Dictsiunar

DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

ndãrii/ndãrie

ndãrii/ndãrie (ndã-rí-i) sf ndãrii (ndã-ríĭ) –
1: boatsi fãrã noimã tsi easi din gura-a omlui cãndu nu lu-arãseashti tsiva; neaduchirea i ncãcearea tsi s-amintã namisa di oaminjlji tsi nu s-achicãsescu trã un lucru (shi s-mãcã un cu-alantu cã catiun u tsãni pi-a lui); ndirii, angrãnji, ãngrãnji, grãnji, grinji, ncãceari, cãvgã, mãcãturã, mãncãturã, nitreacã, neachicãsiri, neaduchiri
{ro: mârâială; discordie, ceartă}
{fr: grognerie, noise}
{en: grumbling; quarrelling}
ex: va vã aducã ndãrii (ngrãnji)

§ ndirii/ndirie (ndi-rí-i) sf ndirii (ndi-ríĭ) – (unã cu ndãrii)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã

dãlgani/dãlgane

dãlgani/dãlgane (dãl-gá-ni) sf dãlgãnj (dãl-gắnjĭ) – neaduchirea i ncãcearea tsi s-amintã namisa di oaminjlji tsi nu s-achicãsescu trã un lucru (shi s-mãcã un cu-alantu cã catiun u tsãni pi-a lui); ngrãnji, grãnji, grinji, ncãceari, cãvgã, ndãrii, ndirii, nitreacã, mãcãturã, neachicãsiri, neaduchiri
{ro: ceartă, discordie}
{fr: querelle, ambition, dispute}
{en: quarrel, ambition, dispute}
ex: v-acãtsat cu noi dãlgani (ncãceari, cãvgã, ngrãnji)

§ dihonii/dihonie (di-hó-ni-i) sf dihonii (di-hó-niĭ) – (unã cu dãlgani)

§ dihunisescu (di-hu-ni-sés-cu) vb IV dihunisii (di-hu-ni-síĭ), dihuniseam (di-hu-ni-seámŭ), dihunisitã (di-hu-ni-sí-tã), dihunisiri/dihunisire (di-hu-ni-sí-ri) – fac oaminj tra s-lã intrã dihonii, si s-dispartã, si sã ncaci, etc. cu zboarã tsi dzãc namisa di elj (cu zizanji, fitilji, ntsãpãturi, schinj tsi bag, etc.)
{ro: desbina, pune intrigi}
{fr: désunir, semer la discorde}
{en: disunite, divide}

§ dihunisit (di-hu-ni-sítŭ) adg dihunisitã (di-hu-ni-sí-tã), dihunisits (di-hu-ni-sítsĭ), dihunisiti/dihunisite (di-hu-ni-sí-ti) – tsi lj-ari intratã unã dihonii; tsi s-ari dispãrtsãtã di cariva di itia-a zboarãlor tsi-ari avdzãtã i a muzavirlãchiljei tsi-lj s-ari bãgatã
{ro: desbinat}
{fr: désuni}
{en: disunited, divided}

§ dihunisi-ri/dihunisire (di-hu-ni-sí-ri) sf dihunisiri (di-hu-ni-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu intrã unã dihonii namisa di oaminj
{ro: acţiunea de a desbina, de a pune intrigi; desbinare}
{fr: action de désunir, de semer la discorde}
{en: action of disuniting, of dividing}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã

hãlãndãrii/hãlãndãrie

hãlãndãrii/hãlãndãrie (hã-lãn-dã-rí-i) sf – vedz tu hulandar

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: hulandar

hulandar

hulandar (hu-lan-dárŭ) adg hulandarã (hu-lan-dá-rã), hulandari (hu-lan-dárĭ), hulandari/hulandare (hu-lan-dá-ri) – un tsi alagã cãljurli, dit un loc tu altu, fãrã nitsiun scupo tu banã sh-fãrã s-aibã tu minti s-facã tsiva; un tsi sh-cheari chirolu fãrã s-facã tsiva, cari nu lu-arãseashti s-lucreadzã shi nu pari s-aibã un loc iu s-bãneadzã cu casa; birdush, ciuhljan, ciumagarã, capisãz, va-gabondu, sãglam
{ro: hoinar, vagabond}
{fr: vagabond, flaneur}
{en: vagabond, vagrant, tramp}
ex: s-avea adunatã cu ndoi hulandari (vagabondzã) sh-tora mintea nu-lj-easti ti lucru

