DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

cãidisescu2

cãidisescu2 (cãĭ-di-sés-cu) vb IV cãidisii (cãĭ-di-síĭ), cãidiseam (cãĭ-di-seámŭ), cãidisitã (cãĭ-di-sí-tã), cãidisiri/cãidisire (cãĭ-di-sí-ri) – cu zburãrea sh-cu shicadzlji-l fac pri cariva si s-aducheascã ghini; l-fac pri cariva si s-poartã dip ca un a curi ãlj si featsirã mãyi; lj-fac amãyi; amãyipsescu, mãghipsescu, mãndipsescu, nãmãtisescu, numãtsescu
{ro: încânta, fermeca, vrăji, fascina}
{fr: charmer, enchanter, ravir, fasciner}
{en: enchant, charm, bewitch, fascinate}
ex: mi cãidisi (mãyipsi) cu zburãrea dultsi tsi nj-u featsi; s-shidem s-nã cãidisim (s-nã tritsem oara mushat cu zboarã); cãidiseashti (zburashti, pãrãvulseashti) multu mushat

§ cãidisit2 (cãĭ-di-sítŭ) adg cãidisitã (cãĭ-di-sí-tã), cãidisits (cãĭ-di-sítsĭ), cãidisiti/cãidisite (cãĭ-di-sí-ti) – tsi easti faptu si s-aducheascã dip ca atsel a curi ãlj si featsirã mãyi; tsi-lj s-ari faptã amãyi; amãyipsit, mãghipsit, mãndipsit, nãmãtisit, numãtsit
{ro: încântat, fermecat, vrăjit, fascinat}
{fr: charmé, enchanté, ravi, fasciné}
{en: enchanted, charmed, bewitched, fascinated}

§ cãidisiri2/cãidisire (cãĭ-di-sí-ri) sf cãidisiri (cãĭ-di-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva easti cãidisit; amãyipsiri, mãghipsiri, mãndipsiri, nãmãtisiri, numãtsiri
{ro: acţiunea de a încânta, de a fermeca, de a vrăji, de a fascina; vrăjire, fermecare; fascinaţie}
{fr: action de charmer, d’enchanter, de ravir, de fasciner; fascination}
{en: action of charming, of enchanting, of bewitching, of fascinating; fascination}

§ cãindisescu2 (cã-in-di-sés-cu) vb IV cãindisii (cã-in-di-síĭ), cãindiseam (cã-in-di-seámŭ), cãindisitã (cã-in-di-sí-tã), cãindisiri/cãindisire (cã-in-di-sí-ri) – (unã cu cãidisescu2)

§ cãindisit2 (cã-in-di-sítŭ) adg cãindisitã (cã-in-di-sí-tã), cãindisits (cã-in-di-sítsĭ), cãindisiti/cãindisite (cã-in-di-sí-ti) – (unã cu cãidisit2)

§ cãindisiri2/cãindisire (cã-in-di-sí-ri) sf cãindisiri (cã-in-di-sírĭ) – (unã cu cãidisiri2)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

cãntu2

cãntu2 (cắn-tu) vb I cãntai (cãn-táĭ), cãntam (cãn-támŭ), cãntatã (cãn-tá-tã), cãntari/cãntare (cãn-tá-ri) – lj-aruc (ãlj fac) amãyi, tra s-patã tsiva icã s-adarã lucri tsi di-aradã (i) nu poati s-li facã altã soi, (ii) nu vrea li-adra altã soi shi (iii) multi ori fãrã sã shtibã cã li-adarã; fac lucri (ca trã ciudii) tsi nu urmeadzã nomurli a fisiljei; ncãntu, mãyipsescu, amãyipsescu, mãghipsescu, mãndipsescu, nãmãtisescu, numãtsescu;
(expr:
1: lj-cãntu = (i) lj-dzãc tsiva shi-l mãyipsescu cu zboarã tra s-lu-arãd shi s-facã tsi voi mini; (ii) lj-dzãc papardeli, gavumãri, glãrinj, chirãturi, vruti sh-nivruti, etc.;
2: tsi-lj cãntsã shi tsi-lj discãntsã = tsi papardeli-lj dzãts, tsi-lj dzãts s-lu-arãdz, tsi-l mãyipseshti cu zboarã)
{ro: vrăji; fermeca}
{fr: ensorceler; charmer}
{en: cast a spell; charm}
ex: u cãntã (mãyipsi) sh-deapoea u discãntã; tsi-lj cãntsã shi tsi-ts discãntã?
(expr: tsi glãrinj ãlj dzãts shi tsi ts-apãndiseashti?); mi doari caplu di cãti-nj cãntash
(expr: glãrinjli tsi-nj dzãsish)

