DICTSIUNAR XIYISITU ONLINE A LIMBÃLJEI ARMÃNEASCÃ  
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ


Dictsiunar: Tuti ; Zboarã: Di iutsido; (cama multi...)

cãlãbãlãchi/cãlãbãlãche

cãlãbãlãchi/cãlãbãlãche (cã-lã-bã-lắ-chi) sf cãlãbãlãchi (cã-lã-bã-lắchi) –
1: lucrili di casã sh-di cati dzuã (multi di eali adunati stog sh-fãrã aradã) tsi li poartã omlu cu el cãndu s-mutã dit unã casã tu altã; lucrili tsi li poartã omlu tu baulã (sfinduchi, validzã, etc.) cãndu s-dutsi iuva cali; pleacicã, catrafusi, cãrcãndã, cãrãndii, sartsinã, furtii;
2: adunãturã di oaminj (prãvdzã, cãnj, etc.) tsi s-aflã deadun tu idyul loc; multimi, flumin, nãfamã, lao, lumi, dunjai, buluchi, bluchi, ceatã, gloatã, taifã, chindrã, jurdunã, suro, etc.
{ro: calabalâc, catrafuse, bagaj, nulţime}
{fr: bagages, foule}
{en: baggage, crowd}
ex: cãlãbãlãchi (multimi) di oaminj adunats tu misuhori; eara mari cãlãbãlãchi (multimi di oaminj) la cireap; iu s-dutsi cãlãbãlãchea (lumea)?

§ cãlãbãlãc (cã-lã-bã-lắcŭ) sm pl(?) – (unã cu cãlãbãlãchi)
ex: du-nj cãlãbãlãclu (lucrili, baula) la hani

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

bandã1

bandã1 (bán-dã) sf bãndzã (bắn-dzã) – multimi di oaminj (ficiori, prãvdzã, pulj, etc.) tsi s-aflã tu idyiul loc shi au un idyiu scupo; buluchi, bluchi, ceatã, taifã, cãlãbãlãchi, gloatã, tãbãbii, surii, suro, gamã, tavabii, tavambii, chindrã, jurdunã, etc.
{ro: bandă, mulţime}
{fr: bande, troupe}
{en: band, throng, gang (of thieves)}
ex: videai bãndzã, bãndzã (gãrdelj) di pulj; sh-a rumãnjlor njicã-i banda (ceata, tãbãbia); cãti cãrvãnj s-eara nãinti di bandã (ceatã), bandã (stog) li-alãsa pri tuti nãpoi; tricu nã bandã (buluchi, ceatã) di gionj

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

buluchi/buluche

buluchi/buluche (bu-lú-chi) sf buluchi (bu-lúchĭ) – multimi di lucri (prãvdzã, planti, etc.) tsi s-aflã deadun tu idyiul loc; bluchi, ceatã, bandã, taifã, cãlãbãlãchi, gloatã, surii, suro, multimi, multeami, multeatsã, multsãmi, flumin, nãfamã, lumi, lao, plitizmo, plod, popul, pupul, gamã, tavabii, tavambii, tãbãbii, tubãbii, chindrã, jurdunã, etc.
{ro: grup, ceată}
{fr: groupe, troupeau, harde}
{en: group, herd, flock}
ex: pascu buluchi di tserghi; buluchi (gãrdelj) di pulj azboairã prisupra-a noastrã; unã buluchi di feati yinea calea sh-cãnta; mari buluchi (multimi di oaminj) s-avea adunatã misuhori; eara buluchi tuti (tuti eara bolcu)

§ bluchi/bluche (blú-chi) sf bluchi (blúchĭ) – (unã cu buluchi)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

cãrãndii/cãrãndie

cãrãndii/cãrãndie (cã-rãn-dí-i) sf cãrãndii (cã-rãn-díĭ) – lucrili di n casã sh-di cati dzuã (ma multu stranji veclji i lucri njits, multi di eali adunati stog sh-fãrã aradã) cari fac parti dit avearea shi cãtãndia-a lui; lucrili tsi li poartã omlu cãndu s-mutã cu casa; lucrili tsi li poartã omlu tu baulã (sfinduchi, validzã, etc.) cãndu s-dutsi iuva cali; catrafusi, pleacicã, cãrcãndã, cãlãbãlãchi, sartsinã, furtii
{ro: catrafuse, bagaj}
{fr: frusques, nippes, cliques et claques, bagages}
{en: one’s traps and sticks, baggage}
ex: lja-ts cãrãndiili (tuti lucrili) sh-fudz di-aoa

