Dictsiunar

DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

nimutritã

nimutritã (ni-mu-trí-tã) sf – vedz tu mutrescu

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: mutrescu

mor1 (morŭ) vb IV murii (mu-ríĭ), muream (mu-reámŭ), muritã (mu-rí-tã) shi moartã (mŭár-tã), muriri/murire (mu-rí-ri) –
1: (trã oaminj shi prãvdzã) nj-si bitiseashti bana; lji ncljid ocljilj trã totna; ãnj dau suflitlu; mi ljartã Dumnidzã; ãnj mãc caplu; u ncarcu dit lumea aestã; aruncu petalili (topa); mi-adunã bruma; mi lja gaea; dau cljeili; dau chealea (dolji) a preftului; nj-u dzãtsi preftul dupã ureaclji; nj-cãntã hogea la cap; nj-mãcã grãnlu (cumata); nj-arãtseashti bishina (curlu); sh-la draclu curlu cu mini; etc., etc.;
2: (trã ponj, erburi, lilici, etc.) s-usucã, vishtidzãscu, etc.; (trã lucri) s-aspardzi shi nu s-mata mirimitiseashti, nu mata easti bun, du-si, lj-tricu oara, etc.; (fig:
1: mor = (i) ãnj yini milii sh-cad ãmpadi; lishin; (ii) hiu apitrusit di multã vreari, dureari, mirachi, etc.; (iii) s-cheari peanarga-anarga, s-astindzi sh-nu mata s-avdi, veadi, tsãni, etc.; expr:
2: l-mor = l-fac pri cariva s-moarã; l-vatãm, l-utsid, lu-aspargu, etc.;
3: l-mor di shcop, chiutecã, etc. = l-bat multu, lj-dau unã bãteari bunã;
4: mor di seati, crep di seati (foami, dureari, arcoari, lãhtarã, arãdeari, etc.) = nj-easti multã seati (hiu multu agiun, am mari dureari, ngljets di-arcoari, ngljets di lãhtarã, cãpãescu di-arãdeari, etc.);
5: moari zborlu (muabetea, lafea, boatsea, etc.) = cheari zborlu (muabetea, lafea, boatsea, etc.);
6: trag s-mor = nu va treacã multu chiro sh-va mor;
7: mor cu dzãli = mor tinir, tu-unã ilichii tsi nu lipsea s-mor, di-unã lãngoari nimutritã, icã unã lãngoari lishoarã tsi nu easti ti moarti;
8: mor sh-cher ti cariva = l-voi multu;
9: mor pi zbor = nu mi-alãxescu, nu-nj calcu zborlu dat;
10: muri ghifta tsi ti alãvda = s-dzãtsi tr-atsel tsi s-alavdã singur, cã nu-ari altu tra s-lu-alavdã)
{ro: muri; omorî; leşina}
{fr: mourir; tuer; évanouir}
{en: die; kill; faint}
ex: nu-s doi mesh di cãndu lj-ari muritã bãrbat-su; multu-arcoari, s-hii nafoarã, omlu moari
(expr: lj-easti multã-arcoari); mor cu elj tutã dunjaua; s-mi minciunari va s-ti mor di chiustecã
(expr: va s-ti bat sãnãtos, va s-ti vatãm di bãteari); lu muri cu furtutirea
(expr: l-vãtãmã); cara s-nu-aibã moartã; tini mini mi-ai muritã
(expr: mi-ai vãtãmatã); apa-aestã tsã li moari
(expr: vatãmã); va ti mor
(expr: vatãm); murits-lji
(expr: vãtãmats-lji) ghini; pi Nicola ãl murirã

(expr: vãtãmarã); atsia s-moarã
(expr: s-chearã) zborlu; nunlu u muri lafea
(expr: astãmãtsi lafea); a ta boatsi cã-nj mi moari
(expr: vatãmã); cã mushatlu-ts oclju moari
(expr: vatãmã) tiniri gionj dit shapti hoari; l-moari cãnticlu
(expr: l-cheari, l-cãntã lungu sh-chirut); l-durea mãseaua ahãt multu cã-l murea di dor
(expr: l-durea ahãt multu mãseaua cã nu shtea tsi s-facã di dor); mi murish
(expr: vãtãmash), bre, s-ti lja harlu; murii
(expr: mi lãhtãrsii multu) unã noapti ntreagã; vrea s-moarã di foami
(expr: vrea s-agiuneadzã multu); nu-nj dai niheamã apã, cã murii di seati? (cã crep, cã nj-easti multã seati?); moari sh-cheari trã tini
(expr: ti va multu); si shteari omlu cãndu va s-moarã, singur groapa va sh-u-adarã
(expr: ma sã shtii tsi ts-adutsi trãnintili, va ti ndredz dininti); muri nveasta, dusi cuscrilja; muri hinjlu (cumbarlu), dusi cumbãrilja

