DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

buric

buric (bu-rícŭ) sn buricuri (bu-rí-curĭ) –
1: urma (semnul) tsi-armãni pri pãntica-a omlui (tu mesi, nãinti shi nsus), dupã tsi-lj si talji matslu-a natlui (ta si s-dispartã di dadã-sa), tu oara tsi s-amintã; mãrdzeaua-a buriclui (di la buric); bãric, bric;
2: partea dit truplu a omlui (ma nghios di mesi) iu s-aflã matsãli; bãric, bric, bicã, fuljinã, foali, pãntic, pãnticã, plãsturã, prãsturã, schimbe, strãbãshinã, strãbishinã; (fig:
1: buriclu (di pãduri, di cireap, etc.) = mesea (di pãduri, di cireap, etc.); expr:
2: nji s-alichi buriclu (di vreari) = am mari mirachi; cãdzui tu multã vreari; (feata) u-am tu mari vreari;
3: nji s-alichi buriclu (ti-un lucru) = am mari mirachi shi voi s-lu-am (un lucru);
4: nji s-alichi buriclu (di foami) = nj-easti multã foami, hiu lishinat di foami;
5: nj-fudzi buriclu (di fricã) = lãhtãrsescu;
6: nj-fudzi buriclu (di agnos) = nji si fatsi greatsã; nj-yini s-versu;
7: nj-adun buriclu = isihãsescu;
8: buriclu-nj si bagã mpadi = nj-easti multu di multu njilã;
9: easti cu buriclu la gurã = easti greauã, easti cu sartsinã, ashteaptã njic;
10: mi doari buriclu; mi mushcã buriclu = (i) mi doari pãntica; (ii) cãdzui tu mari vreari)
{ro: buric; burtă}
{fr: nombril; ventre}
{en: navel; belly}
ex: cuib di ciuciuleai, tu mesea di plai (angucitoari: buriclu); turta-a mea stri turta-a ta, fuslu-a meu n buriclu-a tãu (angucitoari: cheatra di moarã); lj-si videa mãrdzeaua di la buric; buriclu a ficiuriclui; babã s-cljamã atsea cari talji buriclu a natslor; ti mushcã buriclu
(expr: ti doari pãntica di multã mãcari tsi-ai faptã); u vidzu feata shi-lj s-alichi buriclu (shi-lj cãdzu tu mari vreari); di fricã, nj-fudzi buriclu
(expr: mi-acãtsã lãhtara); lj-ari fudzitã buriclu
(expr: lj-s-ari faptã multã greatsã); him tu buriclu (fig: mesea) a earnãljei; agiumsi tu buriclu (fig: tu mesea) di pãduri; pitrumsi pãn tu buriclu (fig: tu mesea) a pãduriljei; u-arucã pãnã tu buriclu (fig: tu mesea) di cireap; tu buriclu a dunjailjei
(expr: sh-tu mesea-a lumiljei, a loclui, tu guvã di sharpi) s-ti-ascundeari va-nj ti aflu; nj-u njilã sh-trã tini, ma trã mini, buriclu-nj si bagã mpadi
(expr: trã mini nj-easti multu ma multu njilã)

§ bãric (bã-rícŭ) sn bãricuri (bã-rí-curĭ) – (unã cu buric)

§ bric (brícŭ) sn bricuri (brí-curĭ) – (unã cu buric)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

mãrdzeauã

mãrdzeauã (mãr-dzeá-ŭã) sf mãrdzeali/mãrdzeale (mãr-dzeá-li) –
1: yilii stronghilã (ca gãrnutsã njits i mãri) buisitã tu multi hromati (cari s-bagã tu bairi di digushi, trã mushuteatsã, i cu cari s-agioacã njitslji); mirmer, culubac;
(expr:
1: mãrdzeaua di oclju = dishcljidzãtura stronghilã (tsi s-aspuni ca lai) dit mesea-a ocljului;
2: mãrdzeaua-a buriclui = buriclu, semnul tsi-armãni dupã tãljarea-a matslui cãndu s-amintã omlu;
3: aruc cu mãrdzeaua = angucescu trãnintili, tsi va si s-facã trãninti;
4: s-lji creapã mãrdzealili = blãstem: s-lji plãscãneascã ocljilj, s-urgheascã)
{ro: mărgea; pupilă}
{fr: verre arrondi à couches ou à filons de diverses couleurs; perle (en verre); rassade; coquillage; pupille (de l’oeil)}
{en: bead; eye pupil}
ex: s-purta tu-unã zãmani bairili di mãrdzeali; feati cu mãrdzeali (mirmeri) di gushi; va l-ansarã-a lor mãrdzeali (mãrdzealili di oclji); lj-si videa mãrdzeaua di la buric; tsi tsã shtea s-arucã tu mãrdzeauã
(expr: s-anguceascã tsi va si s-facã)

§ mãrdzilat (mãr-dzi-látŭ) adg mãrdzilatã (mãr-dzi-lá-tã), mãrdzilats (mãr-dzi-látsĭ), mãrdzilati/mãrdzilate (mãr-dzi-lá-ti) – tsi ari (tsi easti stulsit cu) mãrdzeali; (fig: tsi easti (mushat) ca mãrdzeaua)
{ro: ca mărgelele}
{fr: perlé}
{en: resembling pearls, beaded}
ex: featã, oclju mãrdzilat (fig: mushat ca mãrdzeaua); cu sufrãntseaua mãrdzilatã (fig: mushatã ca mãrdzeaua); edzlji mãrdzilats (cu mãrdzeali bãgati sum grunj; icã fig: mushats ca mãrdzeaua)

§ mãrdzilushi/mãrdzilushe (mãr-dzi-lú-shi) sf mãrdzilush (mãr-dzi-lúshĭ) – mãrdzeauã ma njicã
{ro: mărgea mai mică}
{fr: petites verres arrondis à couches ou à filons de diverses couleurs}
{en: small beads}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã