ciudii/ciudie (cĭu-dí-i) sf ciudii (cĭu-díĭ) –
1: lucru tsi nu pari si s-aibã faptã dupã nomurli a fisiljei shi lumea nu poati s-lu-aducheascã (cã nu pari faptu di-unã puteari lumeascã, ma pari faptu mash di-unã puteari dumnidzãeascã i dyeavuleascã);
2: lucru tsi ti fatsi s-ti ciuduseshti (s-ti njiri, s-ti uinjiseshti, etc.) cã nu ti-ashtiptai s-lu vedz (s-lu avdzã, s-lu nvets, etc.);
3: lucru tsi easti alocut (ahoryea, tronciu) shi nu sh-u-adutsi cu lucrili di-aradã cu cari him nvitsats; ciudã, thamã, thavmã, thãmãturyii, samã, nishani, njirari, apurii, toafi, etc.;
(expr: nj-yini ciudii = mi-apurisescu, mi njir, mi ciudisescu)
{ro: minune, mirare, ciudăţenie}
{fr: merveille, miracle; étonnement, stupéfaction; bizarrerie}
{en: miracle; astonishment, amazement; oddity}
ex: njel ca trã ciudii (ti nishani, trã thamã); sh-lu ntreabã cu ciudii (apurii, njirari); io vidzuii ciudiili (nishenjli, thãmãturyiili) a tali; sh-fãtsea crutsea di ciudii; featsi nã mari ciudii; pot s-fac seamni shi ciudii (nishenj) cu giunaticlu a meu; frãndza-aestã, trã ciudii, s-mina singurã; nj-yini mari ciudi
(expr: mi njir, mi-apurisescu multu), cum s-agãrshascã
§ ciudã (cĭú-dã) sf ciudi/ciude (cĭú-di) – (unã cu ciudii)
ex: ciudã (ciudii, thamã) neavdzãtã
§ ciudios (cĭu-di-ósŭ) adg ciudioasã (cĭu-di-ŭá-sã), ciudiosh (cĭu-di-óshĭ), ciudioa-si/ciudioase (cĭu-di-ŭá-si) – (lucru) tsi nu easti di-aradã shi s-aspuni ahoryea di-alanti lucri; tsi-aspuni ca trã ciudii; alocut
{ro: ciudat, bizar}
{fr: étrange, bizarre}
{en: strange, odd, weird}
§ ciudisescu (cĭu-di-sés-cu) (mi) vb IV ciudisii (cĭu-di-síĭ), ciudiseam (cĭu-di-seámŭ), ciudisitã (cĭu-di-sí-tã), ciudisiri/ciu-disire (cĭu-di-sí-ri) – mi-apurisescu di-atseali tsi-nj s-aspun ãn fatsã (tsi ved i tsi avdu); ãnj fac thamã; ciuduescu, ciuidisescu, ciudescu, ciuduescu, apurisescu, ncrutsescu, thãvmusescu, thãmãsescu, njir, anjir, uinjisescu
{ro: (se) mira, (se) uimi, (se) extazia}
{fr: s’étonner, s’extasier}
{en: astonish, amaze, go into ecstasy}
ex: mi ciudisescu (mi-apurisescu) cu omlu-aestu; ari ciudisitã dunjaea ntreagã; noi nã ciudisim; lumea tutã s-njira shi s-ciudisea (sh-fãtsea thamã); mi ciudisescu di tsi vidzui cã fats
§ ciudisit (cĭu-di-sítŭ) adg ciudisitã (cĭu-di-sí-tã), ciudisits (cĭu-di-sítsĭ), ciudisiti/ciudisite (cĭu-di-sí-ti) – tsi s-apuriseashti di tsi s-featsi (tsi vidzu i tsi avdzã); ciudusit, ciuidisit, ciudit, ciuduit, apurisit, ncrutsit, thãmãsit, thãvmusit, njirat, anjirat, uinjisit