§ hãlãndãrescu (hã-lãn-dã-rés-cu) vb IV hãlãndãrii (hã-lãn-dã-ríĭ), hãlãndãream (hã-lãn-dã-reámŭ), hãlãndãritã (hã-lãn-dã-rí-tã), hãlãndãriri/hãlãndãrire (hã-lãn-dã-rí-ri) – mi min dit un loc tu altu fãrã un scupo tu banã, fãrã s-am tu minti s-fac tsiva
{ro: hoinări, vagabonda}
{fr: courir la prétantaine}
{en: wander}
ex: hãlãndãri (alãgã cãljurli) tutã dzua shi seara-nj vinji mortu di foami shi di-avursiri

§ hãlãndãrit (hã-lãn-dã-rítŭ) adg hãlãndãritã (hã-lãn-dã-rí-tã), hãlãndãrits (hã-lãn-dã-rítsĭ), hãlãndãriti/hãlãndãrite (hã-lãn-dã-rí-ti) – tsi ari alãgatã cãljurli, dit un loc tu altu, fãrã nitsiun scupo tu banã; tsi sh-ari chirutã chirolu prit cãljuri fãrã s-aibã tu minti s-facã tsiva
{ro: hoinărit, vagabondat}
{fr: qui a couri la prétantaine}
{en: wandered}

§ hãlãndãriri/hãlãndãrire (hã-lãn-dã-rí-ri) sf hãlãndãriri (hã-lãn-dã-rírĭ) – atsea tsi fatsi atsel ti hãlãndãreashti; hãlãndãrii
{ro: acţiunea de a hoinări, de a vagabonda; hoinărire, vagabondare}
{fr: action de courir la prétantaine}
{en: action of wandering}
ex: nu poati si s-arupã di hãlãndãriri

§ hãlãndãrii/hãlãndãrie (hã-lãn-dã-rí-i) sf hãlãn-dãrii (hã-lãn-dã-ríĭ) – chirolu tsi-l treatsi cariva tsi hãlãndãreasti; hãlãndãriri

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã ma multu/ptsãn

ndirii/ndirie

ndirii/ndirie (ndi-rí-i) sf – vedz tu ndãrii

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: ndãrii

ngrãnji/ngrãnje

ngrãnji/ngrãnje (ngrắ-nji) sf ngrãnj (ngrắnjĭ) –
1: boatsea fãrã noimã tsi u scoati natlu din gurã, cãndu nu lu-ariseashti tsiva (cã lj-easti foami, cã va ta s-hibã loat mbratsã, cã va s-plãngã, etc.); angrãnji, ãngrãnji, grãnji, grinji, scljim, shcljim, shcljimur, ncãniri, etc.;
2: neaduchirea i ncãcearea tsi s-amintã namisa di oaminjlji tsi nu s-achicãsescu trã un lucru (shi s-mãcã un cu-alantu cã catiun u tsãni pi-a lui); ngãrnji, angrãnji, ãngrãnji, grãnji, grinji, ncãceari, cãvgã, mãcãturã, mãncãturã, ndãrii, ndirii, nitreacã, neachicãsiri, neaduchiri
{ro: mârâială; discordie}
{fr: piaulement (de petit enfant); grognerie; querelle, noise}
{en: (baby) whining, whimpering; grumbling; quarrel, quarrelling}
ex: pãni cu ngrãnji (ncãceari); iu intrã ngrãnja, s-aspardzi casa; pãnea tsi u mãts cu ngrãnji (cu ncãceari), nu s-acatsã di tini; lã intrã ngrãnja (ncãcerli) n casã sh-nu tritsea ghini; s-lã bagã ngrãnja (cãvgãlu, mãcãtura, neachicãsirea); om faptu mash ti ngrãnji (cãvgã); cara nu putea s-l-avdã ngrãnja (ncãnirli) sh-njila; ca s-pãpseascã di ngrãnja (neachicãsirea) shi mãcãtura tsi lã intrã di pri bunã inimã

§ grãnji/grãnje (grắ-nji) sf grãnj (grắnjĭ) – (unã cu ngrãnji)
ex: tora, cara lã intrã grãnja (mãcãtura), dzuã albã nu va s-veadã

§ grinji/grinje (grí-nji) sf grinj (grínjĭ) – (unã cu ngrãnji)

§ ngãrnji/ngãrnje (ngắr-nji) sf ngãrnji/ngãrnje (ngắr-nji) – (unã cu ngrãnji)
ex: intrã ngãrnja (cãvgãlu) tu casa-a lor di lj-asparsi; cu ngãrnja nu s-bãneadzã; ti nãsã au ngãrnja (si ncaci)

§ ngrã-njescu (ngrã-njĭés-cu) (mi) vb IV ngrãnjii (ngrã-njíĭ), ngrãnjam (ngrã-njĭámŭ), ngrãnjitã (ngrã-njí-tã), ngrãnjiri/ngrãnjire (ngrã-njí-ri) –
1: scot bots fãrã noimã din gurã (ca natlu cãndu plãndzi cã lj-easti foami, cã va s-hibã loat mbratsã, cã easti-arãtsit, etc.);
2: lu pihtusescu (lu ncaci, l-vãryescu, lu-aurlu) pri cariva cã nu mi-ariseashti tsiva di-atseali tsi fatsi; fac s-intrã angrãnja (cãvgãlu) namisa di oaminjlji tsi nu s-aduchescu trã un lucru; angrãnjescu, ãngrãnjescu, ncãnescu, ancãnescu, ãncãnescu, schimur, scljimbur, shcljimuredz, shcljumuredz, shcljimur; (mi) ncaci cu cariva, (nã) mãcãm, sinirsescu

{ro: scănci, mârâi, bombăni, certa}
{fr: piauler (comme un petit enfant); grogner; se quereller}
{en: whine (like a baby); quarrel}

§ ngrãnjit (ngrã-njítŭ) adg ngrãnjitã (ngrã-njí-tã), ngrãnjits (ngrã-njítsĭ), ngrãnjiti/ngrãnjite (ngrã-njí-ti) –
1: tsi scoati bots fãrã noimã dit gurã (ca natslji);
2: tsi lj-ari intratã ngrãnja; angrãnjit, ngrãnjit; ncãnit, ancãnit, ãncãnit, schimurat, scljimburat, shcljimurat; sinirsit, ncãceat, chicusit, tsi-l mãcã tsiva, etc.
{ro: scăncit, mârâit, bombănit, certat}
{fr: piaulé (comme un petit en-fant); grogné; querellé}
{en: who is whining (like a baby); quar-relled}
ex: suntu ngrãnjiti (ncãceati)

§ ngrãnjiri/ngrãnjire (ngrã-njí-ri) sf ngrãnjiri (ngrã-njírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva ngrãneashti; angrãnjiri, ngrãnjiri; ncãniri, ancãniri, ãncãniri, schi-murari, scljimburari, shcljimurari; ncãceari, chicusiri, sinirsiri, etc.
{ro: acţiunea de a scănci, de a mârâi, de a bombăni, de a se certa; scăncire, mârâire, bombănire, certare}
{fr: action de piauler (comme un petit enfant); de grogner; de se quereller}
{en: action of whining (like a baby); of quarrelling}

§ ngrãnjarcu (ngrã-njĭár-cu) adg ngrãnjarcã (ngrã-njĭár-cã), ngrãnjartsã (ngrã-njĭár-tsã), ngrãnjartsi/ngrãnjartse (ngrã-njĭár-tsi) – (cariva) tsi ngrãnjashti ti nai ma njiclu lucru; tsi nu pots s-lji fats vãrãoarã chefea; grinjarcu, angrãnjaric, ngãrnjaric, shcljimuros, plãngãtor, plãnjar, lãtinici
{ro: care scânceşte}
{fr: qui piaule, qui pleurniche, grogneur}
{en: who whines (like a baby)}

§ grinjarcu (gri-njĭár-cu) adg grinjarcã (gri-njĭár-cã), grinjartsã (gri-njĭár-tsã), grinjartsi (gri-njĭár-tsi) – (unã cu ngrãnjarcu)

§ gãrnjescu (gãr-njĭés-cu) (mi) vb IV gãrnjii (gãr-njíĭ), gãrnjam (gãr-njĭámŭ), gãrnjitã (gãr-njí-tã), gãrnjiri/gãrnjire (gãr-njí-ri) – (unã cu ngrãnjescu)

§ gãr-njit (gãr-njítŭ) adg gãrnjitã (gãr-njí-tã), gãrnjits (gãr-njítsĭ), gãrnji-ti/gãrnjite (gãr-njí-ti) – (unã cu ngrãnjit)