§ murit (mu-rítŭ) adg muritã (mu-rí-tã), murits (mu-rítsĭ), muriti/murite (mu-rí-ti) – cari sh-chiru bana, vãtãmat, uscat, vishtidzãt, etc.
{ro: mort; omorât; leşi-nat}
{fr: mort; tué; évanoui}
{en: dead; killed; fainted}

§ mortu1 (mór-tu) adg moartã (mŭár-tã), mortsã (mór-tsã), moarti/moarte (mŭár-ti) – (unã cu murit)

§ muriri/murire (mu-rí-ri) sf muriri (mu-rírĭ) – atsea tsi pati un cãndu omlu lji ncljidi ocljilj sh-moari icã easti vãtãmat
{ro: acţiunea de a muri, de a omorî, de a leşina; murire; omorâre; leşinare}
{fr: action de mourir (de tuer; de s’évanouir)}
{en: action of dying; of killing; of fainting}

§ nimortu (ni-mór-tu) adg nimoartã (ni-mŭár-tã), nimortsã (ni-mór-tsã), nimoarti/nimoarte (ni-mŭár-ti) – tsi nu easti mortu; tsi easti fãrã moarti; tsi nu moari vãrãoarã; nimuritor
{ro: viu; nemuritor}
{fr: vivant; immortel}
{en: alive; immortal}
ex: eshti nimortu (fãrã moarti)

§ nimuritor (ni-mu-ri-tórŭ) adg nimuritoari/nimuritoare (ni-mu-ri-tŭá-ri), nimuritori (ni-mu-ri-tórĭ), nimuritoari/nimuritoare (ni-mu-ri-tŭá-ri) – tsi easti fãrã moarti; tsi nu-ari moarti; nimortu
{ro: nemuritor}
{fr: immortel}
{en: immortal}
ex: nimuritoari (fãrã moarti, fãrã agãrshiri) lã armasi numa

§ nimuriri/nimurire (ni-mu-rí-ri) sf nimuriri (ni-mu-rírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva nu moari, cãndu easti fãrã moarti
{ro: nemurire}
{fr: immortalité}
{en: immortality}
ex: cari bea apã di la fãntãna di la muntsãlj tsi s-bãtea, amintã nimurirea

