|
|
sãrcljedz
sãrcljedz (sãr-cljĭédzŭ) vb I sãrcljai (sãr-cljĭáĭ), sãrcljam (sãr-cljĭámŭ), sãrcljatã (sãr-cljĭá-tã), sãrcljari/sãrcljare (sãr-cljĭá-ri) – lucredz tu grãdinã cu sapa, tra s-cur jumerli tsi u-aneacã, tra s-lu sap shi s-lu-arãm loclu, tra s-lu-adun la-arãdãtsina-a plantilor tsi au ananghi, etc.; prãshescu, plivescu
{ro: prăşi}
{fr: sarcler}
{en: weed (garden), hoe (corn)}
§ sãrcljat (sãr-cljĭátŭ) adg sãrcljatã (sãr-cljĭá-tã), sãrcljats (sãr-cljĭátsĭ), sãrcljati/sãrcljate (sãr-cljĭá-ti) – (loc dit grãdinã) tsi easti sãpat, arãmat, adunat, curat (di jumeari); prãshit, plivit
{ro: prăşit}
{fr: sarclé}
{en: weeded (garden), hoed (corn)}
§ sãrcljari/sãrcljare (sãr-cljĭá-ri) sf sãrcljeri (sãr-cljĭérĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva sãrcljadzã nã grãdinã; prãshiri, pliviri
{ro: acţiunea de a prăşi; prăşire}
{fr: action de sarcler}
{en: action of weeding (garden), of hoeing (corn)}
plivescu
plivescu (pli-vés-cu) vb IV plivii (pli-víĭ), pliveam (pli-veámŭ), plivitã (pli-ví-tã), pliviri/plivire (pli-ví-ri) – lucredz tu grãdinã cu sapa, tra s-cur jumerli tsi u-aneacã, tsi s-aflã namisa di-arãdz di siminãturi, tra s-lu-arãm loclu shi s-lu-adun la-arãdãtsina-a plantilor tsi au ananghi, etc.; prãshescu, sãrcljedz
{ro: plivi, prăşi}
{fr: sarcler}
{en: weed (garden), hoe (corn)}
ex: ahiurhirã s-pliveascã misurlu; nu-alas ayinja niplivitã
§ plivit1 (pli-vítŭ) adg plivitã (pli-ví-tã), plivits (pli-vítsĭ), pliviti/plivite (pli-ví-ti) – (loc dit grãdinã) tsi easti arãmat, sãpat, curat (di jumeari); prãshit, sãrcljat
{ro: plivit, prăşit}
{fr: sarclé}
{en: weeded (garden), hoed (corn)}
§ pliviri/plivire (pli-ví-ri) sf pliviri (pli-vírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva pliveashti nã grãdinã; prãshiri, sãrcljari
{ro: acţiunea de a plivi, de a prăşi; prăşire, plivire}
{fr: action de sarcler}
{en: action of weeding (garden), of hoeing (corn)}
prãshescu
prãshescu (prã-shĭés-cu) vb IV prãshii (prã-shíĭ), prãsham (prã-shĭámŭ), prãshitã (prã-shí-tã), prãshiri/prãshire (prã-shí-ri) – lucredz tu grãdinã cu sapa, tra s-cur jumerli tsi u-aneacã, tra s-lu-arãm loclu, tra s-lu-adun la-arãdãtsina-a plantilor tsi au ananghi, etc.; sãrcljedz, plivescu
{ro: prăşi, plivi}
{fr: sarcler}
{en: weed (garden), hoe (corn)}
§ prãshit (prã-shítŭ) adg prãshitã (prã-shí-tã), prãshits (prã-shítsĭ), prãshiti/prãshite (prã-shí-ti) – (loc dit grãdinã) tsi easti arãmat, sãpat, curat (di jumeari); sãrcljat, plivit
{ro: prăşit, plivit}
{fr: sarclé}
{en: weeded (garden), hoed (corn)}
§ prãshiri/prãshire (prã-shí-ri) sf prãshiri (prã-shírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva prãshashti nã grãdinã; sãrcljari, pliviri
{ro: acţiunea de a prăşi, de a plivi; prăşire, plivire}
{fr: action de sarcler}
{en: action of weeding (garden), of hoeing (corn)}
sapã1
sapã1 (sá-pã) sf sãchi (sắchĭ) – hãlati (di-aradã di mãnã cu-unã coadã lungã di lemnu sh-unã lamã sturyisitã la un capit) cu cari si scoati (si-arãmã) tsarã dit loc (tra s-seaminã tsiva, i s-adunã loc la-arãdãtsinã) icã s-curã (s-sircljadzã, s-pliveascã) jumeari dit grãdinã (erburi tsi nu-alasã loc a zãrzãvãtslor ta s-creascã); sapã-latã, cupãcearcã;
(expr:
1: sapã sh-lupatã = moartea;
2: di sapã sh-lupatã vãrã nu ascapã = nu-ascapã vãr di moarti;
3: mash sapa sh-lupata va lu ndripteadzã = mash cu moartea va s-facã bun;
4: lj-dau unã sapã = lj-fac lucru cu sapa
5: catiun, sapa, cãtrã el sh-u tradzi = cãndu fatsi tsiva, catiun sinferlu-a lui sh-mutreashti)
{ro: sapă}
{fr: pioche, houe}
{en: pick, hoe}
ex: sapa easti di her cu coadã di lemnu; cu dintsãlj ca sãchi shi cu ungljili ca vurcolac; va ljau sapa, vai lucredz shi vai bãnedz; am nã sapã sh-un tãpor, va li vindu sh-va mi nsor; lj-deadi unã sapã
(expr: curã di jumeari shi adunã loc la-arãdãtsina) a misurlui)
§ sapãlatã (sa-pã-lá-tã) sf sapãlati/sapãlate (sa-pã-lá-ti) – sapã mari cu lama di her largã
{ro: sapă lată}
{fr: hoyau}
{en: mattock}
§ sap (sápŭ) vb I sãpai (sã-páĭ), sãpam (sã-pámŭ), sãpatã (sã-pá-tã), sãpari/sãpare (sã-pá-ri) – lucredz cu sapa tra s-arãm tsarã shi s-u-adun tu-un loc; lucredz cu sapa tra s-cur (sãrcljedz, plivescu, prãshescu) jumeari dit grãdinã; fac unã groapã tu loc; tsap, tãrchescu;
(expr:
1: l-sap pri cariva = tra s-lji fac arãu a unui, lu cãtigursescu, l-cacuzburãscu, dzãc zboarã uruti sh-minciunoasi, bag zizanji, etc.;
2: sap tu lemnu = pilichisescu seamni, gramati tu lemnu;
3: gumarlu sapã loclu shi tut pi nãs lu-arucã = zbor tsi s-dzãtsi tr-atsel tsi va s-facã un lucru bun, ma sh-fatsi-arãu singur;
4: cari sapã groapa-a altui, cadi el tu nãsã = zbor tsi s-dzãtsi tr-atsel tsi caftã s-lji facã arãu a altui, ma pãnã tu soni va-sh facã singur arãu)
{ro: săpa}
{fr: piocher}
{en: dig (with a pick)}
ex: ma sãpa tu grãdinã (sãrclja, plivea grãdina); sãpã (trapsi loc pristi) fucurina; s-eara tuts avuts, cari vrea sãpa agrili?; sapã-sapã loclu pãngãnit di mbogra di moashi; acshi pati omlu, tsi sapã groapa-a altui; bagã cuscrilj si sapã nã canali; veadi cã nu-i cipit di om, sapã nã groapã; nãs mi sãpa
sãrcljari/sãrcljare
sãrcljari/sãrcljare (sãr-cljĭá-ri) sf – vedz tu sãrcljedz
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: sãrcljedzsãrcljat
sãrcljat (sãr-cljĭátŭ) adg – vedz tu sãrcljedz
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: sãrcljedzscãlsescu
scãlsescu (scãl-sés-cu) vb IV scãlsii (scãl-síĭ), scãlseam (scãl-seámŭ), scãlsitã (scãl-sí-tã), scãlsiri/scãlsire (scãl-sí-ri) –
1: zgrãm sh-u-ameastic tsara di pri fatsa-a loclui (cu mãnjli, ungljili, dintana, zurnãlu, etc.); arãm; sap sh-u scot earba dit grãdinã; sãrcljedz, plivescu, prãshescu;
2: lucredz lemnul (cheatra, gljatsa, etc.) tra s-adar agalmi di oaminj (prãvdzã, lucri, etc.); pilichisescu, plichisescu;
(expr: gãljina sh-tu grãn s-u badz, tut va scãlseascã = omlu sh-fatsi lucrili tsi shtii sh-atumtsea cãndu nu mata ari ananghi; yiftul, sh-celnic, la cãrbunj va-lj hibã mintea; yiftul sh-vãsilje, amonea sh-cãfta)
{ro: scurma; pråşi; curăţa; sculpta}
{fr: fouiller; gratter; nettoyer; sarcler; sculpter}
{en: dig; search; scrape; clean; hoe (weeds); carve}
ex: u ved gãljina tsi scãlseashti loclu dit ubor; cucotlu, scãlsindalui (arãmãndalui), scãlsindalui aflã nã flurii; multi-nj scãlsi; scãlsescu (cur) erghili dit grãdinã; scãlseashti templul
§ scãlsit (scãl-sítŭ) adg scãlsitã (scãl-sí-tã), scãlsits (scãl-sítsĭ), scãlsiti/scãlsite (scãl-sí-ti) –
1: (loclu) tsi easti arãmat; arãmat; (grãdina) tsi easti curatã di erghi; sãrcljat, plivit, prãshit;
2: lemnul (cheatra, gljatsa, etc.) tsi easti pilichisit; pilichisit, plichisit
{ro: scurmat; pråşit; curăţat; sculptat}
{fr: fouillé; gratté; nettoyé; sarclé; sculpté}
{en: digged; searched; scraped; cleaned; hoed (weeds); carved}
ex: udai cu momili scãlsiti (pilichisiti mushat)
§ scãlsiri/scãlsire (scãl-sí-ri) sf scãlsiri (scãl-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva scãlseashti; arãmari, sãrcljari, pliviri, prãshiri; pilichisiri, plichisiri
{ro: acţiunea de a scurma, de a pråşi; de a curăţa; de a sculpta; scurmare; prăşire; curăţare; sculptare}
{fr: action de fouiller; de gratter; de nettoyer; de sarcler; de sculpter}
{en: action of digging; of searching; of scraping; of cleaning; of hoeing (weeds); of carving}
ex: bumbaclu va scãlsiri (curari di erghi)