(expr: s-nu ts-plãscãneascã ndauã pliscuti), minti nu va nvets; adunats-vã mintea cu voi
(expr: isihãsits); s-nj-adun oasili cu mini
(expr: s-mor shi s-isihãsescu); bãgã si sh-adunã suflitlu
(expr: si suschirã); s-plãngã shi sã-sh adunã suflitlu
(expr: s-plãngã shi si suschirã); di dor suflitlu sh-adunã
(expr: suschirã); u-avea adunatã tutã tu fuljinã
(expr: u-avea mãcatã, ascãpitatã tutã tu stumahi)

§ adunat (a-du-nátŭ) adg adunatã (a-du-ná-tã), adunats (a-du-nátsĭ), adunati/adunate (a-du-ná-ti) – tsi s-dutsi (easti dus, adus) tra s-hibã deadun cu altsã ca el; silixit, pitricut, andãmusit, etc.
{ro: adunat, acompaniat, întâlnit, reunit, etc.}
{fr: amassé, assemblé, accompagné, rencontré, etc.}
{en: gathered, assembled, met, united, etc.}

§ anat (a-nátŭ) adg anatã (a-ná-tã), anats (a-nátsĭ), anati/anate (a-ná-ti) – (unã cu adunat)
ex: cã sunt gionjlji tuts anats; ininj di har anati stog

§ adunari1/adunare (a-du-ná-ri) sf adunãri (a-du-nắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu s-adunã; silixiri, pitritseari, andãmusiri, etc.
{ro: acţiunea de a aduna, de a acom-pania, de a întâlni, etc.; adunare, acompaniare, întâlnire, reunire, plecare, culegere, etc.}
{fr: action de ramasser, d’assembler, d’accompagner, de rencontrer, etc.}
{en: action of gathering, of assembling, of meeting, of uniting, etc.}

§ adunari2/adunare (a-du-ná-ri) sf adunãri (a-du-nắrĭ) – ceatã di oaminj cu idyili intiresi adunats tu idyiul loc (tra sã zburascã, s-facã gimbushi, s-facã chefi deadun, s-lja unã apofasi, etc.); andamusi, andãmusiri, cum-shonji, adunãturã, sobor, sutsãlji, parei, gimbusi, ceatã
{ro: adunare, reuniune, sindrofie}
{fr: réunion, compagnie, soirée, assemblée}
{en: reunion, company, party, assembly}

§ ana-ri/anare (a-ná-ri) sf anãri (a-nắrĭ) – (unã cu adunari1 shi adunari2)
ex: iu furlji sh-au anari (andamusi, adunari)

§ adunãtor (a-du-nã-tórŭ) adg adunãtoari/adunãtoare (a-du-nã-tŭá-ri), adunãtori (a-du-nã-tórĭ), adunãtoari/adunãtoare (a-du-nã-tŭá-ri) – tsi-adunã (silixeashti, culeadzi, etc.) tsiva; cari nu-aspardzi paradzlji ma-lj tsãni adunats; mazã
{ro: adunător, acom-paniator, etc.}
{fr: qui amasse (assemble, accompagne, rencontre, etc.), économe}
{en: who gathers (assembles, meets, etc.)}
ex: cochilu-aestu nu-i ca-alantsã, easti adunãtor (lj-adunã paradzlji)

§ adunãturã (a-du-nã-tú-rã) sf adunãturi (a-du-nã-túrĭ) – lucrili adunati; adunari
{ro: adunătură}
{fr: assemblage, rencontre, cueillette}
{en: collection, assembly, meeting, etc.}

§ adunã-vimtu (a-du-nã-vím-tu) invar – un tsi sh-treatsi chirolu fãrã s-facã tsiva, vagabondu
{ro: gură-cască}
{fr: musard, gobe-mouche}
{en: idler, dawdler}

§ apreadun (a-prea-dúnŭ) (mi) vb I apreadunai (a-prea-du-náĭ), apreadunam (a-prea-du-námŭ), apreadunatã (a-prea-du-ná-tã), apreadunari/apreadunare (a-prea-du-ná-ri) –
1: lu-adun un lucru tra s-lu shcurtedz (s-lu fac ma njic); sinuripsescu, shcurtedz, njicshuredz;
2: l-fac s-agãrshascã inatea tsi nj-u poartã; mbunedz;
3: lj-dau apanghiu, l-mutrescu, lj-adun gailelu, aprochi
{ro: restrânge, scurta, micşora; împăca; găzdui, primi, etc.}
{fr: (se) borner, (se) limiter, (se) restreindre; (se) réconcillier; soigner, abriter, accueillir}
{en: limit, shorten; take care of}
ex: apreadunã-ti (agiundzi); apreadunã-ti la grairi (shcurteadzã grairli, astãmãtsea, agiundzi cãt zburãsh); oara s-avea apreadunatã (avea tricutã, s-avea shcurtatã); pri-atselj ficiori cum s-lj-apreadun (s-lji mbun)?; njelu-aestu apreadunats-lu (apãrats-lu, mutrits-lu); ãlj pricãdzu a aushlui s-u-apreadunã (s-u-aproachi) n casã; lji si featsi njilã shi u-apreadunã (u lo, u-adunã n casã, u apãnghiusi); di nu-avea iu sã s-apreadunã, yini la aushlu shi-lj pri-cadi; lu-apreadunai la mini; apreadunã-ti (scurteadz-u, astãmãtsea-u), nu ts-aspardzi gura

§ apreadunat (a-prea-du-nátŭ) adg apreadunatã (a-prea-du-ná-tã), apreadunats (a-prea-du-nátsĭ), apreadunati/apreadunate (a-prea-du-ná-ti) – tsi s-ari shcurtatã i njicshuratã; tsi lj-ari tricutã inatea tsi u-avea; tsi sh-ari aflatã apanghiu iuva; sinuripsit, shcurtat, njicshurat, mbunat, apãn-ghiusit, mutrit, aprucheat
{ro: restrâns, scurtat, micşorat, împăcat, găzduit, primit}
{fr: borné, limité, restreint, soigné, accueilli, pelotoné, blotti}
{en: limited, shortened, taken care of}
ex: tãtsea shi shidea apreadunat (adunat stog); shidea apreadunat shi ntuni-cos

§ apreadunari/apreadunare (a-prea-du-ná-ri) sf aprea-dunãri (a-prea-du-nắrĭ) – atsea tsi fatsi un cari apreadunã; sinurip-siri, shcurtari, njicshurari, mbunari, apãnghiusiri, mutriri, apru-cheari
{ro: acţiunea de a restrânge, de a scurta, de a micşora; de a împăca; de a găzdui, de a primi, etc.; restrângere, scurtare, micşorare, împăcare, găzduire, primire}
{fr: action de se borner, de limiter, de restreindre, de réconcillier, de soigner, d’accueillir}
{en: action of limiting, of shortening, of taking care of}

§ aprea-dunãturã (a-prea-du-nã-tú-rã) sf apreadunãturi (a-prea-du-nã-túrĭ) – mãrdziniri, shcurtari, etc.
{ro: limitare, etc.}
{fr: réstriction, etc.}
{en: limitation, etc.}

§ preadun (prea-dúnŭ) (mi) vb I preadunai (prea-du-náĭ), preadunam (prea-du-námŭ), preadunatã (prea-du-ná-tã), preadunari/preadunare (prea-du-ná-ri) – (unã cu apreadun)

§ preadunat (prea-du-nátŭ) adg preadunatã (prea-du-ná-tã), preadunats (prea-du-nátsĭ), preadunati/preadunate (prea-du-ná-ti) – (unã cu apreadunat)

§ preadunari/prea-dunare (prea-du-ná-ri) sf preadunãri (prea-du-nắrĭ) – (unã cu apreadunari)

§ preadunãturã (prea-du-nã-tú-rã) sf preadu-nãturi (prea-du-nã-túrĭ) – (unã cu apreadunãturã)

2: un beasi sh-altu nchirdãseashti = zbor tsi s-dzãtsi trã omlu cari fatsi un lucru ma altu va-lj veadi hãirea; ordzul ãl arã boilji, shi-l mãcã caljlji;
3: mini lu nvets s-beasã = mini-lj dzãc tsi s-facã cã el nu para shtii; mini lu urnipsescu;
4: ntsapã gumarlu tra s-beasã = va s-lu caftsã un lucru tra s-tsã si da;
5: tsi s-easã, s-beasã = tsi s-hibã, s-hibã;
6: cari beasi, amputi = ma s-fats un lucru, nu va pots s-lu-ascundzã)
{ro: băşi}
{fr: péter, vesser}
{en: farted}
ex: iu s-easã, s-beasã!; omlu linãvos, i va s-tindã, i ba s-beasã; nu-l cãrtea gumarlu, s-nu beasã; bishish fãrã arshini cã-ts fu fatsa lai; altu bishi sh-altu nchirdãsi
(expr: un lu fatsi lucrul sh-trã altu s-dzãtsi cã-l featsi); prashlu s-mãcã pãnã tu Martsu, cã dupã Martsu s-amputi, cã-l beasi Martsul

§ bishit (bi-shítŭ) adg bishitã (bi-shí-tã), bishits (bi-shítsĭ), bishiti/bishite (bi-shí-ti) – tsi ari traptã unã bishinã
{ro: băşit}
{fr: pété, vessé}
{en: farted}
ex: prash bishit (moali?)

§ bishiri/bishire (bi-shí-ri) sf bishiri (bi-shírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva tradzi unã bishinã
{ro: acţiunea de a băşi}
{fr: action de péter, de vesser}
{en: action of farting}
ex: bishirea easti-arushinoasã

§ bishinedz (bi-shi-nédzŭ) (mi) vb I bishinai (bi-shi-náĭ), bishinam (bi-shi-námŭ), bishinatã (bi-shi-ná-tã), bishina-ri/bishinare (bi-shi-ná-ri) – (unã cu bes)

§ bishinat (bi-shi-nátŭ) adg bishinatã (bi-shi-ná-tã), bishinats (bi-shi-nátsĭ), bishinati/bi-shinate (bi-shi-ná-ti) – (unã cu bishit)

§ bishinari/bishinare (bi-shi-ná-ri) sf bishinãri (bi-shi-nắrĭ) – (unã cu bishiri)

§ bishi-nãtoari/bishinãtoare (bi-shi-nã-tŭá-ri) sf bishinãtori (bi-shi-nã-tórĭ) – unã soi di pãrnoanji tsi-lj si da a unei tufechi i a unei pishtoalã
{ro: revolver}
{fr: arme à feu}
{en: fire arm}

§ strãbãshinã (strã-bã-shí-nã) sf strãbãshinj (strã-bã-shínjĭ) – partea dit truplu a omlui (ma nghios di mesi) iu s-aflã matsãli; strãbishinã, buric, bãric, bric, bicã, fuljinã, foali, pãntic, pãnticã, plãsturã, prãsturã, schimbe
{ro: burtă}
{fr: ventre, panse}
{en: belly, abdomen}
ex: lj-u deadi tu strãbãshinã (pãntica) cu cutsutlu shi-lj virsã matsãli

§ strãbishinã (strã-bi-shí-nã) sf strãbishinj (strã-bi-shínjĭ) – (unã cu strãbãshinã)

ex: moasha, moartã, cu briclu faptu scrum; dor tu bric, ba shi umflarea-a briclui; unã babã bunã, briclu s-nj-adunã
(expr: s-mi isihãseascã)

§ buricos (bu-ri-cósŭ) adg buricoasã (bu-ri-cŭá-sã), buricosh (bu-ri-cóshĭ), buricoasi/buricoase (bu-ri-cŭá-si) – tsi ari buriclu (pãntica) mari; pãnticos, bicắ, fuljinos
{ro: burtos}
{fr: ventru, pansu}
{en: big-bellied, pot-bellied}

(expr: li-adutsea cheljli la domnu, ca semnu cã prãvdzãli murirã); nimal tsã easti lãna shi nu chealea?; lja-nj lãna ma nu sh-chealea

§ chifãlãreauã (chi-fã-lã-reá-ŭã) sf chifãlãrei (chi-fã-lã-réĭ) – chealea di la cap
{ro: pielea de la cap}
{fr: la peau autour de la tête}
{en: head skin}

§ cheali2/cheale (chĭá-li) sf chelj (chĭéljĭ) – sac njic (unã soi di pungã i tastru) faptu di cheali di prãvdzã (oai, caprã, etc.) tu cari s-poartã, di-aradã, lapti acru (cash, umtu, untu-lemnu, apã, etc.); chilitsã, chilits, tãvãrceac, tãrvash, tãrvaci, vur-gã, foali, fuljinã, zbãrnic, vãtãlah, utri, utur
{ro: burduf}
{fr: outre remplie de fromage, d’huile, du vin, etc.}
{en: (goat)skin bag filled up with cheese, oil, wine, etc.}
ex: lo chealea (tãvãrceaclu) cu lapti acru; chealea (vurga) mplinã di lapti gros; umtul va bãgari tu cheali (tãvãrceac, vurgã); lj-dimãndai unã cheali di untulemnu

§ chilicã1 (chi-lí-cã) sf chilitsi/chilitse (chi-lí-tsi) – cheali njicã; chilimi njicã di cheali; lucru njic adrat di cheali
{ro: pieliţă}
{fr: petite peau, petit tapis}
{en: little skin}

§ chilitsã (chi-lí-tsã) sf chilitsã (chi-lí-tsã) – (unã cu cheali2)
ex: sh-lo nã chilitsã (fig: vurgã) cu apã

§ chilits (chi-lítsŭ) sn chilits (chi-lítsĭ) – (unã cu cheali2)
ex: purta un chilits (fig: tãrvaci) di cash

§ chilicã2 (chi-lí-cã) sf chilitsi/chilitse (chi-lí-tsi) – (unã cu chilits)

§ chilãrii/chilãrie (chi-lã-rí-i) sf chilãrii (chi-lã-ríĭ) – loclu iu s-lucreadzã chealea; ducheanea iu s-vindu chelj
{ro: pielărie}
{fr: place où on fait ou vend des peaux}
{en: place where objects of leather are made or sold}
ex: chilãria adutsi multã cheari

§ chelã-rii/chelãrie (chĭe-lã-rí-i) sf chelãrii (chĭe-lã-ríĭ) – (unã cu chilãrii)

{fr: qui n’est pas contussionné (aplati, écrasé)}
{en: who is not crushed (flattened, bruised)}

§ niciupliri/niciuplire (ni-cĭu-plí-ri) sf niciupliri (ni-cĭu-plírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva nu s-ciupleashti
{ro: acţiunea de nu a stâlci, de a nu zdrobi; nestâlcire, nezdrobire}
{fr: action de ne pa contussionner, de ne pas aplatir, de ne pas écraser}
{en: action of not crushing, of not flattening, of not bruising}

§ ciupliturã (cĭu-pli-tú-rã) sf ciuplituri (cĭu-pli-turĭ) – atsea tsi fatsi omlu cãndu ciupleashti; atsea tsi-armãni (shi urmili tsi-armãn pi truplu-a omlui) dupã ciupliri
{ro: stâlcitură, zdrobitură}
{fr: aplatissement}
{en: crushing}

{ro: foale mic}
{fr: petit “foali”}
{en: small “foali”}

§ fuljinos (fu-lji-nós) adg fuljinoasã (fu-lji-nŭá-sã), fuljinosh (fu-lji-nóshĭ), fuljinoa-si/fuljinoase (fu-lji-nŭá-si) – tsi easti mplin ca unã foali; tsi sh-u-adutsi cu unã foali; (fig: fuljinos = cu pãntica mari, pãnticos, buricos, bicắ)
{ro: ca foale, de foale}
{fr: enflé comme une outre}
{en: full like a “foali”}
ex: fuljinoslu (pãnticoslu) sh-arãdi di jibãcoslu

§ nfolj (nfóljĭŭ) vb I nfuljai (nfu-ljĭáĭ), nfuljam (nfu-ljĭámŭ), nfuljatã (nfu-ljĭá-tã), nfuljari/nfuljare (nfu-ljĭá-ri) –
1: bag cash, umtu, masini, etc. tu foali; umplu foljli cu cash, umtu, etc.;
2: fac vimtu cu foalea)
{ro: pune brânză în burduf; sufla cu foalele}
{fr: remplir une outre de fromage, de beurre, etc.; souffler à l’aide d’un soufflet}
{en: filling up the sheep skin with cheese, butter, etc.; pump air with bellows}
ex: nfuljem cashlu (bãgãm cashlu n foali); cara shadi cashlu tu urdzãts dauã stãmãnj, deapoea lu nfoalji; nfulja cu zori ca s-aprindã foclu

§ nfuljedz (nfu-ljĭédzŭ) vb I nfuljai (nfu-ljĭáĭ), nfuljam (nfu-ljĭámŭ), nfuljatã (nfu-ljĭá-tã), nfuljari/nfuljare (nfu-ljĭá-ri) – (unã cu nfolj)

§ nfuljat (nfu-ljĭátŭ) adg nfuljatã (nfu-ljĭá-tã), nfuljats (nfu-ljĭátsĭ), nfulja-ti/nfuljate (nfu-ljĭá-ti) –
1: (cash, umtu, etc.) tsi easti bãgat tu foali; (foali) tsi easti mplinã di cash (masini, umtu, etc.);
2: (foc, hãlati muzicalã, etc.) tsi-lj s-ari faptã vimtu cu-unã foali
{ro: pus în foale; suflat cu foalele}
{fr: (fromage, beurre) mis dans une outre; outre remplie; soufflé à l’aide d’un soufflet}
{en: (sheep skin) filled up (with cheese, butter, etc.); (air) pumped with bellows}

§ nfulja-ri/nfuljare (nfu-ljĭá-ri) sf nfuljeri (nfu-ljĭérĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva bagã cash (umtu, masini, etc.) tu foali; atsea tsi s-fatsi cãndu cariva suflã unã foali
{ro: acţiunea de a pune brânză în burduf; punere în foale; acţiunea de a sufla cu foalele}
{fr: action de remplir une outre de fromage, de beurre, etc.; action de souffler à l’aide d’un soufflet}
{en: action of filling up the sheep skin with cheese, butter, etc.; action of pumping air with bellows}

§ disfolj1 (dis-fóljĭŭ) vb I disfuljai (dis-fu-ljĭáĭ), disfuljam (dis-fu-ljĭámŭ), disfuljatã (dis-fu-ljĭá-tã), disfuljari/disfuljare (dis-fu-ljĭá-ri) – dishcljid unã foali cu cash
{ro: deschide burduful de brânză}
{fr: entamer une outre de fromage}
{en: open a sheep skin with cheese}

§ disfuljat1 (dis-fu-ljĭátŭ) adg disfuljatã (dis-fu-ljĭá-tã), disfuljats (dis-fu-ljĭátsĭ), disfuljati/disfuljate (dis-fu-ljĭá-ti) – (foali di cash) tsi easti dishcljisã
{ro: (burduf) deschis}
{fr: (outre de fromage) entamé}
{en: (sheep skin with cheese) opened}

§ disfuljari1/disfuljare (dis-fu-ljĭá-ri) sf disfuljeri (dis-fu-ljĭérĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu unã foali s-dishcljidi
{ro: acţiunea de a deschide un burduf de brânză}
{fr: entamer une outre de fromage}
{en: open a sheep skin with cheese}

(expr: tri mãcari mash); azi tsi ari, mãcã sh-bea, sh-mãni sh-freacã pãntica
(expr: mãni sta agiun, sh-freacã pãntica di foami); s-nu imnã cu pãntica nafoarã
(expr: cu stranji arupti, dispuljats), ca pãnã tora; lji li featsi oasili ma moali ca pãntica
(expr: l-bãtu multu, lj-deadi un shcop sãnãtos); va tsã lu-adar truplu ma moali dicãt pãntica
(expr: va tsã dau un shcop sãnãtos); plãndzea hiljlji tu pãntica-a mumãnjlor
(expr: s-fãtsea mari mãchelj, pãvrii, ceash, chiameti); dzerlu shi virverlu ngljatsã njelj tu pãnticã-a mumãnjlor
(expr: fatsi multã-arcoari)

§ pãntic (pắn-ticŭ) sn pãntitsi/pãntitse (pắn-ti-tsi) – (unã cu pãnticã)
ex: pãntic hertu pri measã; ahurheashti s-easã dit pãntic apa tsi avea biutã; bãgã un pãntic ãn cap
(expr: ?); pãnticlu easti bun trã pãce

§ pãnticushi/pãnticushe (pãn-ti-cú-shi) sf pãnticushi/pãnticushe (pãn-ti-cúshĭ) – pãnticã ma njicã
{ro: burticică}
{fr: petit ventre, petit panse}
{en: little belly, abdomen}

§ pãnticos (pãn-ti-cósŭ) adg pãnticoasã (pãn-ti-cŭá-sã), pãnticosh (pãn-ti-cóshĭ), pãnticoasi/pãnticoase (pãn-ti-cŭá-si) – tsi ari pãntica mari; buricos, bicắ, fuljinos;
(expr: (chiupã) pãnticoasã = (chiupã) groasã, canda ari pãnticã)
{ro: burtos}
{fr: ventru, pansu}
{en: big-bellied, pot-bellied}
ex: ficiorlu lj-easti galbin sh-pãnticos (cu pãntica mari); adu chiupa-atsea pãnticoasã
(expr: groasã) cã lja multu

§ spãntic (spắn-ticŭ) (mi) vb I spãnticai (spãn-ti-cáĭ), spãnticam (spãn-ti-cámŭ), spãnticatã (spãn-ti-cá-tã), spãntica-ri/spãnticare (spãn-ti-cá-ri) – dishcljid pãntica-a unui om i pravdã, cu-unã tãljiturã lungã shi ahãndoasã (di-lj scot matsãli nafoarã); dizpãntic, dizmats;
(expr: om spãnticat = (om) cãvgãgi, blãstimat, etc.)
{ro: spinteca, despinteca}
{fr: éventrer}
{en: eviscerate}
ex: ãnj yini s-mi spãntic; cãndu spãnticã pescul shi lj-arupsi hearea, s-amãrã

§ spãnticat (spãn-ti-cátŭ) adg spãnticatã (spãn-ti-cá-tã), spãnticats (spãn-ti-cátsĭ), spãnticati/spãnticate (spãn-ti-cá-ti) – tsi-lj s-ari dishcljisã pãntica cu-unã tãljiturã lungã shi ahãndoasã; dizpãnticat, dizmãtsat
{ro: spintecat, despintecat}
{fr: éventré}
{en: eviscerated}
ex: spãnticatlu atsel
(expr: blãstimatlu), va sh-u-aflã nã dzuã

§ spãnticari/spãnticare (spãn-ti-cá-ri) sf spãnticãri (spãn-ti-cắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu si spãnticã un om (unã pravdã, un pescu, etc.); dizpãnticari, dizmãtsari
{ro: acţiunea de a spinteca, de a despinteca; spintecare, despintecare}
{fr: action d’éventrer}
{en: action of eviscerating}
ex: ma ghini spãnticari

§ spãnticãturã (spãn-ti-cã-tú-rã) sf spãnticãturi (spãn-ti-cã-túrĭ) – tãljitura lungã shi ahãndoasã tsi s-fatsi cãndu si spãnticã cariva
{ro: spintecătură}
{fr: entaille}
{en: large cut}
ex: lj-featsi nã spãnticãturã cu cutsutlu tu ilji; lj-vidzui giuplu, avea dauã spinticãturi

§ dispãntic (dis-pãn-ticŭ) (mi) vb I dispãnticai (dis-pãn-ti-cáĭ), dispãnticam (dis-pãn-ti-cámŭ), dispãnticatã (dis-pãn-ti-cá-tã), dispãnticari/dispãnticare (dis-pãn-ti-cá-ri) – (unã cu spãntic)
ex: acãtsã di dispãnticã cãprili di lapti; acatsã ficiorlu shi-l dispãnticã; dispãnticã pescul, tsi s-veadã? bishica eara cupã di yeamandã!; l-dispãnticarã cu eataganili

§ dispãnticat (dis-pãn-ti-cátŭ) adg dispãnticatã (dis-pãn-ti-cá-tã), dispãnticats (dis-pãn-ti-cátsĭ), dispãnticati/dispãnticate (dis-pãn-ti-cá-ti) – (unã cu spãnticat)
ex: oaea eara dispãnticatã

§ dispãnticari/dis-pãnticare (dis-pãn-ti-cá-ri) sf dispãnticãri (dis-pãn-ti-cắrĭ) – (unã cu spãnticari)