§ cãntat2 (cãn-tátŭ) adg cãntatã (cãn-tá-tã), cãntats (cãn-tátsĭ), cãntati/cãntate (cãn-tá-ti) – tsi ari hãri shi puteri di thamã (nishani, ciudii) tsi es nafoarã di nomurli a fisiljei; tsi-lj s-ari arcatã mãyi; ncãntat, mãyipsit, mãndipsit, numãtsit, nãmãtisit, aumbros, aumbrat
{ro: vrăjit, fermecat, năzdrăvan}
{fr: ensorcellé; charmé}
{en: who has been casted (under) a spell; charmed}
ex: calu eara di cãntatslji (mãyipsit); eara un cal cãntat; loc nicurat sh-cãntat (mãyipsit); pulj cãntat (mãyipsit); tueagã di her cãntatã (mãyipsitã); un mer cãntat (mãyipsit) shi discãntat

§ cãntari2/cãntare (cãn-tá-ri) sf cãntãri (cãn-tắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-arucã amãyi; fãtseari-amãyi; ncãntari, mãndipsiri, mãyipsiri, amãyipsiri, mãghipsiri, nãmãtisiri, numãtsiri
{ro: acţiunea de a vrăji, de a fermeca}
{fr: action d’ensorceler, de charmer; charme}
{en: action of casting a spell, of charming; spell}
ex: cu cãntari (arcari mãyi) sh-discãntari-l featsi nãpoi om

§ ncãntu1 (ncắn-tu) vb I ncãntai (ncãn-táĭ), ncãntam (ncãn-támŭ), ncãntatã (ncãn-tá-tã), ncãntari/ncãntare (ncãn-tá-ri) – (unã cu cãntu2)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

cãrmuescu

cãrmuescu (cãr-mu-ĭés-cu) vb IV cãrmuii (cãr-mu-íĭ), cãrmueam (cãr-mu-ĭámŭ), cãrmuitã (cãr-mu-í-tã), cãrmuiri/cãrmuire (cãr-mu-í-ri) –
1: ãlj fac mãyi, tra s-patã tsiva icã s-adarã lucri tsi (i) nu poati s-li facã altã soi, icã (ii) nu vrea li-adra di-aradã shi (iii) multi ori fãrã sã shtibã cã li-adarã; amãyipsescu, mãyipsescu, mã-ghipsescu, mãndipsescu, nãmãtisescu, numãtsescu, ncãntu, cãntu;
2: cu zboarã (cãntitsi shi seamni mistiryioasi) aspargu-amãyili sh-lu dishteptu pri-atsel a curi ãlj si featsirã amãyi; discãntu
{ro: fermeca, vrăji; descânta}
{fr: charmer, ensorceler; jeter des sorts détourner des enchantements; exorciser, faire des sortilèges}
{en: bewitch, put a spell on, charm; exorcise}

§ cãrmuit (cãr-mu-ítŭ) adg cãrmuitã (cãr-mu-í-tã), cãrmuits (cãr-mu-íts), cãrmuiti/cãrmui-te (cãr-mu-í-ti) –
1: tsi easti faptu s-adarã lucri fãrã vrearea-a lui (tsi nu vrea li-adra di-aradã sh-multi ori fãrã sã shtibã cã li-adarã); amãyipsit, mãyipsit, mãghipsit, mãndipsit, nãmãtisit, numãtsit, ncãntat, cãntat;
2: cari fu vindicat (dizligat, dishtiptat) di amãyili tsi-lj si featsirã (cu cãntitsi shi zboarã mistiryioasi); discãntat
{ro: fermecat, vrăjit; descântat}
{fr: ensorcelé, enchanté; à qui on a fait des incantations; qui a été guéri par des enchantements}
{en: bewitched, who is under a spell, charmed, enchanted; exorcised}

§ cãrmuiri/cãrmuire (cãr-mu-í-ri) sf cãrmuiri (cãr-mu-írĭ) –
1: atsea tsi s-fatsi cãndu s-arucã amãyi; amãyipsiri, mãyipsiri, mãghipsiri, mãndipsiri, nãmãtisiri, numãtsiri, ncãntari, cãntari;
2: atsea tsi s-fatsi cãndu cariva vindicã (dizleagã, dishteaptã) di amãyili tsi-lj si featsirã (cu cãntitsi shi zboarã mistiryioasi); discãntari
{ro: acţiunea de a fermeca, de a vrăji; de a descânta; vrăjire, fermecare, descântare}
{fr: action de charmer, d’ensorceler; ensorcellement, incantation; de détourner des enchantements; d’exorciser, de faire des sortilèges}
{en: action of bewitching, of putting a spell on, of charming; incantation; of exorcising}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

mãndii/mãndie

mãndii/mãndie (mãn-dí-i) sf mãndii (mãn-díĭ) – atsea tsi-l fatsi omlu (i lucrul) s-aibã puteari (ca trã ciudii) tsi easi nafoarã di nomurli a fisiljei ashi cum li shtii shi li aducheashti lumea; atsea tsi fac mandisili di s-ciudiseashti dunjaea; mayi, amayi, mãyii, mãghii, vãscãnii, ncãntu
{ro: farmece, vrajă}
{fr: charme, sortilège}
{en: spell, charm}
ex: dupã multi hãri sh-mãndii (amãyi), mizii pots si zburãshti

§ mandu (mán-du) sm, sf mandisã (man-dí-sã), mandzã (mán-dzã), mandisi/mandise (man-dí-si) – bãrbatlu (muljarea, moasha) tsi fatsi mãyi i arucã tu cãrtsã (pãlnjili, cafelu, etc.) tra s-anguceascã trãnintili a oaminjlor; mag, palonghear; mãyistru, mãyistrã
{ro: ghicitor, vrăjitor, scamator}
{fr: devin, sorcier, magicien}
{en: fortune-teller, wizard, magicien}
ex: mandisã shi alti lucri-arali; s-lutsescu strã mandisili tuti

§ mãndipsescu (mãn-dip-sés-cu) (mi) vb IV mãndipsii (mãn-dip-síĭ), mãndipseam (mãn-dip-seámŭ), mãndipsitã (mãn-dip-sí-tã), mãndipsiri/mãndipsire (mãn-dip-sí-ri) – ãlj fac mãyi (tra (i) s-patã tsiva icã (ii) s-adarã lucri tsi nu poati s-li facã i nu vrea li-adra di-aradã sh-multi ori fãrã sã shtibã cã li-adarã); fac lucri (ca trã ciudii) tsi nu urmeadzã nomurli a fisiljei; mãyipsescu, amã-yipsescu, mãghipsescu, nãmãtisescu, numãtsescu, ncãntu, cãntu; (fig: mi mãndipseashti = mi fatsi s-mi-aduchescu multu ghini, ca n yis, dip canda-nj s-ari faptã mãyi)
{ro: fermeca, vrăji}
{fr: charmer, ensorceler}
{en: bewitch, put a spell on, charm}
ex: bãtearea-a fluearãljei nã mãndipsi (fig: nã mãyipsi)

§ mãndipsit (mãn-dip-sítŭ) adg mãndipsitã (mãn-dip-sí-tã), mãndipsits (mãn-dip-sítsĭ), mãndipsiti/mãndipsite (mãn-dip-sí-ti) – tsi easti faptu s-aibã puteari tsi easi nafoarã di nomurli a fisiljei; mãyipsit, amãyip-sit, mãghipsit, nãmãtisit, numãtsit, ncãntat, cãntat, grãmãticã (fiminin)
{ro: fermecat, vrăjit}
{fr: ensorcelé, enchanté, fasciné}
{en: bewitched, who is under a spell, charmed, enchanted}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

mãyii/mãyie

mãyii/mãyie (mã-yí-i) sf mãyii (mã-yíĭ) – atsea tsi-l fatsi omlu (i lucrul) s-aibã puteari (trã ciudii) tsi easi nafoarã di nomurli a fisiljei ashi cum li shtii shi li aducheashti lumea; atsea tsi fac mandisili di s-ciudiseashti dunjaea; mãghii, amayi, amai, mayi, mãndii, vãscãnii; (fig: mãyii = mãsturilji)
{ro: farmece, vrajă}
{fr: charme, sortilège}
{en: spell, charm}
ex: cama multu agiutã mãyia dicãt lituryia; un paradis di mãyii

§ amayi/amaye (a-má-yi) sf amãyi (a-mắyĭ) – (unã cu mãyii)
ex: lji s-asparsirã amãyili; va-nj fac, laea, nã amayi; lji feci amãyi

§ amai/amae (a-má-i) sf amãi (a-mắĭ) – (unã cu mãyii)

§ mãyipsescu (mã-yip-sés-cu) vb IV mãyipsii (mã-yip-síĭ), mãyipseam (mã-yip-seámŭ), mãyipsitã (mã-yip-sí-tã), mãyipsiri/mãyipsire (mã-yip-sí-ri) – ãlj fac mãyi (tra s-patã tsiva icã s-adarã lucri tsi (i) nu poati s-li facã altã soi, i (ii) nu vrea li-adra di-aradã shi (iii) multi ori fãrã sã shtibã cã li-adarã); fac lucri (ca trã ciudii) tsi nu urmeadzã nomurli a fisiljei; amãyipsescu, mãghipsescu, mãndipsescu, nãmãtisescu, numãtsescu, ncãntu, cãntu; cãrmuescu
{ro: fermeca, vrăji}
{fr: charmer, ensorceler; jeter des sorts}
{en: bewitch, put a spell on, charm}

§ mãyipsit (mã-yip-sítŭ) adg mãyipsitã (mã-yip-sí-tã), mãyipsits (mã-yip-síts), mãyipsiti/mãyipsite (mã-yip-sí-ti) – tsi easti faptu s-aibã puteari tsi easi nafoarã di nomurli a fisiljei; tsi easti faptu s-adarã lucri fãrã vrearea-a lui (tsi nu vrea li-adra di-aradã sh-multi ori fãrã sã shtibã cã li-adarã); amãyipsit, mãghipsit, mãndipsit, nãmãtisit, numãtsit, ncãntat, cãntat; cãrmuit
{ro: fermecat, vrăjit}
{fr: ensorcelé, enchanté}
{en: bewitched, who is under a spell, charmed, enchanted}
ex: loclu aestu va hibã mãyipsit, va hibã loc nicurat sh-cãntat

§ mãyipsiri/mãyipsire (mã-yip-sí-ri) sf mãyipsiri (mã-yip-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-arucã amãyi; amãyipsiri, mãghipsiri, mãndipsiri, nãmãtisiri, numã-tsiri, ncãntari, cãntari; cãrmuiri

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn

nãmãtisescu

nãmãtisescu (nã-mã-ti-sés-cu) (mi) vb IV nãmãtisii (nã-mã-ti-síĭ), nãmãtiseam (nã-mã-ti-seámŭ), nãmãtisitã (nã-mã-ti-sí-tã), nãmãtisiri/nãmãtisire (nã-mã-ti-sí-ri) – ãlj fac amãyi (tra s-patã tsiva icã s-lu fac s-adarã lucri tsi nu poati s-li facã, i nu vrea li-adra di-aradã sh-multi ori fãrã sã shtibã cã li-adarã); fac lucri (ca trã ciudii) tsi nu urmeadzã nomurli a fisiljei; mãyipsescu, amãyip-sescu, mãghipsescu, mãndipsescu, numãtsescu
{ro: fermeca, vrăji}
{fr: charmer, ensorceler; faire des sortilèges; jeter des sorts}
{en: bewitch, put a spell on, charm}
ex: shtii striga s-nãmãtiseascã (s-facã amãyi); nãmãtisea cãndu turna untulemnu shi yin

§ nãmãtisit (nã-mã-ti-sítŭ) adg nãmãtisitã (nã-mã-ti-sí-tã), nãmãtisits (nã-mã-ti-sítsĭ), nãmãtisiti/nãmãtisite (nã-mã-ti-sí-ti) – tsi easti faptu s-aibã puteari tsi easi nafoarã di nomurli a fisiljei; tsi easti faptu s-adarã lucri fãrã vrearea-a lui (tsi nu vrea li-adra di-aradã sh-multi ori fãrã sã shtibã cã li-adarã); mãyipsit, amãyipsit, mãghipsit, mãndipsit, numãtsit
{ro: fermecat, vrăjit}
{fr: ensorcelé, enchanté}
{en: bewitched, who is under a spell, charmed, enchanted}
ex: perlu-aestu nãmãtisit (mãyipsit); canda easti nãmãtisit (lj-si featsirã mãyi) di nu-aducheashti tsiva

§ nãmãtisi-ri/nãmãtisire (nã-mã-ti-sí-ri) sf nãmãtisiri (nã-mã-ti-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-arucã amãyi; mãyipsiri, amãyipsiri, mãghipsiri, mãndipsiri, numãtsiri
{ro: acţiunea de a fermeca, de a vrăji; vrăjire, fermecare}
{fr: action de charmer, d’ensorceler; de jeter des sorts; ensorcellement}
{en: action of bewitching, of putting a spell on, of charming}

§ numãtsescu2 (nu-mã-tsés-cu) (mi) vb IV numãtsii (nu-mã-tsíĭ), numãtseam (nu-mã-tseámŭ), numãtsitã (nu-mã-tsí-tã), numãtsiri/numãtsire (nu-mã-tsí-ri) – (unã cu nãmãtisescu)
ex: di-amãyi, di unã di-altã, nã dzãnã l-numãtsi (lj-featsi mãyi) s-moarã, shi sã nyeadzã; scoasi atumtsea doi peri hrisusits, lji-lj deadi shi-lj numãtsi (lã featsi mãyi) si s-facã, tsi va caftã ficiorlu

§ numãtsit2 (nu-mã-tsítŭ) adg numãtsitã (nu-mã-tsí-tã), numãtsits (nu-mã-tsítsĭ), numãtsiti/numãtsite (nu-mã-tsí-ti) – (unã cu nãmãtisit)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn