§ dzãtsiri/dzãtsire (dzắ-tsi-ri) sf dzãtsiri (dzắ-tsirĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-dzãtsi tsiva; zãtsiri, dzãtseari, zãtseari, spuneari, aspuneari, griri, zburãri, etc.
{ro: acţiunea de a zice, de a spune}
{fr: action de dire, de s’exprimer, d’affirmer, de raconter}
{en: action of saying}

§ dzãtseari1/dzãtseare (dzã-tseá-ri) sf dzã-tseri (dzã-tsérĭ) – (unã cu dzãtsiri)
ex: nu eara lucru trã dzãtseari (spuneari)

§ nidzãs (ni-dzắsŭ) adg nidzãsã (ni-dzắ-sã), nidzãsh (ni-dzắshĭ), nidzãsi/nidzãse (ni-dzắ-si) – (zbor) tsi nu easti scos dit gurã; nizãs, nispus, neaspus, nigrit, nizburãt, etc.; (fig: nidzãsi = lucri greali shi slabi tsi s-dzãc, ma nu lipsescu dzãri, cãndu omlu easti nãirit)
{ro: nezis, nespus}
{fr: qui n’a pas été dit}
{en: unsaid}
ex: cari mi nãirii, ts-dzãsh nidzãsili

§ nidzãtsiri/nidzãtsire (ni-dzắ-tsi-ri) sf nidzãtsiri (ni-dzắ-tsirĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu nu s-dzãtsi tsiva; nizãtsiri, nidzãtseari, nizãtseari, nispuneari, neaspuneari, nigriri, nizburãri, etc.
{ro: acţiunea de a nu zice}
{fr: action de ne pas dire, de ne pas s’exprimer}
{en: action of not saying}

§ nidzãtseari/nidzãtseare (ni-dzã-tseá-ri) sf nidzãtseri (ni-dzã-tsérĭ) – (unã cu nidzãtsiri)

§ zãc (zắcŭ) vb III shi II zãsh (zắshĭŭ), zãtseam (zã-tseámŭ), zãsã (zắ-sã), zãtsiri/zãtsire (zắ-tsi-ri) shi zãtseari/zãtseare (zã-tseá-ri) – (unã cu dzãc)

§ zãs (zắsŭ) adg zãsã (zắ-sã), zãsh (zắshĭ), zãsi/zãse (zắ-si) – (unã cu dzãs)

§ zãtsiri/zãtsire (zắ-tsi-ri) sf zãtsiri (zắ-tsirĭ) – (unã cu dzãtsiri)

§ zãtseari1/zã-tseare (zã-tseá-ri) sf zãtseri (zã-tsérĭ) – (unã cu dzãtsiri)

§ dzãcã (dzắ-cã) sf fãrã pl – zboarãli tsi s-au dzãsã; dzãtseari, dzãtsiri, dzãcãturã, zbor, zburãri, cuvendã; (fig: zburãri shcurtã, ishitã di-aradã dit un lucru tsi s-ari faptã sh-cari caftã s-hibã ca unã nvitsãturã trã om; pãrãmii, zbor)
{ro: vorbă, spusă}
{fr: mot, parole; discours, dire; assertion, ordre}
{en: word; talk; assertion, order}
ex: la grets, di la dzãcã (zburãri) pãnã la faptã (fãtseari) easti diparti; am sh-alti zboarã trã dzãcã (dzãtseari); trã dzãcã (dzãtseari), nu-armãn grai; tuts u-aflarã ghini dzãca (zborlu) a marilui; sã s-facã dzãca a mirãljei (zboarãli dzãsi, scriati di mirã); picurarlu nu-ashtiptã dzãcã (dzãtseari, s-avdã zbor, sã-lj si dzãcã) di doauã ori; nu va vãrã dzãcã (dzãtseari; expr: nu ncapi zborlu, fãrã di-altã), greashti amirãlu; amirãlu nu-ashtiptã altã dzãcã (altu zbor) shi lj-u deadi; nu va dzãcã (nu-i ananghi si s-dzãcã, s-aducheashti ghini); unã dzãcã (cãt dzãsi zborlu), ncãlicã shi calu teasi peanili tu vimtu

§ dzãcãturã (dzã-cã-tú-rã) sf dzãcãturi (dzã-cã-túrĭ) – zbor dzãs; zbor tsi s-dzãtsi; dzãcã
{ro: zicătură}
{fr: terme, mot, expression, allégation}
{en: term, word, expression, allegation}

ex: omlu tsi s-featsi cu grei (grai, zbor); un grei (zbor) bun voi s-avdu di la tini

§ grelj (gréljĭŭ) sn grelji/grelje (gré-lji) – (unã cu grai)

§ grii (gríĭŭ) sn grii/grie (grí-i) shi griiri/griire (grí-i-ri) – (unã cu grai)

§ grescu (grés-cu) vb IV grii (gríĭ), gream (greámŭ), gritã (grí-tã), griri/grire (grí-ri) –
1: scot zboarã dit gurã sh-aspun minduirli tsi-am tu minti cu scupolu ca atsel tsi mi-avdi s-aducheascã tsi minduescu (tsi mi doari, tsi ved, tsi hãbãri voi s-lji dau, etc.); lu-acljem pri cariva s-yinã cãtrã mini; am/dau unã numã (a unui), ãlj dzãc numa; ursescu cariva sã-nj intrã n casã; zburãscu, cuvintedz, acuvãntedz, dzãc, zãc, spun, aspun; acljem, cljem, strig, zghilescu, ursescu, acãlisescu, cãlisescu, acãljisescu, cãljisescu;
(expr:
1: nu grescu (scot) zbor = tac nu dzãc tsiva;
2: nu-am gurã s-grescu = nu-am furnjii, ndreptu s-dzãc vãrã zbor;
3: nu nã grim cu gura = nu nã zburãm, him ncãceats;
4: gurã s-avea, vreai greascã = zbor tsi s-dzãtsi trã un lucru tsi nu-l videm, cu tuti cã easti ningã noi, dinintea-a ocljilor, tsi-l cãftãm sh-nu-l videm)
{ro: grăi, vorbi, spune, zice, striga, chema, invita}
{fr: parler, dire, prononcer, appeler, convier, inviter}
{en: speak, say, tell, call, invite}
ex: cum tsã greshti? (cum ti-acljamã?); lj-grii (lj-dzãsh, l-cljimai, l-cãlisii) s-yinã acasã s-tsinã cu noi; grea tini (zbura tini) cã eshti cama-aush; nu sh-grescu (nu shi zburãscu) cã suntu ncãceats; sh-ashi-nj greashti (dzãtsi, zburashti) zbor di om; nu-sh grescu (nu-sh zburãscu; expr: suntu ncãceats); nu-lj greashti zbor (nu-lj zburashti); grea (zbura) tini cara nu-ai lucru; grea (dzã, zbura), de, tora, moi muljare; iu shedz tini? iuva, lj-greashti (lj-dzãtsi) aestu; ayilu-lj gri (dzãsi, zburã) a amirãlui; grits-lj-al (climats-lu) Nica si-lj da sari; a noauã nu nã grit (acljimat, cãlisit) la numtã; cum ts-grescu a tsia (cum tsã dzãc a tsia, cum ti-acljamã)?; nu-ari gurã s-greascã
(expr: ma ghini s-tacã; nu-ari ndreptu sã zburascã, sã scoatã un zbor); nu-sh grescu cu gura
(expr: suntu ncãceats)

§ grit (grítŭ) adg gritã (grí-tã), grits (grítsĭ), griti/grite (grí-ti) – tsi ari scoasã zboarã dit gurã tra si sh-aspunã minduirli, atseali tsi-ari tu minti; (zbor, minduiri, etc.) tsi easti dzãs; (om) tsi easti acljimat (cãlisit, strigat, etc.); zburãt, cuvintat; dzãs, zãs, spus, aspus, acljimat, cljimat, strigat, zghilit, ursit, acãlisit, cãlisit, acãljisit, cãljisit
{ro: grăit, vorbit, spus, zis, strigat, chemat, invitat}
{fr: parlé, dit, appelé, prononcé, convié, invité}
{en: spoken, said, told, called, invited}
ex: avdi Mita zboarãli griti (zburãti, dzãsi)

§ griri/grire (grí-ri) sf griri (grírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva greashti tsiva i pri cariva; gritã, zburãri, cuvintari; dzãtseari, zãtseari, spuneari, aspuneari, acljimari, cljimari, strigari, zghiliri, ursiri, acãlisiri, cãlisiri, acãljisiri, cãljisiri
{ro: acţiunea de a grăi, de a vorbi, de a spune, de a zice, de a chema, de a striga, de a invita; grăire, vorbire, spunere, zicere, strigare, chemare, invitare}
{fr: action de parler, de dire, d’appeler, de prononcer, de convier, d’inviter}
{en: action of speaking, of saying, of telling, of calling, of inviting}
ex: mi doari caplu di griri (zburãri, acljimari)

§ nigrit (ni-grítŭ) adg nigritã (ni-grí-tã), nigrits (ni-grítsĭ), nigriti/nigrite (ni-grí-ti) – (zbor, minduiri, etc.) tsi nu easti grit; tsi nu ari scoasã zbor dit gurã; tsi nu easti dzãs; (om) tsi nu easti acljimat (cãlisit, strigat, etc.); nizburãt, nidzãs, nispus, neacljimat, nicljimat, nistrigat, nizghilit, niursit, nicãlisit;
(expr:
1: apã nigritã = apã dit pãrmiti, loatã di la izvur (shoput), ninti ca s-yinã cariva sh-ninti ca s-da soarili; apã ninchisitã; tu pirmithi: apã nipusputitã di vãrnu sh-cari, cãndu u lja i u bea, gionili-aleptu, nu mata scoati un zbor;
2: zboarã nigriti = zboarã slabi, uruti, arushinoasi;
3: nigrit ninga zborlu = ninti ca s-dzãcã vãr zbor, unãshunã)
{ro: negrăit, nespus, nechemat, neinvitat}
{fr: qui n’est pas dit, n’est pas appelé, n’est pas invité}
{en: who has not spoken, who is not called, not invited}
ex: nigrit ninga fu
(expr: ninti ca s-hibã grit) zborlu; tsi nigriti
(expr: zboarã arushinoasi) lj-ishirã dit gurã; nigritã ghini
(expr: unãshunã), dirvishlu ãlj da unã ampaturlari a calui

§ nigriri/nigrire (ni-grí-ri) sf nigriri (ni-grírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva nu greashti tsiva i nu-lj greashti a unui; nizburãri, nidzãtseari, nispuneari, neacljimari, nicljimari, nistrigari, nizghiliri, niursiri, nicãlisiri
{ro: acţiunea de a nu grăi, de a nu spune, de a nu chema, de a nu invita}
{fr: action de ne pas dire, de ne pas appeler, de ne pas inviter}
{en: action of not saying, of not calling, of not inviting}

§ gritã (grí-tã) sf griti/grite (grí-ti) – zborlu tsi easti arcat (zghic, aurlarea, strigarea, acljimarea, etc.) cãndu cariva greashti
{ro: strigăt, chemare}
{fr: cri, cri d’appel}
{en: invitation, calling}
ex: nu va gritã (nu-ari-ananghi s-lji grim, di dzãtseari tsiva, di-acljimari); nu-ashtipta gritã doauã ori; nu mi durea caplu di gritã (nu-aveam ananghi s-lu mpingu, di cljimari, nu-aveam ananghi s-lu mpingu, s-lji strig, s-lji zghilescu); di dauã ori gritã (acljimari) nu voi; cu grita nu s-fatsi lucru

§ grãescu (grã-ĭés-cu) vb IV grãii (grã-íĭ), grãeam (grã-ĭámŭ), grãitã (grã-í-tã), grãiri/grãire (grã-í-ri) – (unã cu grescu)

§ grãit (grã-ítŭ) adg grãitã (grã-í-tã), grãits (grã-ítsĭ), grãiti/grãite (grã-í-ti) – (unã cu grit)

§ grãiri/grãire (grã-í-ri) sf grãiri (grã-írĭ) – (unã cu griri)

(expr: si s-aducheascã, s-hibã sinfuni); s-dispãrtsãrã shi sh-featsirã zbor
(expr: shi s-aduchirã); featsirã cum lã fu zborlu (cum s-aduchirã); di om, om ishi zborlu cã…; nu-lj greashti zbor
(expr: tatsi, nu-lj zburashti tsiva); hiljlu di-amirã-lj deadi zbor
(expr: lj-tãxi); aestu-ts easti zborlu?
(expr: ashi-nj dzãsish?, ashi-nj tãxish?); deadi zborlu
(expr: ãlj tãxi), si-lj da ficiorlu; cum sh-avea datã zborlu
(expr: u-avea tãxitã); dupã tsi featsirã aestu zbor
(expr: tsi s-aduchirã ashi); nu shidzu pi zborlu tsi deadi
(expr: nu featsi tsi-avea tãxitã); lj-alãsã zbor
(expr: ãlj dzãsi) a mã-sai shi-lj dimãndã; tsi-lj vinji, s-dimãndã shi s-alasã zbor
(expr: s-dzãcã); dit zborlu-a tãu nu va s-es
(expr: va fac dip cum dzãts tini)

§ zburãscu (zbu-rắs-cu) (mi) vb IV zburãi (zbu-rắĭ), zburam (zbu-rámŭ), zburãtã (zbu-rắ-tã), zburãri/zburãre (zbu-rắ-ri) – aspun cu zboarã minduirli tsi-am tu minti; grescu, greescu, grãescu, cuvintedz, acuvãntedz, fac muabeti;
(expr:
1: zburãscu di cariva; l-zburãscu = spun zboarã arali di cariva; l-zbu-rãscu di-arãu, l-cacuzburãscu;
2: zburãscu ti cariva = bag un zbor ti cariva tra s-lj-aflu lucru, s-lji ndreg huzmetea-a, etc.;
3: zbu-rashti cu mortsãlj = zburashti dip ca naljurea;
4: cari zburashti vindi, cari ascultã acumpãrã = zbor tsi dzãtsi cã atumtsea cãndu ascultã, omlu nveatsã el lucri, ma cãndu zburashti, l-fatsi pi-alantu sã nveatsã lucri;
5: zburãm tra s-nu durnjim = geaba (mash) zburãm, cã trã fãtseari un lucru, shtim ghini cã nu va si s-facã;
6: deadun zburãm, ahoryea-acãchisim = zbor tsi s-dzãtsi atumtsea cãndu un dzãtsi tsiva shi alantu aducheashti altu tsiva)
{ro: vorbi, vorbi de rău, defăima, aranja, angaja}
{fr: parler, causer, diffamer, arranger, angager}
{en: talk, speak, slander, arrange things, hire}
ex: doilji, doilji shi zburãscu (fac muabeti); zburashti prit nãri; cari multi zburashti, lucru nu bitseashti; aoa li zburãm, aoa s-li-alãsãm; cãtse s-nu zburãm, cãnd va dãm paradzlji; nu tritsea dzuã di la Dumnidzã tsi s-nu u zburascã
(expr: s-nu u zburascã di-arãu, cacuzburascã); s-mi zburãshti la aestu
(expr: bagã zbor tra s-mi-arugheadzã); domnul tsi va vrei tini s-mi zburãshti (s-mi-arugheadzã) nu va s-mi zburascã; lj-am zburãtã trã ipotisea a noastrã

§ zburãt (zbu-rắtŭ) adg zburãtã (zbu-rắ-tã), zburãts (zbu-rắtsĭ), zburãti/zburãte (zbu-rắ-ti) – tsi ari dzãsã (i ãlj si dzãsirã) zboarã; grit, cuvintat, cacuzburãt, zburãt arãu, arugat
{ro: vorbit, vorbit de rău, defăimat, aranjat, angajat}
{fr: parlé, causé, diffamé, arrangé, angagé}
{en: talked, spoken, slandered, arranged, hired}
ex: limbili-a lor suntu zburãti di multsã

§ zburã-ri/zburãre (zbu-rắ-ri) sf zburãri (zbu-rắrĭ) – atsea tsi fatsi un cãndu zburashti; griri, cuvintari, cacuzburãri, zburãri di-arãu, arugari
{ro: acţiunea de a vorbi, de a vorbi de rău, de a defăima, de a aranja, de a angaja; vorbire, vorbire de rău, defăimare, aranjare, angajare}
{fr: action de parler (causer, diffamer, arranger, angager)}
{en: action of talking (speaking, slandering, arranging things, hiring)}

§ zburyearic (zbur-yĭá-ricŭ) adg zburyearicã (zbur-yĭá-ri-cã), zburyearits (zbur-yĭá-ritsĭ), zbur-yearitsi/zburyearitse (zbur-yĭá-ri-tsi) – tsi lu-ariseashti si zburascã multi; tsi nu-lj tatsi gura dip; tsi zburashti (bãndureadzã, bãbãleashti, fãrfãreadzã, dãrdãreashti) tut chirolu; limbar, zbur-yearcu, lafãzan, polilog, bãbãljar, fafaljar, farfaljar, farfara, farafurã, fãrfar, fãrfãrã, dãrdãrã, dãrdãros
{ro: vorbăreţ}
{fr: loquace, bavard}
{en: talkative, loquacious}
ex: gurã zburyearicã (lafãzanã, limbarã)

§ zburyearcu (zbur-yĭár-cu) adg zburyearcã (zbur-yĭár-cã), zburyeartsã (zbur-yĭár-tsã), zburyeartsi/zbur-yeartse (zbur-yĭár-tsi) – (unã cu zburyearic)
ex: easti multu zburyearcu (limbar, farfaljar)

§ nizburãt (niz-bu-rắtŭ) adg nizburãtã (niz-bu-rắ-tã), nizburãts (niz-bu-rắtsĭ), nizburãti/niz-burãte (niz-bu-rắ-ti) – tsi nu easti zburãt; tsi nu-ari (i nu-lj s-ari) zburãtã; nigrit
{ro: nevorbit}
{fr: qui n’a pas parlé, qui n’est pas parlé, don’t on a pas parlé}
{en: who has not talked, who is not spoken to, (word) that has not been spoken}

§ nizburã-ri/nizburãre (niz-bu-rắ-ri) sf nizburãri (niz-bu-rắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu nu sã zburashti; nigriri
{ro: acţiunea de a nu vorbi}
{fr: action de ne pas parler}
{en: action of not talking}

§ paraz-burãscu (pá-ra-zbu-rắs-cu) (mi) vb IV parazburãi (pá-ra-zbu-rắĭ), parazburam (pá-ra-zbu-rámŭ), parazburãtã (pá-ra-zbu-rắ-tã), parazburãri/parazburãre (pá-ra-zbu-rắ-ri) – zburãscu multu di multu; zburãscu ma multi di cum lipseashti; zburãscu trã lucri njits fãrã mari simasii (chirãturi, bãrcudii, etc.); fãrfãrescu, bãbãlescu
{ro: vorbi prea mult; flecări}
{fr: parler trop; baliverner}
{en: talk too much; chatter}
ex: el parazburashti (zburashti multu)

§ parazburãt (pá-ra-zbu-rắtŭ) adg parazburãtã (pá-ra-zbu-rắ-tã), parazburãts (pá-ra-zbu-rắtsĭ), parazburãti/parazburãte (pá-ra-zbu-rắ-ti) – tsi easti zburãt multu; fãrfãrit, bãbãlit
{ro: vorbit prea mult; flecărit}
{fr: qui a parlé trop; baliverné}
{en: talked too much; chattered}

§ parazburãri/parazburãre (pá-ra-zbu-rắ-ri) sf parazburãri (pá-ra-zbu-rắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva zburashti multu
{ro: acţiunea de a vorbi prea mult; de a flecări}
{fr: action de parler trop; de baliverner}
{en: action of talking too much; of chattering}

§ cacuzburãscu (ca-cu-zbu-rắs-cu) (mi) vb IV cacuzburãi (ca-cu-zbu-rắĭ), cacuzburam (ca-cu-zbu-rámŭ), cacuzburãtã (ca-cu-zbu-rắ-tã), cacuzburãri/cacuzburãre (ca-cu-zbu-rắ-ri) – zburãscu glãrinj (chirãturi, etc.); zburãscu di-arãu di cariva; cãtigursescu pri cariva; dzãc minciunj shi lucri slabi trã cariva tra s-lj-aspargu numa-lj bunã; aruc muhtãnj pri cariva; sãhunescu, cãtigursescu
{ro: calomnia, ponegri}
{fr: calomnier, décrier, diffamer}
{en: slander, libel, decry, discredit}
ex: totna mi cacuzburashti (dzãtsi glãrinj trã mini, zburashti arãu di mini, mi cãtigurseashti)

§ cacuzburãt (ca-cu-zbu-rắtŭ) adg cacuzburãtã (ca-cu-zbu-rắ-tã), cacuzburãts (ca-cu-zbu-rắtsĭ), cacuzburã-ti/cacuzburãte (ca-cu-zbu-rắ-ti) – tsi easti zburãt di-arãu; tsi-lj s-ari arcatã zboarã greali tu-unã ncãceari; trã cari s-au dzãsã zboarã tra sã-lj s-aspargã numa; sãhunisit, cãtigursit
{ro: calomniat, ponegrit}
{fr: calomnié, décrié, diffamé}
{en: slandered, libeled, decried, discredited}

§ cacuzburãri/cacuzburãre (ca-cu-zbu-rắ-ri) sf cacuzburãri (ca-cu-zbu-rắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva sãhuneashti; sãhunisiri, cãtigursiri
{ro: acţiunea de a calomnia, de a ponegri; calomniare, ponegrire}
{fr: action de calomnier, de décrier, de diffamer; dénigrement, diffamation}
{en: action of slandering, of libeling, of decrying, of discrediting; slander}

§ xenu-zburãscu (csé-nu-zbu-rắs-cu) (scriat shi xenuzburãscu) vb IV xenu-zburãi (csé-nu-zbu-rắĭ), xenu-zburam (csé-nu-zbu-rámŭ), xenu-zburãtã (csé-nu-zbu-rắ-tã), xenu-zburãri/xenu-zburãre (csé-nu-zbu-rắ-ri) – zburãscu naljurea (alandala, ceaceala-maceala, papardeli, etc.)
{ro: vorbi alandala}
{fr: dire des niaiserie}
{en: talk nonsense}
ex: lãndzitlu xenu-zburashti (zburashti naljurea, nu shtii tsi dzãtsi)

§ xenu-zburãt (csé-nu-zbu-rắtŭ) (scriat shi xenuzburãt) adg xenu-zburãtã (csé-nu-zbu-rắ-tã), xenu-zburãts (csé-nu-zbu-rắtsĭ), xenu-zburã-ti/xenu-zburãte (csé-nu-zbu-rắ-ti) – a curi lji s-ari zburãtã naljurea (alandala, lji s-ari dzãsã papardeli, etc.)
{ro: cui i s-a vorbit alandala}
{fr: à qui on a dit des niaiserie}
{en: talked nonsense}

§ xenu-zburãri/xenu-zburãre (csé-nu-zbu-rắ-ri) (scriat shi xenuzburãri) sf xenu-zburãri (csé-nu-zbu-rắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva xenu-zburashti
{ro: acţiunea de a vorbi alandala}
{fr: action de dire des niaiserie}
{en: action of talking nonsense}

§ xinu-zburãscu (csí-nu-zbu-rắs-cu) (scriat shi xinuzburãscu) vb IV xinu-zburãi (csí-nu-zbu-rắĭ), xinu-zburam (csí-nu-zbu-rámŭ), xinu-zburãtã (csí-nu-zbu-rắ-tã), xinu-zburãri/xinu-zburãre (csí-nu-zbu-rắ-ri) – (unã cu xenu-zburãscu)
ex: fãntãnjli canda xinu-zburãrã (zburãrã-aljurea)

§ xinu-zburãt (csí-nu-zbu-rắtŭ) (scriat shi xinuzburãt) adg xinu-zburãtã (csí-nu-zbu-rắ-tã), xinu-zburãts (csí-nu-zbu-rắtsĭ), xinu-zburãti/xinu-zburãte (csí-nu-zbu-rắ-ti) – (unã cu xenu-zburãt)

§ xinu-zburãri/xinu-zburãre (csí-nu-zbu-rắ-ri) (scriat shi xinuzburãri) sf xinu-zburãri (csí-nu-zbu-rắrĭ) – (unã cu xenu-zburãri)