DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

vãnghelj

vãnghelj (vãn-ghĭeljĭŭ) sn vãnghealji/vãnghealje (vãn-ghĭá-lji) – parti di Vivlia-a crishtinjlor iu s-aspun zboarã shi fapti di-a Hristolui, ashi cum suntu-adusi-aminti di apostuljlj-a lui; vinghelj
{ro: evanghelie}
{fr: évangile}
{en: gospel}
ex: cãndu intrã n bisearicã, ma cãnta vãngheljlu; fã tsi dzãtsi vãngheljlu, ma nu sh-tsi nu dzãtsi

§ vinghelj (vin-ghĭeljĭŭ) sn vinghealji/vinghealje (vin-ghĭá-lji) – (unã cu vãnghelj)
ex: loats shapti vinghealji sh-lãsats-li unã noapti ningã lipsan

§ vãnghilisescu (vãn-ghi-li-sés-cu) vb IV vãnghilisii (vãn-ghi-li-síĭ), vãnghiliseam (vãn-ghi-li-seámŭ), vãnghilisitã (vãn-ghi-li-sí-tã), vãnghilisiri/vãnghilisire (vãn-ghi-li-sí-ri) – lã zburãscu-a pãngãnjlor (a atsilor tsi nu suntu crishtinj) di bana shi nvitsãturli-a Hristolui (ashi cum suntu scriati tu vãnghelj), tra s-lji bag di cali shi s-lji fac crishtinj; (ca preftu) tsãn un zbor la bisearicã dupã tsi bitisescu lituryia sh-lã zburãscu a mpistimenjlor di nvitsãturli shi nomurli crishtineshti dit vãnghelj; didãxescu
{ro: propovădui, predica}
{fr: prêcher}
{en: preach, sermonize}
ex: apostuljlji s-arãspãndirã cai ncoa, cai nclo ca s-vãnghiliseascã

§ vãnghilisit (vãn-ghi-li-sítŭ) adg vãn-ghilisitã (vãn-ghi-li-sí-tã), vãnghilisits (vãn-ghi-li-sítsĭ), vãnghilisi-ti/vãnghilisite (vãn-ghi-li-sí-ti) – tsi-lj s-ari spusã di bana shi nvitsãturli-a Hristolui; didãxit
{ro: propovăduit, predicat}
{fr: prêché}
{en: preached, sermonized}

§ vãnghilisiri/vãnghilisire (vãn-ghi-li-sí-ri) sf vãnghilisiri (vãn-ghi-li-sírĭ) – atsea tsi fatsi atsel tsi vãnghiliseashti; didãxiri
{ro: acţiunea de a propovădui, de a predica; propovăduire, predicare}
{fr: action de prêcher}
{en: action of preaching, of sermonizing}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

amvoni/amvone

amvoni/amvone (am-vó-ni) sf amvonj (am-vónjĭ) – unã soi di scamnu-balconi tu bisearicã di iu s-cãntã vãngheljlu; amvun, amvunã
{ro: amvon}
{fr: chaire}
{en: chair}
ex: ear dispoti di nsus, pri-amvoni; pri amvoni ma s-alinã

§ amvun (ám-vunŭ) sn amvunj(?) (ám-vunjĭ) – (unã cu amvoni)

§ amvunã (ám-vu-nã) sf amvuni/amvune(?) (ám-vu-ni) (unã cu amvoni)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

apostul1

apostul1 (a-pós-tulŭ) sm apostulj (a-pós-tuljĭ) shi apustolanj (a-pus-tó-lanjĭ) – numã datã la catiun di-atselj 12 bãrbats tsi-lj lo Hristolu s-lu-agiutã la arãspãndirea-a pistiljei crishtinã; apostol, apostal, apustulã; (fig: apostul = un tsi s-alumtã cu multu foc tra s-arãspãndeascã unã idei tu cari pistipseashti multu)
{ro: apostol (lui Hristos)}
{fr: apôtre}
{en: apostle}

§ apostol1 (a-pós-tolŭ) sm apostolj (a-pós-toljĭ) shi apostolanj (a-pos-tó-lanjĭ) – (unã cu apostul1)

§ apostal1 (a-pós-talŭ) sm apostalj (a-pós-taljĭ) – (unã cu apostul1)

§ apustulã (a-pus-tu-lắ) sm apustuladz (a-pus-tu-ládzĭ) – (unã cu apostul1)

§ apostul2 (a-pós-tulŭ) sm apostulj (a-pós-tuljĭ) – partea dit vãnghelj tu cari suntu-aspusi faptili a apostuljlor shi cãrtsãli pitricuti di elj la pistimenjlji dit locurli pri iu avea tricutã; partea dit lituryia dghivãsitã di preftu n bisearicã cu scrieri dit aesti cãrtsã
{ro: apostol (cartea)}
{fr: Actes des Apôtres}
{en: Acts of the Apostles}
ex: cãndu intrai tu bisearicã s-cãnta apostulu

§ apostol2 (a-pós-tolŭ) sm apostolj (a-pós-toljĭ) shi apostolanj (a-pos-tó-lanjĭ) – (unã cu apostul2)

§ apostal2 (a-pós-talŭ) sm apostalj (a-pós-taljĭ) – (unã cu apostul2)
ex: tu bisearicã s-cãntã apostalu

§ apostolichii/apostolichie (a-pos-to-li-chí-i) adg apostolichii (a-pos-to-li-chíĭ) – tsi ari s-facã cu apostulji shi lucrul a lor; tsi easti faptã ca di un apostul
{ro: apostolicesc}
{fr: apostolique}
{en: apostolic}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

aradzim1

aradzim1 (a-rá-dzimŭ) sn aradzimi/aradzime (a-rá-dzi-mi) shi aradzimuri (a-rá-dzi-murĭ) – lucrul pri (di) cari si ndoapirã un; aradzãm, radzãm, readzãm, ndrupãturã, apãndoahã, andoapir, ndoapir, durec
{ro: reazem}
{fr: appui}
{en: support)}
ex: tini hii nãdia shi aradzimlu (ndoapirlu) a aushaticlui a nostru

§ aradzãm1 (a-rá-dzãmŭ) sn aradzãmi/aradzãme (a-rá-dzã-mi) shi aradzãmuri (a-rá-dzã-murĭ) – (unã cu aradzim1)

§ razãm1 (rá-zãmŭ) sn razãmi/razãme (rá-zã-mi) shi razãmuri (rá-zã-murĭ) – (unã cu aradzim1)
ex: pi nãs lu-ari razãmlu (ndoapirlu) tu aushatic

§ readzãm (reá-dzãmŭ) sn readzãmi/readzãme (reá-dzã-mi) – (unã cu aradzim1)
ex: crishtinãtatea readzãm ari pri vãnghelj

§ aradzim2 (a-rá-dzimŭ) (mi) vb I arãdzimai (a-rã-dzi-máĭ), arãdzimam (a-rã-dzi-mámŭ), arãdzimatã (a-rã-dzi-má-tã), arãdzimari/arãdzimare (a-rã-dzi-má-ri) – tra s-nu cadã un lucru lu ndrupãscu di-un andoapir; aradzãm, acumsescu, acumbusescu, ndrupãscu, ndoapir, ndoapãr
{ro: rezema, propti}
{fr: appuyer}
{en: support, sustain}
ex: di nãsã s-aradzimã gardul; s-arãdzimã (si ndrupã) tserlu pri tãmpili a muntsãlor; atsel sãcat tsi s-aradzãmã; aclo iu s-arãdzãmã

§ arãdzimat (a-rã-dzi-mátŭ) adg arãdzimatã (a-rã-dzi-má-tã), arãdzimats (a-rã-dzi-mátsĭ), arãdzimati/arã-dzimate (a-rã-dzi-má-ti) – ashi cum easti un tsi si ndrupashti; arãdzãmat, rãdzãmat, acumsit, acumbusit, ndrupãt, ndupirat, ndu-pãrat
{ro: rezemat}
{fr: appuyé}
{en: supported, sustained}