§ gãrnjiri/gãrnjire (gãr-njí-ri) sf gãrnjiri (gãr-njírĭ) – (unã cu ngrãnjiri)

§ ngãr-njescu (ngãr-njĭés-cu) (mi) vb IV ngãrnjii (ngãr-njíĭ), ngãrnjam (ngãr-njĭámŭ), ngãrnjitã (ngãr-njí-tã), ngãrnjiri/ngãrnjire (ngãr-njí-ri) – (unã cu ngrãnjescu)
ex: tut caftã shi ngãrneashti; mi ngãrneashti (mi vãryeashti) totna cãndu mi veadi; nu s-vor dip, si ngãrnjescu (si ncaci); tuts din casã lji ngãrneashti; si ngãrneashti (sh-aspuni dintsãlj) cãnili

§ ngãrnjit (ngãr-njítŭ) adg ngãrnjitã (ngãr-njí-tã), ngãrnjits (ngãr-njítsĭ), ngãrnjiti/ngãrnjite (ngãr-njí-ti) – (unã cu ngrãnjit)
ex: alãsats ngãrnjitlu nclo, cã nu-i lucru bun

§ ngãrnjiri/ngãrnjire (ngãr-njí-ri) sf ngãrnjiri (ngãr-njírĭ) – (unã cu ngrãnjiri)

§ ngãrnjaric (ngãr-njĭá-ricŭ) adg ngãrnjaricã (ngãr-njĭá-ri-cã), ngãrnjarits (ngãr-njĭá-ritsĭ), ngãrnjaritsi/ngãr-njaritse (ngãr-njĭá-ri-tsi) – (unã cu ngrãnjarcu)
ex: di cãndu easti lãndzit, s-featsi ngãrnjaric

§ angrãnji/angrãnje (an-grắ-nji) sf angrãnj (an-grắnjĭ) – (unã cu ngrãnji)

§ angrãnjescu (an-grã-njĭés-cu) (mi) vb IV angrãnjii (an-grã-njíĭ), angrãnjam (an-grã-njĭámŭ), angrãnjitã (an-grã-njí-tã), angrãnjiri/angrãnjire (an-grã-njí-ri) – (unã cu ngrãnjescu)

§ angrãnjit (an-grã-njítŭ) adg angrãnjitã (an-grã-njí-tã), angrãnjits (an-grã-njítsĭ), angrãnji-ti/angrãnjite (an-grã-njí-ti) – (unã cu ngrãnjit)

§ angrãnjiri/an-grãnjire (an-grã-njí-ri) sf angrãnjiri (an-grã-njírĭ) – (unã cu ngrãnjiri)

§ angrãnjaric (an-grã-njĭá-ricŭ) adg angrãnjaricã (an-grã-njĭá-ri-cã), angrãnjarits (an-grã-njĭá-ritsĭ), angrãnjaritsi/an-grãnjaritse (an-grã-njĭá-ri-tsi) – (unã cu ngrãnjarcu)

§ ãngrã-nji/ãngrãnje (ãn-grắ-nji) sf ãngrãnj (ãn-grắnjĭ) – (unã cu ngrãnji)

§ ãngrãnjescu (ãn-grã-njĭés-cu) (mi) vb IV ãngrãnjii (ãn-grã-njíĭ), ãngrãnjam (ãn-grã-njĭámŭ), ãngrãnjitã (ãn-grã-njí-tã), ãngrãnjiri/ãngrãnjire (ãn-grã-njí-ri) – (unã cu ngrãnjescu)

§ ãngrãnjit (ãn-grã-njítŭ) adg ãngrãnjitã (ãn-grã-njí-tã), ãngrãnjits (ãn-grã-njítsĭ), ãngrãnjiti/ãngrãnjite (ãn-grã-njí-ti) – (unã cu ngrãnjit)

§ ãngrãnjiri/ãngrãnjire (ãn-grã-njí-ri) sf ãngrãnjiri (ãn-grã-njírĭ) – (unã cu ngrãnjiri)

§ ãngrãnjaric (ãn-grã-njĭá-ricŭ) adg ãngrãnjaricã (ãn-grã-njĭá-ri-cã), ãngrãnjarits (ãn-grã-njĭá-ritsĭ), ãngrãnjaritsi/ãngrãnjaritse (ãn-grã-njĭá-ri-tsi) – (unã cu ngrãnjarcu)