§ cãrcãndã (cãr-cãn-dắ) sm cãrcãndadz (cãr-cãn-dádzĭ) – (unã cu cãrãndii)
ex: fudzi shi sh-lo tut cãrcãndãlu (tuti lucrili)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

catrafusi/catrafuse

catrafusi/catrafuse (ca-tra-fú-si) sf pl – lucrili din casã (ma multu stranji veclji i lucri njits, adunati stog sh-fãrã aradã) cari fac parti dit avearea shi cãtãndia-a omlui; lucrili tsi li poartã omlu cãndu s-mutã cu casa; lucrili tsi li poartã omlu tu baulã (sfinduchi, validzã, etc.) cãndu s-dutsi iuva cali; cãrãndii, pleacicã, cãrcãndã, cãlãbãlãchi, sartsinã, furtii
{ro: catrafuse, bagaj}
{fr: hardes, frusques, nippes, bagages}
{en: personal worn clothes, baggage}
ex: adunã-ts catrafusili (lucrili)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

ceatã

ceatã (cĭá-tã) sf ceti/cete (cĭé-ti) – adunãturã (multimi) di oaminj (prãvdzã, cãnj, etc.) tsi s-aflã tu idyiul loc sh-au un idyiu scupo; buluchi, bluchi, bandã, taifã, cãlãbãlãchi, gloatã, surii, suro, mul-timi, multeami, multeatsã, multsãmi, flumin, nãfamã, lumi, lao, plitizmo, plod, popul, pupul, gamã, tavabii, tavambii, tãbãbii, tubãbii, chindrã, jurdunã, etc.
{ro: bandă, grup, ceată}
{fr: bande, groupe, troupeau, harde}
{en: band, group, herd, flock}
ex: ceatã (multimi) mari di oaminj s-avea adunatã n pãzari; ceatã (bandã, taifã) di furi; vidzurã cetili (bluchili) di cãnj

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

chindrã

chindrã (chín-drã) sf chindri/chindre (chín-dri) – adunãturã mari di oaminj (prãvdzã, cãnj, etc.) tsi s-aflã deadun tu idyiul loc; multimi di oaminj dit unã parataxi di numtã; buluchi, bluchi, ceatã, bandã, taifã, cãlãbãlãchi, gloatã, surii, suro, multimi, multeami, multeatsã, multsãmi, flumin, nãfamã, lumi, lao, plitizmo, plod, popul, pupul, gamã, tavabii, tavambii, tãbãbii, tubãbii, jurdunã, etc.
{ro: mulţime}
{fr: foule, multitude}
{en: crowd, multitude}
ex: tsi nchisi nã chindrã (parataxi di numtã) mari

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

gloatã

gloatã (glŭá-tã) sf gloati/gloate (glŭá-ti) – multimi di oaminj (ficiori, prãvdzã, etc.) tsi s-aflã adunatã tu idyiul loc; buluchi, bluchi, ceatã, bandã, taifã, cãlãbãlãchi, surii, suro, multimi, multeami, multeatsã, multsãmi, flumin, nãfamã, lumi, lao, plitizmo, plod, popul, pupul, gamã, tavabii, tavambii, tãbãbii, tubãbii, chindrã, jurdunã, etc.
{ro: mulţime}
{fr: foule}
{en: crowd}
ex: cãndu ved ahãntã gloatã (lao)

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

jurdunã

jurdunã (jĭur-dú-nã) sf jurduni/jurdune (jĭur-dú-ni) – multimi di oaminj (prãvdzã, cãnj, etc.) adunats tu idyiul loc; buluchi, bluchi, ceatã, bandã, taifã, cãlãbãlãchi, gloatã, surii, suro, multimi, multea-mi, multeatsã, multsãmi, flumin, nãfamã, lumi, lao, plitizmo, plod, popul, pupul, gamã, tavabii, tavambii, tãbãbii, tubãbii, chindrã, etc.
{ro: mulţime}
{fr: foule}
{en: crowd}
ex: jurdunã (multimi, ceatã, gloatã) di ficiori sh-di feati; jurduna (laolu, multimea di oaminj) lãitã