{ro: mirat, uimit, extaziat}
{fr: étonné, ébahi, extasié}
{en: astonished, amazed, gone into ecstasy}
ex: alantsã shidea ciudisits (uinjisits); stau ciudisit (thãvmusit) cum plãng mushat fãntãnjli agalea-agalea
§ ciudisiri/ciudisire (cĭu-di-sí-ri) sf ciudisiri (cĭu-di-sírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva s-ciudiseashti; ciudusiri, ciuidisiri, ciudiri, ciuduiri, apurisiri, ncrutsiri, thãmãsiri, thãvmusiri, njirari, anjirari, uinjisiri
{ro: acţiunea de a (se) mira, de a (se) uimi, de a (se) extazia; mirare, uimire, extaz}
{fr: action de s’étonner, de s’extasier; étrangeté}
{en: action of astonishing, of going into ecstasy}
§ ciudusescu (cĭu-du-sés-cu) (mi) vb IV ciudusii (cĭu-du-síĭ), ciuduseam (cĭu-du-seámŭ), ciudusitã (cĭu-du-sí-tã), ciudusiri/ciudusire (cĭu-du-sí-ri) – (unã cu ciudisescu)
§ ciudusit (cĭu-du-sítŭ) adg ciudusitã (cĭu-du-sí-tã), ciudusits (cĭu-du-sítsĭ), ciudusiti/ciudusite (cĭu-du-sí-ti) – (unã cu ciudisit)
§ ciudusiri/ciudusire (cĭu-du-sí-ri) sf ciudusiri (cĭu-du-sírĭ) – (unã cu ciudisiri)
§ ciuidisescu (cĭuĭ-di-sés-cu) (mi) vb IV ciuidisii (cĭuĭ-di-síĭ), ciuidiseam (cĭuĭ-di-seámŭ), ciuidisitã (cĭuĭ-di-sí-tã), ciuidisiri/ciuidisire (cĭuĭ-di-sí-ri) – (unã cu ciudisescu)
§ ciuidisit (cĭuĭ-di-sítŭ) adg ciuidisitã (cĭuĭ-di-sí-tã), ciuidisits (cĭuĭ-di-sítsĭ), ciuidisiti/ciuidisite (cĭuĭ-di-sí-ti) – (unã cu ciudisit)
§ ciuidisiri/ciuidisire (cĭuĭ-di-sí-ri) sf ciuidisiri (cĭuĭ-di-sírĭ) – (unã cu ciudisiri)
§ ciudescu (cĭu-dés-cu) (mi) vb IV ciudii (cĭu-díĭ), ciudeam (cĭu-deámŭ), ciuditã (cĭu-dí-tã), ciudiri/ciudire (cĭu-dí-ri) – (unã cu ciudisescu)
ex: si ciudi (s-njirã, s-apurisi) shi njic shi mari; s-ciudirã (s-apurisirã) fratslji
§ ciudit (cĭu-dítŭ) adg ciuditã (cĭu-dí-tã), ciudits (cĭu-dítsĭ), ciuditi/ciudite (cĭu-dí-ti) – (unã cu ciudisit)
§ ciudiri/ciudire (cĭu-dí-ri) sf ciudiri (cĭu-dírĭ) (unã cu ciudisiri)
§ ciuduescu (cĭu-du-ĭés-cu) (mi) vb IV ciuduii (cĭu-du-íĭ), ciudueam (cĭu-du-ĭámŭ), ciuduitã (cĭu-du-í-tã), ciuduiri/ciuduire (cĭu-du-í-ri) – (unã cu ciudisescu)
ex: s-ciudui (s-njirã) multu
§ ciuduit (cĭu-du-ítŭ) adg ciuduitã (cĭu-du-í-tã), ciuduits (cĭu-du-ítsĭ), ciuduiti/ciuduite (cĭu-du-í-ti) – (unã cu ciudisit)
ex: njirat sh-ciuduit (uinjisit)
§ ciuduiri/ciuduire (cĭu-du-í-ri) sf ciuduiri (cĭu-du-írĭ) – (unã cu ciudisiri)
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã ma multu/ptsãn