§ moarti/moarte (mŭár-ti) sf mortsã (mór-tsã) – catastasea (starea) tu cari s-aflã un tsi easti mortu;
(expr:
1: tsi nu-ari moarti; tsi nu cunoashti (shtii) moartea = tsi dãnãseashti multu, tutã eta, trã eta-a etilor;
2: s-aflã pri patlu di moarti = easti etim (tradzi) s-moarã;
3: treatsi moartea piningã mini = mi-aflu tu-un mari chindin, un chindin di moarti sh-nu shtiu ma s-pot s-ascap;
4: moarti bunã = moarti tsi yini di-unã lãngoari datã di Dumnidzã, nu yini cã-l vãtãmã cariva;
5: moarti di om = multu di multu;
6: fac moarti di om = vatãm, utsid;
7: tsarã di moarti = loc loat di pi mirminti; moarti di om;
8: somnu di moarti = somnu ahãndos;
9: nj-easti moarti = canda-nj yini s-mor, di urut tsi-nj yini;
10: grai di moarti; limbã di moarti = grailu tsi lu-alasã omlu nãinti di moarti tu cari-sh spuni vrearea (mirachea, dimãndarea) a lui dit soni;
11: easti moarti = (i) nu s-avdi tsiva dip; (ii) s-vatãmã lumi, s-fatsi moarti di om;
12: (aush, cã) lu-agãrshi moartea = easti multu di multu aush;
13: nu-ari moarti = s-dzãtsi tri un lucru tsi dãnãseashti multu;
14: moarti di cãni = s-dzãtsi tr-atsel tsi moari singur, apãrãtsit di tuts)
{ro: moarte}
{fr: mort, ruine, désastre}
{en: death}
ex: di tru soarti pãn tru moarti; s-vã plãngã dupã moarti; dadã nu-am shi n lumi escu, a cui voi bana-arãchescu (angucitoari: moartea); tu moartea a tatã-sui nu avea axitã un an; arucarã pri nãsã tsarã di moarti
(expr: vrurã s-u facã s-moarã); arcoari mari, moarti di om
(expr: eara ahãntã arcoari, di-l fãtsea omlu s-moarã); s-moarã di moarti bunã
(expr: di la Dumnidzã); tuts durnja, canda tu somnu di moarti
(expr: durnja multu-ahãndos, canda eara mortsã); l-alãsã cu grailu di moarti
(expr: lã dimãndã tu oara tsi eara s-moarã); cãndu-l ved dininti, nj-easti moarti
(expr: nj-yini zori, urut, canda-nj yini s-mor); moarti easti
(expr: easti isihii, tãtseari) nafoarã, nu s-avdi tsiva; easti moarti
(expr: s-fatsi moarti di om) tu emboriu; de cãndu bãneadzã sh-itsi lãngoari nu-adutsi moarti; di moarti vãrã nu-ascapã; moartea nu yini cãndu u cljenj
(expr: nu mori cãndu vrei); moartea yini sh-neacljimatã
(expr: moartea yini cãndu nu ti-ashteptsã); cãndu u caftsã moartea, fudzi, sh-cãndu nu mindueshti, yini; moartea ti-aflã sh-tu fundul a loclui
(expr: nu pots s-ascachi, s-ti-ascundzi di moarti); moartea sh-tu yilii ti-aflã; agãrsha-nj-lu moarte!; fãrã itii vãrã nu moari; moartea lã bagã cãpachi la tuti
(expr: tuti bitisescu cu moarea); moartea nu-aleadzi; omlu ari sh-banã sh-moarti; somnul i giumitati di moarti

§ mortu2 (mór-tu) sm, sf moartã (mŭár-tã), mortsã (mór-tsã), moarti/moarte (mŭár-ti) – un cari nu mata easti yiu; om tsi-ari moartã, etc.; (fig:
1: mortu = ca mortu, multu di multu; expr:
2: mortu di seati (foami, arcoari, fricã, etc.) = multu nsitat (multu-agiunat, ngljitsat di-arcoari, multu lãhtãrsit, etc.);
3: mortu ningrupat = aproapea mortu, namisa di banã shi moarti;
4: mortu sh-ningrupat mi feci = lãhtãrsii multu, aproapea cã murii di lãhtarã;
5: ca di pri mortu = canda lã muri cariva di-aproapea, dit fumealji, ca di jali, multu ndurirats;
6: soarili a mortsãlor = (i) ascãpitata-a soarilui [adutsem aminti cã laolu pistipseashti cã suflitli a mortsãlor s-duc tu loclu iu ascapitã soarili];
7: mortsãlj cu mortsãlj sh-yiilji cu yiilji = zbor tsi s-dzãtsi dupã moarti, la soea-a mortului, tra sã-sh bãneadzã bana trãninti cã mortul dusi, nu s-mata toarnã;
8: nu s-toarnã mortul di la groapã = lucrul tsi s-featsi, s-featsi, bitisi, nu-ari turnari)
{ro: mort}
{fr: mort, ruiné}
{en: dead man, ruined}
ex: trec tsintsi oaminj cu patru sufliti sh-cu-unã sutã di dzeadziti (angucitoari: mortul); lu scularã mortul di cu seara; ca mortu s-featsi di fricã tu fatsã; ma ghini moartã; mortsãlj imnã cu yiilji; tri mortsã (suflitlu-a atsilor tsi murirã); feata, curmatã-moartã, nu dzãsi nu (fig: curmatã multu di multu, ca moartã di-avursitã tsi eara); eara oaminjlji ca di pri mortu
(expr: multu ndurirats, ca di jali, ca di la mortu); li-alãsã mortsãli cu orixea; easti mortu ningrupat
(expr: easti aproapea mortu); lj-coapsi un somnu, di dzãtseai, cã-lj bãgarã tsarã di mortu
(expr: durnji multu-ahãndos, durnji ca un mortu)

