pãputsã (pã-pú-tsã) sf pãputsã (pã-pú-tsã) – atsea tsi sh-bagã omlu tu partea di nghios a ciciorlui, tra si sh-lu-anvileascã shi s-poatã s-imnã nafoarã pri cali (pri uscat, prit ploai, lãschi sh-neauã); puputsã, curdelji, cundurã, pantofã, podimã, scornã, gãmashi, calupodi, cãlipodã; stivalji, stifaletã, stivaletã, shtiflã, etc.;
(expr:
1: pãputsã cu gushi = pãputsã analti (cu partea di nsus ma lungã tra s-poatã s-acoapirã ciciorlu ma multu);
2: aflu pãputsã turnati = mi-arãdi (cu altu), mi-aplãniseashti, nj-tradzi cãlupea, nj-bagã pirde la oclji, etc.;
3: l-bãgai sum pãputsã = lu-am tu mãnã, pot s-fac tsi voi cu el)
{ro: pantof, gheată}
{fr: soulier, bottine}
{en: shoe, boot}
ex: dauã feati, tutã dzua-alagã, sh-noaptea dupã ushi s-bagã (angucitoari: pãputsãli); imnã sh-alagã, sh-noaptea dupã ushi s-bagã (angucitoari: pãputsãli); tini tsã shtii, iu ti strãndzi pãputsa; nu shtiu cari ãnj lo pãputsãli; lj-intrã apã tu pãputsã; sh-mutreashti pãputsãli sh-li veadi arupti; di imnari va s-arupã pãputsãli-ts di her; scoasirã preagalea pãputsãli, li loarã tu mãnã, sh-aoa ti-am frãtic!; va s-aflji pãputsã turnati
(expr: va ti-arãdã cu altu) cara s-nu ljai armãnã; nu hiu acshu s-tsã tornu pãputsãli
(expr: s-ti-arãd cu altu/altã); purtam pãputsã cu gushi
§ puputsã (pu-pú-tsã) sf puputsã (pu-pú-tsã) – (unã cu pãputsã)
§ popã2 (pó-pã) sf popi/pope (pó-pi) – pãputsã (tu zborlu-a njitslor)
{ro: gheată (în limbajul copiilor)}
{fr: botte (dans le language des enfants)}
{en: shoe (in the language of children)}
ex: njiclu-nj caftã popi (pãputsã) nali; nj-tsã bagã popili (pãputsãli)
§ pãpugi (pã-pu-gí) sm pãpugeadz (pã-pu-gĭádzĭ) – omlu tsi fatsi, mirimitiseashti i vindi pãputsã; pupugi, pãputsar, cunduragi, curdilar, curdilã; tsingar, tsãruhar, tsãrhã
{ro: cizmar}
{fr: cordonnier}
{en: shoemaker}
§ pupugi (pu-pu-gí) sm pupugeadz (pu-pu-gĭádzĭ) – (unã cu pãpugi)
§ pãputsar (pã-pu-tsárŭ) sm pãputsari (pã-pu-tsárĭ) – (unã cu pãpugi)
ex: un lai pãputsar (curdilã); pãputsarlu (pãpugilu) a nostru nu lucreadzã ghini
§ pãputsãrii/pãputsãrie (pã-pu-tsã-rí-i) sf pãputsãrii (pã-pu-tsã-rí-i) – tehnea-a omlui tsi-adarã i mirimitiseashti pãputsã; ducheani iu s-fac, iu s-vindu sh-iu s-mirimitisescu pãputsã; cunduragilãchi, pantufãrii
{ro: meseria de cizmar; cizmărie}
{fr: métier du cordonnier; cordonnerie}
{en: shoe store; shoemaker’s trade; shoemaker’ shop}
§ mpãputs (mpã-pútsŭ) (mi) vb I mpãputsai (mpã-pu-tsáĭ), mpãputsam (mpã-pu-tsámŭ), mpãputsatã (mpã-pu-tsá-tã), mpãputsari/mpãputsare (mpã-pu-tsá-ri) – bag pãputsã n cicior; bag pãputsãli; ncaltsu
{ro: (se) încălţa}
{fr: (se) chausser}
{en: put shoes on}
ex: mpãputsã-ti (bagã-ts pãputsãli), s-nu imni cu cicioarili goali; ti Pahti si mpãputsã (sh-bagã pãputsãli) multã urfanji
§ mpãputsat (mpã-pu-tsátŭ) adg mpãputsatã (mpã-pu-tsá-tã), mpãputsats (mpã-pu-tsátsĭ), mpãputsati/mpãputsate (mpã-pu-tsá-ti) – tsi sh-ari bãgatã pãputsãli; ncãltsat
{ro: încălţat}
{fr: chaussé}
{en: with shoes on}
§ mpãputsari/mpãputsare (mpã-pu-tsá-ri) sf mpãputsãri (mpã-pu-tsắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva si mpãputsã
{ro: acţiunea de a (se) încălţa; încălţare}
{fr: action de (se) chausser}
{en: action of putting shoes on}
§ dispãputs (dis-pã-pútsŭ) (mi) vb I dispãputsai (dis-pã-pu-tsáĭ), dispãputsam (dis-pã-pu-tsámŭ), dispãputsatã (dis-pã-pu-tsá-tã), dispãputsari/dispãputsare (dis-pã-pu-tsá-ri) – scot pãputsã din cicior; discaltsu; lu dispãputsã ca s-nu alagã pi nafoarã
{ro: (se) descălţa}
{fr: (se) déchausser}
{en: take off one’s shoes}
§ dispãputsat (dis-pã-pu-tsátŭ) adg dispãputsatã (dis-pã-pu-tsá-tã), dispãputsats (dis-pã-pu-tsátsĭ), dispãputsati/dispãputsate (dis-pã-pu-tsá-ti) – (om) tsi sh-ari scoasã pãputsãli; (pãputsã) scoasã din cicior; discãltsat
{ro: descălţat}
{fr: déchaussé}
{en: (one with) shoes taken off}
ex: dispãputsats (cu pãputsãli scoasi) intrã tu odã ca s-hibã pastrã; imna pri-aoa, pri-aclo dispãputsat (fãrã pãputsã)
§ dispãputsari/dispãputsare (dis-pã-pu-tsá-ri) sf dispãputsãri (dis-pã-pu-tsắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãnu cariva shi scoati pãputsãli; discãltsari
{ro: acţiunea de a (se) descălţa; descălţare}
{fr: action de (se) déchausser}
{en: action of taking off shoes}
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã ma multu/ptsãn