{fr: action de patienter; de supporter, de souffrir; de durer, de résister; patience, résignation}
{en: action of being patient; of enduring, of suffering; of lasting, of resisting; patience, resignation}
ex: dupã multã arãvdari, aushlu ntribã; greu lucru caftsã, ma cu arãvdari tuti s-fac; ai arãvdari, cã mardzinea aleadzi; sh-arãvdarea ari mardzini; lj-alãsã zbor a muljari-sai, s-aibã arãvdari

§ nearãvdat (nea-rãv-dátŭ) adg nearãvdatã (nea-rãv-dá-tã), nearãvdats (nea-rãv-dátsĭ), nearãvdati/nearãvdate (nea-rãv-dá-ti) – tsi nu li-ari arãvdatã cripãrli tsi-lj cãdzurã pri cap; tsi easti greu s-lu-aravdã un lucru
{ro: nerăbdat; nesuportat, nesuferit}
{fr: qui n’est pas supporté, insupportable}
{en: who could not be endured; insufferable}

§ nearãvdari/nearãvdare (nea-rãv-dá-ri) sf nearãvdãri (nea-rãv-dắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva nu poati s-aravdã tsiva; harea (huea) tsi u-ari atsel tsi nu poati s-aravdã multi
{ro: acţiunea de a nu răbda; de a nu îndura, de a nu suporta; nerăbdare}
{fr: action de s’impatienter; de ne pas supporter; impatience}
{en: action of being impatient; impatience}
ex: ashteaptã cu nearãvdari

§ arãvdãciuni/arãvdãciune (a-rãv-dã-cĭú-ni) sf arãvdãciunj (a-rãv-dã-cĭúnjĭ) – atsea hari tsi u-ari atsel tsi poati s-aravdã multi; arãvdari, rãvdari, ipumunii, sabri
{ro: răbdare}
{fr: patience}
{en: patience}
ex: domnul nu avea arãvdãciuni (arãvdari, ipumunii)

§ arãvdãtor (a-rãv-dã-tórŭ) adg arãvdãtoari/arãvdãtoare (a-rãv-dã-tŭá-ri), arãvdãtori (a-rãv-dã-tórĭ), arãvdãtoari/arãvdãtoare (a-rãv-dã-tŭá-ri) – cari-aravdã, cari poati s-aravdã multi
{ro: răbdător}
{fr: patient, endurant, résigné}
{en: patient, enduring, resigned}

§ arãvdos (a-rãv-dósŭ) adg arãvdoasã (a-rãv-dŭá-sã), arãvdosh (a-rãv-dóshĭ), arãvdoa-si/arãvdoase (a-rãv-dŭá-si) – (unã cu arãvdãtor)
ex: pãndza aestã easti multu arãvdoasã (aravdã, tsãni multu chiro)

§ ravdu (ráv-du) (mi) vb I rãvdai (rãv-dáĭ), rãvdam (rãv-dámŭ), rãvdatã (rãv-dá-tã), rãvdari/rãvdare (rãv-dá-ri) – (unã cu aravdu)

§ rãvdat (rãv-dátŭ) adg rãvdatã (rãv-dá-tã), rãvdats (rãv-dátsĭ), rãvdati/rãvdate (rãv-dá-ti) – (unã cu arãvdat)
ex: am rãvdatã nai cama lãili

§ rãvdari/rãvdare (rãv-dá-ri) sf rãvdãri (rãv-dắrĭ) – (unã cu arãvdari)
ex: cu rãvdarea va si sã ndreagã tuti; rãvdarea sh-nãsã ari nã mardzinã

§ nirãvdat (ni-rãv-dátŭ) adg nirãvdatã (ni-rãv-dá-tã), nirãvdats (ni-rãv-dátsĭ), nirãvdati/nirãvdate (ni-rãv-dá-ti) – (unã cu nearãvdat)

§ nirãvdari/nirãvdare (ni-rãv-dá-ri) sf nirãvdãri (ni-rãv-dắrĭ) – (unã cu nearãvdari)

{fr: tomber; s’écrouler}
{en: fall; collapse}
ex: frãndzãli ma-ts cad earna; cadz, pitã di lapti, cadz, cãdãifi, cadz flurie, cadz fustane, cadz di tuti; casa va nã cadã (va nã s-aruvueascã, va nã si surpã); murlu-a casãljei cãdzu (s-surpã); trã Hristolu nãsh cãdzurã; cãdzu niptut
(expr: lãndzidzã) sh-muri; cãdzu arãulu
(expr: arãulu fu azvimtu); luplu cadi
(expr: easti azvimtu) di ursã; a fratilui ãlj cadi casa
(expr: ari ndreptu la casã); partea tsi nã cadi s-u lom
(expr: tsi easti trã noi, tsi nã yini a nauã); a ljei nu-lj cãdzu
(expr: nu-lj si da) tsiva; zborlu-a lui nu-lj cadi mpadi
(expr: zborlu-a lui easti ascultat, easti sãldisit); celniclu cãdzu nafoarã
(expr: chiru tuti oili, avearea); cadi nafoarã
(expr: ari ipilipsii); cãdzu pri dzinuclji n fatsa-a lui s-lji caftã ljirtari
(expr: lj-cãftã, lj-si ngricã multu tra s-lu ljartã); muljerli nu cãdea ma nghios
(expr: nu s-alãsa astricuti); mãcãrli aesti cad greali
(expr: nu s-hunipsescu lishor) trã stumahea-a ta; zborlu-a tãu va-lj cadã greu
(expr: va-l cãrteascã); acãtsarã s-cadã tufeclji
(expr: nchisirã si s-avdã aminãri, plãscãnituri di tufechi); pãgana cãdzu analtu pri furi
(expr: tihisi tra s-da tamam di furi; s-hiumusi, s-arcã pri furi); lj-cãdzum cu mari pãlãcãrii
(expr: lj-pricãdem, nã ngricãm multu); cãtrã iu cadi
(expr: s-aflã) hoara-a voastrã?; lucru aestu nu-nj cadi tu pãzari
(expr: lu-aflu scumpu, nu nji sã ndreadzi huzmetea); lucrul aestu nã cãdea s-lu-adrãm noi
(expr: lipsea s-lu-adrãm noi, eara arada-a noastrã); feata-lj cãdzu tu mari vreari
(expr: lu-arãseashti, u va multu feata); vai cãdem adz pri tufechi =
(expr: va s-agiundzem tu-un loc iu s-aminã tufechili); patrulji furi cãdzurã
(expr: murirã, furã acãtsats, furã vãtãmats)

§ cãdzut (cã-dzútŭ) adg cãdzutã (cã-dzú-tã), cãdzuts (cã-dzútsĭ), cãdzuti/cãdzute (cã-dzú-ti); tsi s-ari minatã di nsus cãtrã nghios (cu vreari i fãrã vreari) cã-l trapsi greatsa sh-nu mata avea tsiva pi cari si sta; tsi s-ari disfaptã di loclu iu eara acãtsat shi s-ari minatã (cãtrã nghios); chicat; arãvul-sit, surpat, survuljisit, dãrãmat, aruvuit, aruvulsit, etc.
{ro: căzut; prăbuşit}
{fr: tombé; écroulé}
{en: fallen; collapsed}
ex: carni di caprã cãdzutã
(expr: caprã vãtãmatã)

§ cãdeari/cãdeare (cã-deá-ri) sf cãderi (cã-dérĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cadi tsiva (cariva); chicari; arãvulsiri, surpari, survuljisiri, dãrãmari, aruvuiri, aruvulsiri, etc.
{ro: acţiunea de a cădea; de a se prăbuşi; cădere, prăbuşire}
{fr: action de tomber; de s’écrouler}
{en: action of falling; of collapsing}
ex: cu cãdearea tsi cãdzu, sh-freadzi ciciorlu

§ cãdzãturã (cã-dzã-tú-rã) sf cãdzãturi (cã-dzã-túrĭ) – atsea tsi pati un cãndu cadi
{ro: căzătură; prăbuşire}
{fr: chute}
{en: fall; tumble}

§ pricad (pri-cádŭ) vb II pricãdzui (pri-cã-dzúĭ), pricãdeam (pri-cã-deámŭ), pricãdzutã (pri-cã-dzú-tã), pricãdeari/pricãdeare (pri-cã-deá-ri) – pãlãcãrsescu multu; lj-cad rigeai; paracad, mi-angrec; pãlãcãrsescu, pãrãcãlsescu, pãrlãcãrsescu, rog
{ro: implora, ruga stăruitor}
{fr: prier avec insistance; implorer}
{en: beg, implore}
ex: lj-pricadi trã (l-pãlãcãrseashti multu s-lji da) unã oai; tihea-lj pricãdzu (lj-cãdzu cu mari pãlãcãrii) la cioarli a mintiljei; ãts pricad (ti pãlãcãrsescu multu), lai munte frate; yini la aushlu shi-lj pricadi (pãlãcãrseashti) s-u-apreadunã n casã; lj-pricãdzurã-a amirãlui s-lu ljartã; lj-pricãdzu la cicioarli a lui; lã cadi sh-pricadi, la elj sh-la Dumnidzã, s-aibã njilã di nãs

§ pricãdzut (pri-cã-dzútŭ) adg pricãdzutã (pri-cã-dzú-tã), pricãdzuts (pri-cã-dzútsĭ), pricãdzu-ti/pricãdzute (pri-cã-dzú-ti) – tsi lu-ari pãlãcãrsitã multu pri cariva; tsi fu pãlãcãrsit multu di cariva; tsi-lj s-ari angricatã cariva; paracãdzut, ngricat, pãlãcãrsit, pãrãcãlsit, pãrlãcãrsit
{ro: implorat, rugat stăruitor}
{fr: prié; imploré}
{en: begged, implored}

§ pri-cãdeari/pricãdeare (pri-cã-deá-ri) sf pricãderi (pri-cã-dérĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva-lj pricadi a unui; paracãdeari, angri-cari, ngricari, rigeai, pãlãcãrsiri, pãrãcãlsiri, pãrlãcãrsiri
{ro: acţiunea de a implora, de a ruga stăruitor; implorare; cerere insistentă}
{fr: action de prier; d’implorer; prière, sollicitation}
{en: action of begging, of imploring; request}
ex: fãrã multi pricãderi (rigei, ngricãri)

§ paracad (pá-ra-cádŭ) vb II paracãdzui (pá-ra-cã-dzúĭ), paracãdeam (pá-ra-cã-deámŭ), para-cãdzutã (pá-ra-cã-dzú-tã), paracãdeari/paracãdeare (pá-ra-cã-deá-ri) – (unã cu pricad)
ex: el lj-paracãdzu (l-pãlãcãrsi multu) s-lu-alasã; pãnã atumtsea, paracadi (cadi-lj rigeai) sh-tini; lj-paracãdzui (l-pãlãcãrsii multu) s-mi ljartã

§ paracãdzut (pá-ra-cã-dzútŭ) adg paracãdzutã (pá-ra-cã-dzú-tã), paracãdzuts (pá-ra-cã-dzútsĭ), paracãdzuti/paracãdzute (pá-ra-cã-dzú-ti) – (unã cu pricãdzut)

§ paracãdeari/paracãdeare (pá-ra-cã-deá-ri) sf paracãderi (pá-ra-cã-dérĭ) – (unã cu pricãdeari)

{en: nomad; gipsy}

§ ncirghedz (ncir-ghĭédzŭ) (mi) vb I ncirgai (ncir-gáĭ), ncirgam (ncir-gámŭ), ncirgatã (ncir-gá-tã), ncirgari/ncirgare (ncir-gá-ri) – acoapir cu unã cergã
{ro: (se) încerga, (se) acoperi cu cerga}
{fr: (se) couvrir d’une “cergã”}
{en: cover with a “cergã”}
ex: mi ncirgai ghini (mi-acupirii ghini cu cerga)

§ ncirgat (ncir-gátŭ) adg ncirgatã (ncir-gá-tã), ncirgats (ncir-gátsĭ), ncirgati/ncirgate (ncir-gá-ti) – tsi easti acupirit cu-unã cergã
{ro: încergat, acoperit cu cerga}
{fr: couvert d’une “cergã”}
{en: cover with a “cergã”}

§ ncirga-ri/ncirgare (ncir-gá-ri) sf ncirgãri (ncir-gắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva s-acoapirã cu-unã cergã
{ro: acţiunea de a (se) încerga, de a (se) acoperi cu cerga; încergare}
{fr: action de (se) couvrir d’une “cergã”}
{en: action of covering with a “cergã”}

§ ncidrari/ncidrare (nci-drá-ri) sf ncidrãri (nci-drắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva nceadrã
{ro: acţiunea de a ridica un cort, de a (se) adăposti într-un cort}
{fr: action de construire une tente; de (se) mettre à l’abri dans une tente}
{en: action of putting up the tent; of taking shelter in a tent}

{fr: action de ne pas (se) montrer, de ne pas apparaître}
{en: action of not appearing}

§ furnisescu (fur-ni-sés-cu) vb IV furnisii (fur-ni-síĭ), furniseam (fur-ni-seámŭ), furnisitã (fur-ni-sí-tã), furnisiri/furnisire (fur-ni-sí-ri) – (unã cu fãnirusescu)
ex: lji si furnisirã (lji s-aspusirã, lji si alincirã) a ficiorlui trei muljeri

§ furnisit (fur-ni-sítŭ) adg furnisitã (fur-ni-sí-tã), furnisits (fur-ni-sítsĭ), furnisiti/furnisite (fur-ni-sí-ti) – (unã cu fãnirusit)

§ furnisiri/furnisire (fur-ni-sí-ri) sf furnisiri (fur-ni-sírĭ) – (unã cu fãnirusiri)

§ fanã1 (fá-nã) sf pl(?) –
1: aspuneari, fãnirusiri, furnisiri, alãnciri, alinciri, pãrãstisiri, pãrãstãsiri;
2: fatsa sh-tuti hãrli cu cari s-aspuni cariva (sh-cu cari easti vidzut di altsã); vidzutã, videari, fatsã, opsi, masti, indami, ceahre, prep
{ro: înfăţişare, aspect, existenţă; arătare, apariţie}
{fr: aspect, apparence, existence; apparition, comparution, présence}
{en: appearance, aspect, existence}
ex: fana (indamea, aspunearea, alãncirea) a furlor nu s-videa; tuti li-ari Mara, tsi-ts lipseashti? fana (vidzuta, opsea)

§ fanumin (fa-nú-minŭ) adg fanuminã (fa-nú-mi-nã), fanuminj (fa-nú-minjĭ), fanumini/fanumine (fa-nú-mi-ni) – tsi ari unã vidzutã multu mushatã; tsi-aspuni mãreatsã sh-pirifanji tu vidzutã; lãrgonj, undzit
{ro: impozant, arătos, măreţ}
{fr: imposant, de belle apparence}
{en: looking beautiful, dignified, imposing, commanding}
ex: platanj mãri shi fanuminj (pirifanj, tsi-aspun mãreatsã)

§ giuratic (gĭu-rá-ticŭ) sn giuraticuri (gĭu-rá-ti-curĭ) – (unã cu giurat2)

§ giurãmintu (gĭu-rã-mín-tu) sn giurãminti/giurãminte (gĭu-rã-mín-ti) – (unã cu giurat2)
ex: giurãmintili a tali mini nu li bag tu cornu; lj-ded giurãmintu, giurã shi-nj mãcã tutiputa

§ agiur (a-gĭúrŭ) vb I agiurai (a-gĭu-ráĭ), agiuram (a-gĭu-rámŭ), agiuratã (a-gĭu-rá-tã), agiurari/agiurare (a-gĭu-rá-ri) – (unã cu giur)

§ agiurat (a-gĭu-rátŭ) adg agiuratã (a-gĭu-rá-tã), agiurats (a-gĭu-rátsĭ), agiurati/agiu-rate (a-gĭu-rá-ti) – (unã cu giurat1)

§ agiurari/agiurare (a-gĭu-rá-ri) sf agiurãri (a-gĭu-rắrĭ) – (unã cu giurari)

§ sprigiur (spri-gĭúrŭ) (mi) vb I sprigiurai (spri-gĭu-ráĭ), sprigiuram (spri-gĭu-rámŭ), sprigiuratã (spri-gĭu-rá-tã), sprigiurari/sprigiurare (spri-gĭu-rá-ri) – dau giurat greu cã atseali tsi dzãc suntu dealihea, cã atseali tsi tãxescu s-fac, va li fac dealihea, etc.; mi-angrec multu cãndu dau giurat; giur pi numa-a unui tsi-l voi multu (dadã, ficior, muljari, etc.); spigiur, prigiur; (fig: mi sprigiur = mi-angrec, lj-pricad)
{ro: conjura, jura cu imsistenţă}
{fr: jurer fortement, conjurer}
{en: swear (on the Bible), take an oath}
ex: u giurã sh-u sprigiurã (sh-deadi giurat greu); nãsh li sprigiurarã (fig: lã si ngricarã multu); lu sprigiurai (fig: lj-pricãdzui) s-tragã mãnã; giurã shi sprigiurã hiljlu di-amirã shi dzãtsi; tra s-nu tsiva di-aspun featili, nãsh li sprigiurarã; s-prigiurã s-nu-l vindã pescul la uvreu; pãnã tsi nu va ti giuri shi sprigiuri; s-giurã shi sã sprigiurã, cã nu vai aspunã, cã-i hiljlu di amirã

§ sprigiurat1 (spri-gĭu-rátŭ) adg sprigiuratã (spri-gĭu-rá-tã), sprigiurats (spri-gĭu-rátsĭ), sprigiura-ti/sprigiurate (spri-gĭu-rá-ti) – tsi ari giuratã greu; spigiurat, prigiurat
{ro: conjurat}
{fr: juré fortement, conjuré}
{en: who has taken an oath}

§ sprigiurari/sprigiurare (spri-gĭu-rá-ri) sf sprigiurãri (spri-gĭu-rắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva sã sprigiurã; spigiurari, prigiurari
{ro: acţiunea de a conjura}
{fr: action de jurer fortement, de conjurer}
{en: action of taking an oath}

§ sprigiurat2 (spri-gĭu-rátŭ) sn sprigiuraturi (spri-gĭu-rá-turĭ) – zborlu dat cu mari ngricari cãndu cariva sprigiurã cã va s-facã tsiva i cã nu dzãtsi minciunj; spigiurat, prigiurat
{ro: jurământ solemn}
{fr: serment solennel}
{en: solemn oath}

§ spigiur1 (spi-gĭúrŭ) (mi) vb I spigiurai (spi-gĭu-ráĭ), spigiuram (spi-gĭu-rámŭ), spigiuratã (spi-gĭu-rá-tã), spigiurari/spigiurare (spi-gĭu-rá-ri) – (unã cu sprigiur)
ex: lu spigiurai pi aushaticlu-a lui; si spigiura cã nu ari loatã tsiva

§ spigiurat1 (spi-gĭu-rátŭ) adg spigiuratã (spi-gĭu-rá-tã), spigiurats (spi-gĭu-rátsĭ), spigiurati/spigiurate (spi-gĭu-rá-ti) – (unã cu sprigiurat1)

§ spigiurari/spigiurare (spi-gĭu-rá-ri) sf spigiurãri (spi-gĭu-rắrĭ) – (unã cu sprigiurari)

§ spigiurat2 (spi-gĭu-rátŭ) sn spigiuraturi (spi-gĭu-rá-turĭ) – (unã cu sprigiurat2)

§ spigiur2 (spi-gĭúrŭ) sn spigiuri/spigiure (spi-gĭú-ri) – (unã cu sprigiurat2)
ex: cai li bãgã tu cor spigiurarurli (giuraturli) a lui?

§ prigiur (pri-gĭúrŭ) (mi) vb I prigiurai (pri-gĭu-ráĭ), prigiuram (pri-gĭu-rámŭ), prigiuratã (pri-gĭu-rá-tã), prigiu-rari/prigiurare (pri-gĭu-rá-ri) – (unã cu sprigiur)
ex: si s-giurã shi si s-prigiurã; ti prigiur pi fumealja-ts

§ prigiurat1 (pri-gĭu-rátŭ) adg prigiuratã (pri-gĭu-rá-tã), prigiurats (pri-gĭu-rátsĭ), prigiura-ti/prigiurate (pri-gĭu-rá-ti) – (unã cu sprigiurat1)

§ prigiu-rari/prigiurare (pri-gĭu-rá-ri) sf prigiurãri (pri-gĭu-rắrĭ) – (unã cu sprigiurari)

§ prigiurat2 (pri-gĭu-rátŭ) sn prigiuraturi (pri-gĭu-rá-turĭ) – (unã cu sprigiurat2)

{en: who is as it should be; well dressed, elegant; well suited}
ex: di cãti feati gioacã n cor, prãpsiti (ndreapti, pripsiti) ashi, cu perlu-arus

§ prãpsiri/prãpsire (prãp-sí-ri) sf prãpsiri (prãp-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu omlu (lucrul, ideea) dãnãseashti ninga; puripsiri, pripsiri
{ro: acţiunea de a subzista; de a-i sta (veni) bine (cum trebuie)}
{fr: action de subsister; de bien seoir, de cadrer, de bien assortir}
{en: action of subsisting; of being necessary; of being incumbent on; of being fit with; of being well suited}

§ pripsescu (prip-sés-cu) vb IV pripsii (prip-síĭ), pripseam (prip-seámŭ), pripsitã (prip-sí-tã), pripsi-ri/pripsire (prip-sí-ri) – nj-sta (nj-yini) ghini, cum prindi; prãpsescu
{ro: fi cum trebuie, cadra, a-i sta (veni) bine (cum trebuie)}
{fr: falloir; incomber; bien seoir, cadrer, bien assortir}
{en: be necessary; be incumbent on; be fit with; be well suited}
ex: ca multu va-lj pripseascã (va-lj sta ghini); ca ti preftu mult pripseashti (lj-undzeashti, lj-prindi ghini)

§ pripsit (prip-sítŭ) adg pripsitã (prip-sí-tã), pripsits (prip-sítsĭ), pripsiti/pripsite (prip-sí-ti) – tsi-lj sta ghini (cum lipseashti); prãxit ghini; tsi-aspuni mushat, ghini, livendu; tsi ari buni prãxi; prãpsit, prãxit
{ro: care arată cum trebuie; elegant, cu gust, care se poartă frumos cu lumea}
{fr: bien éduqué, bienséant, de bon goût}
{en: elegant, well educated, with good taste, seemly, proper}
ex: eara multu pripsit (livendu, ndreptu); eara cama pripsitlu di tuts; cã-i tinirã sh-pripsitã; cari-l vidzu pripsit sh-aleptu, ãlj ca fu njilã di tinireatsa-a lui; cãndu ãlj vidzurã njata, cã eara multu pripsit, s-ciudusirã

§ pripsiri/pripsire (prip-sí-ri) sf pripsiri (prip-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu-lj sta ghini a unui; prãpsiri
{ro: acţiunea de a cadra, de a-i sta (veni) bine (cum trebuie)}
{fr: falloir; incomber; bien seoir, cadrer, bien assortir}
{en: be necessary; be incumbent on; be fit with; be well suited}

§ prep (prépŭ shi prĭépŭ) sm fãrã pl – vidzuta cu cari s-aspuni cariva (sh-cu cari easti vidzut di altsã); vidzutã, videari, fatsã, masti, opsi, fanã, indami, ceahre
{ro: înfăţişare, aspect plăcut}
{fr: aspect, mine plaisante}
{en: pleasant aspect, appearance}
ex: tu prep (tu vidzutã) sh-tu cuvendã adutsea viryean; cu preplu dishcljis (vidzuta, opsea dishcljisã)