§ amortului (a-mór-tu-luĭ) adv – tsi sã ngreacã multu; tsi caftã multu tra si s-facã un lucru; tsi va si s-facã fãr di altã
{ro: morţiş}
{fr: à tout prix}
{en: with tooth and nail}
ex: l-va amortului (ãl va multu, moari sh-cheari trã el; s-arcarã amortului (sã ngricarã) s-dãm Pirushana; mi bãgai amortului la (mi ngricai multu s-lu fac) aestu lucru

§ murtami/murtame (mur-tá-mi) sf fãrã pl – multimi di mortsã; lumea-a mortsãlor
{ro: cei morţi, lumea morţilor}
{fr: nombre des morts; l’ensemble des morts}
{en: number of dead; world of the dead}
ex: sh-murtamea (sh-mortsãlj, lumea-a mortsãlor) canda si scula

§ murtãciuni/murtãciune (mur-tã-cĭú-ni) sf murtãciunj (mur-tã-cĭúnjĭ) – truplu a omlui (i a pravdãljei) dupã tsi moari; murtutsinã, murtsinã, mãrshi, cufumã, cuhmã, lesh, leshi, psutimi; (fig: murtãciuni = un tsi easti moali shi nu para dishteptu)
{ro: cadavru, hoit}
{fr: cadavre; charogne}
{en: cadaver; decaying carcass}
ex: shed murtãciunjli (trupurli di mortsã, oaminj i prãvdzã) arucati n calea mari

§ murtutsinã (mur-tu-tsí-nã) sf murtutsinj (mur-tu-tsínjĭ) – (unã cu murtãciuni)
ex: nu eara vãrã murtutsinã, ma gioni shi dishteptu foc

§ murtsinã (mur-tsí-nã) sf murtsinj (mur-tsínjĭ) – (unã cu murtãciuni)
ex: nu tutã zulapea s-hrãneashti cu murtsinã (cuhmi); dizgljatsã-ti niheamã, nu hii murtsinã!

§ rizmor (riz-morŭ) vb IV rizmurii (riz-mu-ríĭ), rizmuream (riz-mu-reámŭ), rizmuritã (riz-mu-rí-tã) shi rizmoartã (rizmŭár-tã), rizmuriri/rizmurire (riz-mu-rí-ri) – mor diznou
{ro: muri din nou}
{fr: mourir de nouveau}
{en: die again}

§ rizmurit (riz-mu-rítŭ) adg rizmuritã (riz-mu-rí-tã), rizmurits (riz-mu-rítsĭ), rizmuri-ti/rizmurite (riz-mu-rí-ti) – tsi ari moartã diznou
{ro: mort din nou}
{fr: mort de nouveau}
{en: who died again}

§ rizmortu (riz-mór-tu) adg rizmoartã (riz-mŭár-tã), rizmortsã (riz-mór-tsã), rizmoar-ti/rizmoarte (riz-mŭár-ti) – (unã cu rizmurit)

§ rizmuriri/rizmurire (riz-mu-rí-ri) sf rizmuriri (riz-mu-rírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva moari diznou
{ro: acţiunea de a muri din nou}
{fr: action de mourir de nouveau}
{en: action of dying again}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã ma multu/ptsãn

mutrescu

mutrescu (mu-trés-cu) (mi) vb IV mutrii (mu-tríĭ), mutream (mu-treámŭ), mutritã (mu-trí-tã), mutriri/mutrire (mu-trí-ri) –
1: nj-aruc ocljilj pri tsiva i cariva tra s-ved cum aspuni; nj-aruc ocljilj; nj-pascu ocljilj;
2: bag oarã la-atseali tsi am dininti i tsi s-fac deavãrliga di mini; nj-am cãshtigã; escu cu cãshtigã;
3: lj-am frundida (cãshtiga, ngãtanlu) a unui; muntrescu, mbrescu, brescu, bruescu, burescu, cãshtighedz, cãtãndisescu, frundisescu, frundixescu; (fig:
1: mutrescu = fac siryeani, siryinsescu; expr:
2: nj-mutrescu lucrul (huzmetea, urfanja, irnjia); nj-mutrescu calea nãinti = (i) nu-am ananghi, nu mi mealã; (ii) nj-ved di lucrul a meu, nu mi-ameastic tu lucri xeani;
3: nj-mutrescu gustul = fac cum ãnj va chefea;
4: mutrescu ghini, cu cãshtigã, cu patru oclji = nj-am cãshtiga, nj-bag ghini oara, patru lj-fac ocljilj;
5: mi mutrescu la yeatru = mi duc s-mi veadã yeatrul ma s-hiu lãndzit, tra sã-nj da vãrã yitrii;
6: l-mutrescu ca soari = l-tsãn ca un lucru (i) tsi-l voi multu, (ii) di cari am mari ananghi;
7: nj-lu mutrescu suflitlu = am multu-angãtan di bana sh-lucrili-a meali;
8: nj-mutrescu di suflit = tsi fac, u fac trã mini, trã sinferlu a meu;
9: l-mutrescu cu agrili = l-mutrescu urut, agru;
10: mutrescu cãtrã tu Ascãpitatã = nu-ashteptu s-mata bãnedz multu chiro;
11: calu tsi-i pishchesi nu s-mutreashti la dintsã = nu va s-lji aflji cusuri a lucrului tsi tsã si da geaba, pishchesi;
12: mãcash prãndzu, mutrea sh-trã astarã = nu-aspardzi tut tsi ai tora, bagã di-unã parti sh-ti ma nãpoi, ti dzua di mãni)
{ro: privi, observa, îngriji}
{fr: regarder, observer, soigner}
{en: look at, observe, take care of}
ex: mutrea (arucã-ts ocljilj) nsus, mutrea nghios; sh-mutri calea nãinti
(expr: sh-mutri di lucrul a lui, fãrã s-lji da vãrã simasii); cãtse nu mutreats lãndzitlu (nu-aveats frundida-a lãndzitlui)?; mutrea ghini
(expr: s-ts-ai cãshtiga) s-nu ti-alash s-ti bashi; s-nã fudzim shi s-nã mutrim lucrul
(expr: s-nu-avem ananghi); Fulga treamburã sh-mutreashti; mutrea-ti cu yeatrul (du-ti s-ti veadã tsi ai di eshti lãndzit); nu-lj mutrea narea, ma mutrea-lj harea; mutrea-u pravda, s-ti mutreascã; cari sh-bati caplu la praglu di nsus, mutreashti la praglu di nghios
(expr: atsel tsi u-ari pãtsãtã cã nu sh-avea angãtanlu, sh-ari angãtan sh-di-aclo iu nu lipseashti); gãljina, tsi-i gãljinã, bea apã sh-mutreashti la Dumnidzã; mutrea-lj hrana si-lj cunoshti bana

§ mutrit (mu-trítŭ) adg mutritã (mu-trí-tã), mutrits (mu-trítsĭ), mutriti/mutrite (mu-trí-ti) – (atsel, atsea) pri cari sh-arucã ocljul cariva s-lu veadã cum aspuni; tsi easti bãgat oarã; tsi lj-ari cãshtiga (ngãtanlu, frundida) cariva; muntrit, mbrit, brit, bruit, burit, cãtãndisit, frundisit, frundixit

{ro: privit, observat, îngrijit}
{fr: regardé, observé, soigné}
{en: looked at, observed, taken care of}
ex: calu fu mutrit ghini; eara mutritã ghini, ca s-nupu aibã tsiva di mãcari cu nãsã

§ mutriri/mutrire (mu-trí-ri) sf mutriri (mu-trírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva mutreashti; muntriri, mbriri, briri, bruiri, buriri, cãtãndisiri, frundisiri, frundixiri
{ro: acţiunea de a privi, de a observa, de a îngriji; privire, observare, îngrijire}
{fr: action de regarder, d’observer, de soigner}
{en: action of looking at, of observing, of taking care of}
ex: s-nu ti saturi di mutriri; nipututlu va mutriri

§ muntrescu (mun-trés-cu) (mi) vb IV muntrii (mun-tríĭ), muntream (mun-treámŭ), muntritã (mun-trí-tã), muntriri/muntrire (mun-trí-ri) – (unã cu mutrescu)
ex: mi muntrea cu cãshtigã; cu oclji nu muntreashti; muntrii deavãrliga tra s-lu ved, nu vidzui tsiva; atsel njiclu lj-muntreashti (ari ngãtan) casa shi aushaticlu

