}
ex: umplets-li pisti zvitsã

§ vitsã2 (ví-tsã) invar – zbor tsi s-aflã mash tu zburãrea “mplin vitsã icã umplut vitsã” cu noima di “mplin i umplut pristi misurã, di treatsi pristi zvitsã
{ro: numai în expresia “mplin vitsă” care înseamnă “plin peste măsură”}
{fr: seulement dans l’expression “mplin vitsã” qui signifie “trop plein, tant et plus, surabondamment”}
{en: only in the expression “mplin vitsã”, which means “overflowing, over bord”}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

ntsarcu

ntsarcu (ntsár-cu) vb I ntsãrcai (ntsãr-cáĭ), ntsãrcam (ntsãr-cámŭ), ntsãrcatã (ntsãr-cá-tã), ntsãrcari/ntsãrcare (ntsãr-cá-ri) – curmu ta s-lji dau lapti di la sin a njiclui (di la udzãr a njelui, etc.); l-dizvets njiclu tra s-sugã di la tsãtsã; ntsercu, apucupsescu
{ro: înţărca}
{fr: sevrer}
{en: wean (child, lamb)}

§ ntsãrcat (ntsãr-cátŭ) adg ntsãrcatã (ntsãr-cá-tã), ntsãrcats (ntsãr-cátsĭ), ntsãrcati/ntsãrcate (ntsãr-cá-ti) – tsi-lj s-ari curmatã laptili a njiclui di la sin (a njelui di la udzãr); tsi easti dizvitsat tra s-sugã di la sin; ntsircat, apucupsit
{ro: înţărcat}
{fr: sevré}
{en: weaned (child, lamb)}
ex: sta ca nãshti njelj ntsãrcats

§ ntsãrcari/ntsãrcare (ntsãr-cá-ri) sf ntsãrcãri (ntsãr-cắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu-lj si curmã laptili a njiclui di la sin (a njelui di la udzãr, etc.); ntsircari, apucupsiri
{ro: acţiunea de a înţărca}
{fr: action de sevrer}
{en: action of weaning (child, lamb)}

§ ntsercu (ntsér-cu) vb I ntsircai (ntsir-cáĭ), ntsircam (ntsir-cámŭ), ntsircatã (ntsir-cá-tã), ntsircari/ntsircare (ntsir-cá-ri) – (unã cu ntsarcu)
ex: lu ntsircai ficiorlu

§ ntsircat (ntsir-cátŭ) adg ntsircatã (ntsir-cá-tã), ntsircats (ntsir-cátsĭ), ntsircati/ntsircate (ntsir-cá-ti) – (unã cu ntsãrcat)

§ ntsirca-ri/ntsircare (ntsir-cá-ri) sf ntsircãri (ntsir-cắrĭ) – (unã cu ntsãrcari)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

nvets1

nvets1 (nvétsŭ) (mi) vb I nvitsai (nvi-tsáĭ), nvitsam (nvi-tsámŭ), nvitsatã (nvi-tsá-tã), nvitsari/nvitsare (nvi-tsá-ri) – anvets, vets
1: lj-dzãc a unui, lucri tra s-li shtibã, cu boatsea i cu scriarea; aleg (dghivãsescu) unã carti tra s-aflu lucri tsi mi ntiriseadzã icã lucri di cari va s-am ananghi ma nãpoi tu banã; aflu unã habãri; dghi-vãsescu tu cãrtsã; dãscãlipsescu, dãscãlisescu, dãscãlescu, prãxescu;
2: lj-aspun a unui cum s-facã; dau minti (urminilji) a unui ti cum easti ghini s-facã; urnipsescu, urminipsescu, simvulipsescu;
3: cu fãtsearea di ma multi ori a idyiului lucru acats unã lishureatsã tu fãtsearea-a lui sh-nu nj-easti greu s-lu fac ghini; acats unã hui; (mi) mãlãxescu;
(expr: lji nvitsai apili = lji nvitsai adetsli, huili)
{ro: învăţa, instrui, afla, sfătui, (se) obişnui}
{fr: enseigner, s’instruire, conseiller, apprendre, habituer, s’accou-tumer}
{en: learn, teach, advise, get used to}
ex: nu-avea nvitsatã carti (nu s-avea dusã la sculii); nvitsã multu; mi nvitsai (mi mãlãxii) aoatsi; nveatsã (aflã) tsi curã; lishor sã nvets, ma greu s-fats; nvetslu ari shi dizvets; nvitsã tsi-agãrshirã alantsã; nvitsã (aflã) cã feata easti la hiljlu di-amirã; nveatsã tu giunatic, s-ti tindzi tu-aushatic; lu nvitsã (lu urnipsi) cum si zburascã; ti nvets (ti mãlãxeshti), cum mi nvitsai (mi mãlãxii) sh-io; nvitsã (nvitsã carti, dusi) tu sculiili din Poli; s-ari nvitsatã cu casa aestã sh-lj-easti greu si s-mutã; el mi nveatsã (nj-dãtsi cum s-fac, mi urnipseashti) ti ghinili-a meu; nveatsã altu sh-nãs nu s-veadi

§ nvitsat (nvi-tsátŭ) adg nvitsatã (nvi-tsá-tã), nvitsats (nvi-tsátsĭ), nvitsati/nvitsate (nvi-tsá-ti) – tsi-lj s-ari dzãsã (cu boatsea i cu scriarea) lucri tsi nu li shtia; tsi ari aflatã unã hãbari; cari fu urnipsit; cari s-ari mãlãxitã cu fãtsearea i arãvdarea-a unui lucru; tsi s-ari dusã la sculii; tsi easti om cu carti; anvitsat, vitsat, dghivãsit, dãscãlipsit, dãscãlisit, dãscãlit, prãxit, urnipsit, urmi-nipsit, simvulipsit, mãlãxit
{ro: învăţat, instruit, aflat, sfătuit, obişnuit}
{fr: enseigné, instruit, conseillé, appris, habitué, accoutumé}
{en: advised, learned, taught, got used to}
ex: gioni-aleptu shi nvitsat (cu carti, dus la sculii); oaminj alãgats shi nvitsats (tsi au faptã shi shtiu multã carti); urnipsits shi nvitsats (urnipsits); cum sh-eara nvitsat (cum sh-u-avea adetea); featili nvitsati (tsi s-au dusã la sculii, tsi nvitsarã carti), armãn nimãrtati; tuts nvitsatslji cunoscu un Dumnidzã; amirãlu cljimã nvitsatslj-a amirãriljei; nvitsat i mash pãtsãtlu

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn