|
|
sãlushescu
sãlushescu (sã-lu-shĭés-cu) vb IV – vedz tu siluyii
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: siluyiicrisescu
crisescu (cri-sés-cu) vb IV crisii (cri-síĭ), criseam (cri-seámŭ), crisitã (cri-sí-tã), crisiri/crisire (cri-sí-ri) – minduescu ghini (ashi cum lipseashti, loyic, ndreptu nu strãmbu); mi aflu la giudicatã nãintea-a unui cati; (mi) giudic, siluyisescu, sãlushescu
{ro: raţiona; se judeca}
{fr: raisonner, juger; statuer}
{en: reason, judge; go to trial}
ex: om tsi nu criseashti (nu mindueashti ghini, tsi mindueashti strãmbu); nã crisim (giudicãm) la huchiumati
§ crisit (cri-sítŭ) adg crisitã (cri-sí-tã), crisits (cri-sítsĭ), crisiti/crisite (cri-sí-ti) – (lucru) tsi easti minduit ghini, ndreptu; (om) tsi easti giudicat nãintea-a unui cati; giudicat, siluyisit, sãlu-shit
{ro: raţionat; se judecat}
{fr: raisonné, jugé; statué}
{en: reasoned, judged; gone to trial}
§ crisiri/crisire (cri-sí-ri) sf crisiri (cri-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva mindueashti ndreptu; atsea tsi s-fatsi cãndu cariva easti giudicat nãintea-a unui cati; giudicari, siluyisiri, sãlushiri
{ro: acţiunea de a raţiona; de a se judeca}
{fr: action de raisonner, de juger; de statuer}
{en: action of reasoning, of judging; of going to trial}
§ crisi/crise (crí-si) sf crisuri (crí-surĭ) – giudicari ãn fatsa-a unui cati (giudicãtor) trã un lucru trã cari nu s-aduchescu dauã pãrtsã (doi oaminj, chivernisea shi un catili); giudicatã, giudets, aguyii, dãvai, dãvii, dãvã
{ro: proces, judecată}
{fr: procés, jugement, action en justice}
{en: lawsuit, judgement, trial}
§ diacrisi/diacrise (dhi-ĭá-cri-si) sf fãrã pl – harea tsi u-ari omlu (i) tsi poati tra s-giudicã ndreptu shi s-veadã cari easti dyeafuraua tsi li disparti (tsi li fatsi s-hibã ahoryea) dauã i ma multi lucri, icã (ii) cari poati s-aducheascã cãt fatsi, cãt ahãrzeashti dealihea un lucru
{ro: discernământ}
{fr: discernement}
{en: discernment}
giudic1
giudic1 (gĭú-dicŭ) vb I giudicai (gĭu-di-cáĭ), giudicam (gĭu-di-cámŭ), giudicatã (gĭu-di-cá-tã), giudicari/giudicare (gĭu-di-cá-ri) – cu mintea, caftu s-aflu cãndu un lucru easti bun icã-arãu, cãndu easti ndreptu i strãmbu, caftu s-aflu tsi easti ghini s-fac tu-unã catastasi tsi mi frimintã, tsi cali s-ljau trãninti, etc.; lu cãtigursescu sh-lu ncaci pri cariva; minduescu, lugursescu, crisescu, siluyisescu, sãlushescu, cãtigursescu, ncaci
{ro: gândi, judeca, raţiona, socoti, critica}
{fr: raisonner, juger, réfléchir, sermonner, critiquer}
{en: reason, judge, reflect, reprimand, criticize}
ex: giudicã (minduea-ti) sh-deapoea zbura; nu giudicã (mindueashti) ghini; l-giudicai (lu ncãceai) multu; cãt lu giudicai (cãftai s-lu fac s-aducheascã) el nu easi dit mintea-a lui; mi giudicã (mi cãtigurseashti, mi ncaci) tutã dzua
§ giudicat1 (gĭu-di-cátŭ) adg giudicatã (gĭu-di-cá-tã), giudicats (gĭu-di-cátsĭ), giudicati/giudicate (gĭu-di-cá-ti) – minduit, lugursit, crisit, siluyisit, sãlushit, cãtigursit
{ro: gândit, judecat, raţionat, socotit, criticat}
{fr: raisonné, jugé, réfléchi, sermonné, critiqué}
{en: reasoned, judged, reflected, reprimanded, criticized}
§ giudicari1/giudicare (gĭu-di-cá-ri) sf giudicãri (gĭu-di-cắrĭ) – atsea tsi fatsi omlu cãndu giudicã; minduiri, lugursiri, crisiri, siluyisiri, sãlushiri, cãtigursiri
{ro: acţiunea de a gândi, de a judeca, de a raţiona, de a socoti, de a critica; gândire, judecare, raţionare, socotire, criticare}
{fr: action de raisonner, de juger, de réfléchir, de sermonner, de critiquer}
{en: action of reasoning, of judging, of reflecting, of repriman-ding, of criticizing}
ex: ãlj talji fãrã njilã sh-giudicari (crisiri, minduiri); agiundzi ahãtã giudicari (cãtigursiri)
§ giudicatã1 (gĭu-di-cá-tã) sf giudicãts (gĭu-di-cắtsĭ) – apofasea la cari agiundzi cariva dupã tsi giudicã (u mindueashti) ghini unã catastasi; minduiri, minti
{ro: judecată}
{fr: jugement}
{en: judgement}
§ prigiudic1 (pri-gĭú-dicŭ) vb I prigiudicai (pri-gĭu-di-cáĭ), prigiu-dicam (pri-gĭu-di-cámŭ), prigiudicatã (pri-gĭu-di-cá-tã), prigiudica-ri/prigiudicare (pri-gĭu-di-cá-ri) – giudic, cu-unã minti apufãsitã (astãsitã) di ma ninti cã un lucru easti bun icã-arãu, cã easti ndreptu i strãmbu, etc.; giudic fãrã sã shtiu (i nu voi sã shtiu) cãtse s-ari faptã un lucru, cari-lj fu itia, etc.
siluyii/siluyie
siluyii/siluyie (si-lu-yí-i) sf siluyii (si-lu-yíĭ) – minduiri tsi-nj treatsi prit minti; niisihia shi vrundida tsi u-aduchescu tu suflit sh-cari-nj frimintã mintea; siluii, siluyisiri, minduiri, crisiri, sãlushiri, lugursiri
{ro: îngândurare, îngrijorare}
{fr: méditation, souci}
{en: meditation, anxiety, worry}
§ siluii/siluie (si-lu-í-i) sf siluii (si-lu-íĭ) – (unã cu siluyii)
§ siluyisescu (si-lu-yi-sés-cu) vb IV siluyisii (si-lu-yi-síĭ), siluyiseam (si-lu-yi-seámŭ), siluyisitã (si-lu-yi-sí-tã), siluyisiri/siluyisire (si-lu-yi-sí-ri) – minduescu ndreptu (ghini, loyic, ashi cum lipseashti); nu minduescu strãmbu; giudic ghini; crisescu, sãlushescu, lugursescu, minduescu
{ro: raţiona, socoti}
{fr: raisonner, juger, réfléchir, méditer}
{en: reason, judge}
ex: siluyisish (ti minduish ghini la) tuti
§ siluyisit (si-lu-yi-sítŭ) adg siluyisitã (si-lu-yi-sí-tã), siluyisits (si-lu-yi-sítsĭ), siluyisiti/siluyisite (si-lu-yi-sí-ti) – giudicat ghini, crisit, sãlushit, lugursit, minduit ghini; giudicat, crisit, sãlushit, lugursit, minduit
{ro: raţionat, socotit}
{fr: raisonné, jugé, réfléchi, médité}
{en: reasoned, judged}
§ siluyisiri/siluyisire (si-lu-yi-sí-ri) sf siluyisiri (si-lu-yi-sírĭ) – giudicari ghini shi ndreptu, crisiri, sãlushiri, lugursiri, minduiri ghini; giudicari, crisiri, sãlushiri, lugursiri, minduiri
{ro: acţiunea de a raţiona, de a socoti; raţionare, socotire}
{fr: action de raisonner (juger, réfléchir, méditer)}
{en: action of reasoning, of judging}
§ sãlushescu (sã-lu-shĭés-cu) vb IV sãlushii (sã-lu-shíĭ), sãlusham (sã-lu-shĭámŭ), sãlushitã (sã-lu-shí-tã), sãlushiri/sãlushire (sã-lu-shí-ri) – (unã cu siluyisescu)
§ sãlushit (sã-lu-shítŭ) adg sãlushitã (sã-lu-shí-tã), sãlushits (sã-lu-shítsĭ), sãlushiti/sãlushite (sã-lu-shí-ti) – (unã cu siluyisit)