§ muntrit (mun-trítŭ) adg muntritã (mun-trí-tã), muntrits (mun-trítsĭ), muntriti/muntrite (mun-trí-ti) – (unã cu mutrit)

§ muntri-ri/muntrire (mun-trí-ri) sf muntriri (mun-trírĭ) – (unã cu mutri-ri)

§ bruescu (bru-ĭés-cu) (mi) vb IV bruii (bru-íĭ), brueam (bru-ĭámŭ), bruitã (bru-í-tã), bruiri/bruire (bru-í-ri) – (unã cu mutrescu)
ex: sh-fricã ocljilj sh-brui (sh-mutri) s-veadã; treamburi ma brueshti (mutreshti) la eali; tsi mi brueshti (mutreshti) acshi; sh-brueasti lucrul
(expr: sh-mutreashti di lucrulu-a lui, nu-l mealã aestu lucru)

§ bruit (bru-ítŭ) adg bruitã (bru-í-tã), bruits (bru-ítsĭ), bruiti/bruite (bru-í-ti) – (unã cu mutrit)

§ bruiri/bruire (bru-í-ri) sf bruiri (bru-írĭ) – (unã cu mutriri)

§ burescu1 (bu-rés-cu) (mi) vb IV burii (bu-ríĭ), buream (bu-reámŭ), buritã (bu-rí-tã), buriri/burire (bu-rí-ri) – (unã cu mutrescu)
ex: burii (mutrii) la casa-a lui

§ burit1 (bu-rítŭ) adg buritã (bu-rí-tã), burits (bu-rítsĭ), buriti/burite (bu-rí-ti) – (unã cu mutrit)

§ buriri1/burire (bu-rí-ri) sf buriri (bu-rírĭ) – (unã cu mutriri)
ex: burirea (mutrirea)-a aishtei ciudii

§ brescu (brés-cu) (mi) vb IV brii (bríĭ), bream (breámŭ), britã (brí-tã), bri-ri/brire (brí-ri) – (unã cu mutrescu)
ex: cãndu breashti (mutreashti), tsi sã-lj veadã ocljilj?; brea-mi (mutrea-mi) cu unlu, s-ti brescu (s-ti mutrescu) cu doilji

§ brit (brítŭ) adg britã (brí-tã), brits (brítsĭ), briti/brite (brí-ti) – (unã cu mutrit)

§ briri/brire (brí-ri) sf briri (brírĭ) – (unã cu mutriri)

§ mbrescu (mbrés-cu) (mi) vb IV mbrii (mbríĭ), mbream (mbreámŭ), mbritã (mbrí-tã), mbriri/mbrire (mbrí-ri) – (unã cu mutrescu)

§ mbrit (mbrítŭ) adg mbritã (mbrí-tã), mbrits (mbrítsĭ), mbriti/mbrite (mbrí-ti) – (unã cu mutrit)

§ mbriri/mbrire (mbrí-ri) sf mbriri (mbrírĭ) – (unã cu mutriri)

§ nimutrit (ni-mu-trítŭ) adg nimutritã (ni-mu-trí-tã), nimutrits (ni-mu-trítsĭ), nimutriti/nimutrite (ni-mu-trí-ti) – (atsel, atsea) tsi nu easti mutrit; tsi nu easti bãgat oarã; tsi nu lj-ari cãshtiga (ngãtanlu, frundida) cariva
{ro: neprivit, neobservat, neîngrijit}
{fr: qui n’est pas regardé, qui n’est pas observé, qui n’est pas soigné}
{en: who is not looked at, who is not observed, who is not taken care of}
ex: lãndzit nimutrit

§ nimutri-ri/nimutrire (ni-mu-trí-ri) sf nimutriri (ni-mu-trírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva nu mutreashti
{ro: acţiunea de a nu privi, de a nu observa, de a nu îngriji; neîngrijire}
{fr: action de ne pas regarder, de ne pas observer, de ne pas soigner}
{en: action of not looking at, of not observing, of not taking care of}

§ nibruit (ni-bru-ítŭ) adg nibruitã (ni-bru-í-tã), nibruits (ni-bru-ítsĭ), nibrui-ti/nibruite (ni-bru-í-ti) – (unã cu nimutrit)

§ nibruiri/nibruire (ni-bru-í-ri) sf nibruiri (ni-bru-írĭ) – (unã cu nimutriri)