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

pleacicã2

pleacicã2 (pleácĭ-cã) sf pleacichi/pleaciche (pleácĭ-chi) – lucrili di casã sh-di cati dzuã (ma multu stranji veclji i lucri njits, adunati stog sh-fãrã aradã) tsi li poartã omlu cu el cãndu s-mutã dit unã casã tu altã; lucrili tsi li poartã omlu tu baulã (sfinduchi, validzã, etc.) cãndu s-dutsi iuva cali; lucru greu purtat deanumirea i ncãrcat pri-unã pravdã (cal i gumar); cãrcãndã, catrafusi, cãlãbãlãchi, cãrãndii, sartsinã, furtii, greatsã, var, vãrii
{ro: catrafuse, calabalâc, povară, tărhat, bagaj}
{fr: charge, fardeau, bagage}
{en: load, baggage}
ex: sh-di-aclo pleacichili (catrafusili, lucrili) sculã

§ pljacicã2 (pljĭácĭ-cã) sf pljacichi/pljaciche (pljĭácĭ-chi) – (unã cu pleacicã2)

§ pleashcã2 (pleásh-cã) sf pleashchi/pleashche (pleásh-chi) shi pleshcuri (plésh-curĭ) – (unã cu pleacicã2)
ex: sh-mutã pleashchili la voi iu lo casã cu agoyi; lja-ts pleashchili sh-fudz

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã        

sumã2

sumã2 (sú-mã) sf sumi/sume (sú-mi) – numir di lucri (paradz); numirlu tsi s-aflã cãndu s-fatsi isapea shi s-adunã ma multi numiri; numirlu tsi-aspuni cãti lucri s-aflã tu-un stog; isapi
{ro: adunare, sumă, total}
{fr: addition, somme, total}
{en: addition, sum, total}
ex: aveam nã sumã mari di paradz; fã-lã suma (fã-lã isapea, adunã-li); si mprumutã cu sumi mãri (cu paradz multsã)

§ sumãreauã (su-mã-reá-ŭã) sf sumãrei (su-mã-réĭ) – multimi di lucri i hiintsi adunati deadun tu-un loc dishcljis i ncljis; stog di lucri; sumã, stog, grãmadã, cãlãbãlãchi, etc.
{ro: sumedenie, grămadă}
{fr: amas, foule, somme}
{en: heap, crowd, sum}
ex: fã-lj sumãreauã (fã-lj suma, isapea; adunã-li)

§ nsum (nsúmŭ) vb I nsumai (nsu-máĭ), nsumam (nsu-mámŭ), nsumatã (nsu-má-tã), nsumari/nsumare (nsu-má-ri) – adun tu-un loc; adun ma multi numiri tra s-aflu cãt fac tuti deadun; numir lucrili dit unã multimi tra s-aflu cãti suntu; fac isapea cu-adunarea-a ma multor numiri; fac suma-ali unei multimi
{ro: aduna; însuma; strînge la un loc}
{fr: additionner; sommer, faire la somme; amasser dans la même place}
{en: add; sum up; bring together to the same place}
ex: nsumã-li tuti (adunã-li, fã isapea) tra sã shtiu tsi tsã voi

§ nsumat (nsu-mátŭ) adg nsumatã (nsu-má-tã), nsumats (nsu-mátsĭ), nsumati/nsumate (nsu-má-ti) – (ma multi numiri) tsi suntu adunati; tsi-lj s-ari faptã isapea (adunarea)
{ro: adunat; însumat; strîns la un loc}
{fr: additionné; sommé; amassé dans la même place}
{en: added; summed up; brought together to the same place}
ex: nsumati li ari tuti (lã ari faptã isapea, li ari adunatã tuti numirli), tsi ari ti dari, tsi ti loari

§ nsumari/nsumare (nsu-má-ri) sf nsumãri (nsu-mắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu sã nsumã tsiva
{ro: acţiunea de a aduna; de a însuma; de a strînge la un loc; adunare, însumare}
{fr: action d’additionner; de sommer, de faire la somme; d’amasser dans la même place}

T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã         ma multu/ptsãn