§ arãdzimari/arãdzimare (a-rã-dzi-má-ri) sf arãdzimãri (a-rã-dzi-mắrĭ) – atsea tsi fatsi un tsi s-aradzimã; arãdzãmari, rãdzãmari, acumsiri, acumbusiri, ndrupãri, ndupirari, ndupãrari
{ro: acţiunea de a rezema; rezemare}
{fr: action de s’appuyer}
{en: action of supporting (sustaining)}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

chirixescu

chirixescu (chi-ric-sés-cu) vb IV chirixii (chi-ric-síĭ), chirixeam (chi-ric-seámŭ), chirixitã (chi-ric-sí-tã), chirixiri/chirixire (chi-ric-sí-ri) – (ca prufit) lã spun (l-aduc) a oaminjlor pri loc, zborlu-al Dumnidzã din tser; (ca preftu) tsãn un zbor la bisearicã (di-aradã dupã tsi bitiseashti lituryia) tra s-limpidzãscu tsi easti scriat tu vãnghelj shi s-lji urnipsescu crishtinjlji s-hibã bunj shi s-facã vrearea-al Dumnidzã; (ca prufit) lã spun (l-aduc) a oaminjlor pri loc, zborlu-al Dumnidzã din tser; prufitipsescu
{ro: predica}
{fr: prêcher}
{en: preach}
ex: hãrisea-ti a prufitslor tsi chirixea sh-lã si mburi zborlu a lor; s-chirixeashti amirãrilji din tser

§ chirixit (chi-ric-sítŭ) adg chirixitã (chi-ric-sí-tã), chirixits (chi-ric-sítsĭ), chirixiti/chirixite (chi-ric-sí-ti) – (atsel) a curi preftul dit bisearicã lj-tsãni un zbor; (atsel) a curi lj-si dzãtsi cã easti ghini s-adarã un lucru; prufitipsit
{ro: predicat}
{fr: prêché}
{en: preached}

§ chirixiri/chirixire (chi-ric-sí-ri) sf chirixiri (chi-ric-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva chirixeashti; prufitipsiri
{ro: acţiunea de a predica}
{fr: action de prêcher}
{en: action of preaching}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

didahii

didahii (dhi-dha-hí-i) sf didahii (dhi-dha-híĭ) – zbor tsãnut di-un preftu, di-aradã tu bisearicã dupã tsi bitiseashti lituryia, tu cari exiyiseashti sh-limpidzashti texti dit vãnghelj
{ro: predică}
{fr: sermon}
{en: sermon}

§ didãxescu (dhi-dhãc-sés-cu) vb IV didãxii (dhi-dhãc-síĭ), didãxeam (dhi-dhãc-seámŭ), didãxitã (dhi-dhãc-sí-tã), didãxiri/didãxire (dhi-dhãc-sí-ri) – tsãn un zbor tra sã spun atseali tsi shtiu (tsi am nvitsatã) trã un lucru di intires tr-atselj tsi-ascultã shi vor sã nveatsã
{ro: instrui}
{fr: instruire}
{en: instruct}

§ didãxit (dhi-dhãc-sítŭ) adg didãxitã (dhi-dhãc-sí-tã), didãxits (dhi-dhãc-sítsĭ), didãxiti/didãxite (dhi-dhãc-sí-ti) – (lucru) tsi easti aspus shi nvitsat cãndu cariva ascultã tsi dzãtsi atsel tsi tsãni un zbor (didãxeashti)
{ro: instruit}
{fr: instruit}
{en: instructed}

§ didãxiri/didãxire (dhi-dhãc-sí-ri) sf didãxiri (dhi-dhãc-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva didãxeashti
{ro: acţiunea de a instrui; instruire}
{fr: action d’instruire}
{en: action of instructing}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã