|
|
lâutâ
RO:lăută - vioară … Dictsiunar Armãn-Romãn Data DB:37720>2014-05-14 22:31:07.319796 »
lãutã
lãutã (lã-ú-tã) sf lãuti/lãute (lã-ú-ti) – hãlati di muzicã (cu teli) tsi sh-u-adutsi cu avyiulia;
(expr: nj-ul featsi caplu lãutã = nj-umflã caplu, nji lu-umplu cu glãrinj, cu zboarã, cu idei, etc.)
{ro: lăută, cobză}
{fr: luth, violon}
{en: lute, fiddle} cãnta cu lãuta; nj-featsi caplu lãutã
(expr: nj-umplu, nj-umflã caplu) cu lafili-a lui
§ alãutã (a-lã-ú-tã) sf alãuti/alãute (a-lã-ú-ti) – (unã cu lãutã)
avyiulii/avyiulie
avyiulii/avyiulie (av-yĭu-lí-i) sf avyiulii (av-yĭu-líĭ) – hãlati muzicalã tsi ari patru teljuri teasi pri unã soi di cutii di lemnu tsi-asunã cãndu un i ma multi teljuri treamburã di-agudirea tsi lã si fatsi (cu dzeadzitli i cu perlji tesh pri unã soi di limnush lungu shi suptsãri); avyilii, chimane, chimanei, zãngãnã, zancacrutã; (fig:
1: avyiulii = un om tsi bati avyiulia, (ghiftu) avyiulgi; expr:
2: s-frãngu avyiuliili = ghftsãlj bat avyiuliili multu, cu foc sh-fãrã-astãmãtsiri)
{ro: vioară}
{fr: violon}
{en: violin}
ex: s-avdi unã avyiulii (chimanei); cu fãrã ceaci, sh-cu fãrã-avyiulii (fig: fãrã ghiftsãlj avyiulgeadz)
§ avyilii/avyilie (av-yi-lí-i) sf avyilii (av-yi-líĭ) – (unã cu avyiulii)
§ avyiulgi (av-yĭul-gí) sm avyiulgeadz (av-yĭul-gĭádzĭ) – omlu (ghiftul) tsi bati avyiulia; chimanigi, cealgagi, sasegi, zãngãnar, ghiftu (ghiftu avyiulgi)
{ro: lăutar}
{fr: ménétrier}
{en: fiddler}
cealgagi
cealgagi (cĭal-ga-gí) sm cealgageadz (cĭal-ga-gĭádzĭ) – omlu (ghiftul) tsi bati avyiulia; avyiulgi, chimanigi, sasegi, zãngãnar, ghiftu (ghiftu avyiulgi)
{ro: lăutar}
{fr: ménétrier}
{en: fiddler}
chimanei
chimanei (chi-ma-né-i) sf chimanei (chi-ma-néĭ) – hãlati muzicalã tsi ari patru teljuri teasi pri unã soi di cutii tsi-asunã cãndu un i ma multi teljuri treamburã di-agudirea tsi lã si fatsi (cu dzeadzitli i cu perlji tesh pri unã soi di limnush lungu shi suptsãri); chimane, avyiulii, avyilii, zãngãnã, zancacrutã;
(expr: s-frãngu chimaneili = ghiftsãlj bat chimaneili cu multu foc sh-fãrã-astãmãtsiri)
{ro: vioară}
{fr: violon}
{en: violin}
ex: cãntã cu chimaneea (avyiulia); chimaneili (avyiuliili) s-frãndzea
(expr: bãtea cu foc sh-fãrã astãmãtsiri); chimaneili nu pupsea; s-nu ljai drac cu chimanei
§ chimane (chi-ma-né) sm chimanedz (chi-ma-nédzĭ) – (unã cu chimanei)
§ chimanigi (chi-ma-ni-gí) sm chimanigeadz (chi-ma-ni-gĭádzĭ) – omlu (ghiftul) tsi bati chimaneea; avyiulgi, cealgagi, sasegi, zãngãnar, ghiftu (ghiftu avyiulgi)
{ro: lăutar}
{fr: ménétrier}
{en: fiddler}
ex: vinjirã chimanangeadzlji (ghiftsãlj, avyiulgeadzlji)
§ chimingi (chi-min-gí) sm chimingeadz (chi-min-gĭádzĭ) – (unã cu chimanigi)
ex: bat chimangeadzlji la numtã
dum-dum
dum-dum (dumŭ-dúmŭ) invar –
1: hãlati muzicalã faptã dit-un chelindru shcurtu, largu shi gol, di lemnu i di metal, tsi ari teasã pi-un fundu di-unã parti unã cheali cari, cãndu s-agudeashti cu mãna i cu un limnici, asunã (scoati bots); tãmpãrã, tãmpãnã, tãmpãnici, dãulji, bãrãbancã;
2: omlu tsi bati dum-dumlu icã avyiulia la ziafets (numtsã, etc.); ghiftu, avyiulgi, chimanigi, cealgagi, sasegi, zãngãnar;
3: zbor tsi caftã s-aspunã cum s-avdi dumbãrãlu
{ro: tobă; lăutar; interjecţie care imită sunetul tobei}
{fr: tambour, tambourin; ménéstriers; interjection exprimant le son du tambour}
{en: drum; drummer, fiddler; word imitating the sound of the drum}
flautã
flautã (flá-u-tã) sf flauti/flaute (flá-u-ti) – hãlati muzicalã tsi sh-u-adutsi cu flueara cã easti ca unã sulinã (chelindru multu suptsãri) cu guvi, tsi s-astupã i s-alasã dishcljisi cãndu s-suflã prit sulinã vintu dit gurã (plimunj)
{ro: flaut}
{fr: flûte}
{en: flute}
sasegi
sasegi (sa-se-gí) sm sasegeadz (sa-se-gĭádzĭ) – omlu (ghiftul) tsi bati avyiulia; sazagi, avyiulgi, chimanigi, cealgagi, zãngãnar, ghiftu (ghiftu avyiulgi)
{ro: lăutar}
{fr: ménétrier}
{en: fiddler}
ex: sasegeadzlji (ghiftsãlj avyiulgeadz) cãnta tu ubor
§ sazagi (sa-za-gí) sm sazageadz (sa-za-gĭádzĭ) – (unã cu sasegi)
zãngãnã
zãngãnã (zãn-gã-nắ) sm zãngãnadz (zãn-gã-nádzĭ) – hãlati muzicalã tsi ari patru teljuri teasi pri unã soi di cutii tsi-asunã cãndu un i ma multi teljuri treamburã di-agudirea tsi lã si fatsi (cu dzeadzitli i cu perlji tesh pri unã soi di limnush lungu shi suptsãri); zancacrutã, chimanei, chimane, avyiulii, avyilii
{ro: vioară}
{fr: violon}
{en: violin}
§ zancacrutã (zan-ca-crú-tã) sf zancacruti/zancacrute (zan-ca-crú-ti) – zãngãnã di-aradã
{ro: vioară ordinară}
{fr: violon ordinaire}
{en: ordinary fiddle}
§ zãngãnar1 (zãn-gã-nárŭ) sm zãngãnari (zãn-gã-nárĭ) – omlu (ghiftul) tsi bati zãngãnãlu; avyiulgi, chimanigi, cealgagi, sasegi, ghiftu (ghiftu avyiulgi)
{ro: lăutar}
{fr: ménétrier}
{en: fiddler}