§ niburit1 (ni-bu-rítŭ) adg niburitã (ni-bu-rí-tã), niburits (ni-bu-rítsĭ), niburiti/niburite (ni-bu-rí-ti) – (unã cu nimutrit)

§ niburi-ri1/niburire (ni-bu-rí-ri) sf niburiri (ni-bu-rírĭ) – (unã cu nimutriri)

§ agrumutrescu (a-gru-mu-trés-cu) (mi) vb IV agrumutrii (a-gru-mu-tríĭ), agrumutream (a-gru-mu-treámŭ), agru-mutritã (a-gru-mu-trí-tã), agrumutriri/agrumutrire (a-gru-mu-trí-ri) – mutrescu agru (cu ocljilj fucosh, cu fatsa nisursitã, etc., ca un agruom di la munti, tsi bãneadzã singur sh-nu paraveadi altã lumi)
{ro: privi sălbatic}
{fr: regarder sauvage}
{en: look wildly at}
ex: mi agrumutreashti sh-mi-aspari

§ agrumutrit (a-gru-mu-trítŭ) adg agrumutritã (a-gru-mu-trí-tã), agrumutrits (a-gru-mu-trítsĭ), agrumutriti/agrumutrite (a-gru-mu-trí-ti) – cari easti mutrit agru di cariva
{ro: privi sălbatic}
{fr: regarder sauvage}
{en: look wildly at}

§ agrumutriri/agrumutrire (a-gru-mu-trí-ri) sf agrumutriri (a-gru-mu-trírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva agrumutreashti
{ro: acţiunea de a privi sălbatic}
{fr: action de regarder sauvage}
{en: action of looking wildly at}

§ mutritã (mu-trí-tã) sf mutriti/mu-trite (mu-trí-ti) – atsea tsi fatsi un cãndu sh-arucã ocljilj pri tsiva icã ari angãtan di tsiva; angãtanlu tsi lu-ari cariva di-un lãndzit; cãftarea tsi u fatsi un cãndu va s-aflã tsiva; britã, mbritã, bruitã, mutriri, muntriri, mbriri, briri, bruiri, buriri, cãtãndisiri, frundisiri, frundixiri;
(expr:
1: nj-si loarã ocljilj di mutritã = ashtiptai multu chiro;
2: nj-aspindzur mutrita = nj-aspindzur ocljilj; mutrescu cu cãshtigã tra s-ved tsi s-fatsi; shed cu gura hãscatã sh-mi ciudisescu di tsi ved sh-di tsi avdu)
{ro: privire, observaţie, îngrijire}
{fr: regard, observation, soin}
{en: look, observation, care}
ex: tsi mutritã (videari) di aslan!; di oarã, oarã, sh-arca mutrita (mutrirea) pi gioni; di nãs sh-aspindzurã mutrita (sh-aspindzurã ocljilj, sta cu gura hãscatã); mutrita (frundisirea, bruirea, mutrirea) tsi-lj featsirã aclo nu s-aspuni; mutrita-a (videarea-a) ljei eara ntreagã ca-ali fandazmã; cupia va mutritã (mutriri, frundidã)

§ nimutritã (ni-mu-trí-tã) sf nimutriti/nimu-trite (ni-mu-trí-ti) – atsea tsi fatsi un cãndu nu sh-arucã ocljilj pri tsiva; atsea tsi fatsi un cãndu nu ari angãtan di tsiva
{ro: neprivire, neîngrijire}
{fr: sans soin}
{en: without care}

§ muntritã (mun-trí-tã) sf muntriti/muntrite (mun-trí-ti) – (unã cu mutritã)
ex: muntrita-a lui alãga n cãmpu; lj-arucã nã muntritã di cari s-asparã; nu eara urut tu muntritã (videari, vidzutã)

§ bruitã (bru-í-tã) sf bruiti/bruite (bru-í-ti) – (unã cu mutritã)
ex: unã bunã bruitã (vidzutã, cãftari, etc.)

§ britã (brí-tã) sf briti/brite (brí-ti) – (unã cu mutritã)

§ mbritã (mbrí-tã) sf mbriti/mbrite (mbrí-ti) – (unã cu mutritã)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã ma multu/ptsãn

DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ

nimutritã

mor1

mutrescu

DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z