|
|
cilistrã
cilistrã (ci-lís-trã) sf – vedz tu tsilistrã1
T.Cunia Dictsiunar-a-Limbãljei-Armãneascã vedz: tsilistrã1aradzã
aradzã (a-rá-dzã) sf arãdz (a-rắdzĭ) – calea (munda) prit cari treatsi lunjina cãndu easti azvumutã di un izvur di lunjinã; radzã, mundã, mãndzã, arpãyi, tsilistrã, cilistrã, diligiturã, gilit, giliturã, shitsã, fleacã
{ro: rază}
{fr: rayon}
{en: ray, beam}
ex: yilcescu la arãdz di soari; un brãtsat di dultsi-arãdz
§ radzã (rá-dzã) sf rãdz (rắdzĭ) – (unã cu aradzã)
ex: radzãli a soarilui nã ncãldzãscu
arpãyi
arpãyi (ar-pắyi) sf pl – calea (arãdzli) prit cari treatsi lunjina cãndu easti aminatã di un izvur di lunjinã; aradzã, radzã, mundã, mãndzã, tsilistrã, cilistrã, diligiturã, gilit, giliturã, shitsã, fleacã
{ro: raze}
{fr: rayons du soleil}
{en: ray, beam}
ex: nj-da arpãyili (aradzili di soari) tru oclji
fleacã2
fleacã2 (fleá-cã) sf flets (flétsĭ) – calea (aradza) prit cari treatsi lunjina cãndu easti aminatã di un izvur di lunjinã; fljacã, aradzã, radzã, mundã, mãndzã, arpãyi, tsilistrã, cilistrã, diligiturã, gilit, giliturã, shitsã
{ro: rază}
{fr: rayon}
{en: ray, beam}
ex: lj-bashi luna cu-a ljei fleacã (mundã) hrisusitã
§ fljacã2 (fljĭá-cã) sf fljets (fljĭétsĭ) – (unã cu fleacã2)
gilit2
gilit2 (gi-lítŭ) sn giliti/gilite (gi-lí-ti) shi gilituri (gi-lí-turĭ) shi gilidz (gi-lídzĭ) – calea (aradza) prit cari treatsi lunjina cãndu easti aminatã di un izvur di lunjinã; giliturã, aradzã, radzã, mundã, mãndzã, arpãyi, tsilistrã, cilistrã, diligiturã, shitsã, fleacã
{ro: rază}
{fr: rayon}
{en: ray, beam}
ex: gilidz (aradzi) di lunjinã; giliturli a soarilui nchisirã s-yiliceascã
§ giliturã2 (gi-li-tú-rã) sf gilituri (gi-li-túrĭ) [bãgats oarã cã actsentul di la pluralu “gilituri” a zborlui “gilit2” cadi pi silaba dit mesi “li”, earã actsentul di la pluralu “gilituri” a zborlui “giliturã2” cadi pi silaba dit soni “turi”] – (unã cu gilit2)
ex: antãnjli gilituri (aradzi) a soarilui; soarili pitreatsi giliturli di jar
§ diligiturã (di-li-gi-tú-rã) sf diligituri (di-li-gi-túrĭ) – (unã cu gilit2)
mundã1
mundã1 (mún-dã) sf mundzã (mún-dzã) – calea (aradza) prit cari treatsi lunjina cãndu easti aminatã di-un izvur di lunjinã; aradzã, radzã, mãndzã, arpãyi, tsilistrã, cilistrã, diligiturã, gilit, giliturã, shitsã, fleacã
{ro: rază}
{fr: rayon}
{en: ray, beam}
ex: cã mi fac mundã (aradzã) di soari; mundã di soari nu agiundzea; nitsi unã mundã di lunjinã; alunicã mundzãli-a soarilui; mundzãli alunicã cãtrã hima; va mi fac mundã di soari tsi tucheashti gljatsã; stranjili atseali, cari cãdea mundzãli a soarilui, lutsea; niori lunjinats di mundzã; cu mundzã scrisi n cheptu
shitsã2
shitsã2 (shí-tsã) sf shi-tsã (shí-tsã) – calea (aradza) prit cari treatsi lunjina cãndu easti scoasã (aminatã) di un izvur di lunjinã; aradzã, radzã, mundã, mãndzã, arpãyi, tsilistrã, cilistrã, diligiturã, gilit, giliturã, fleacã
{ro: rază}
{fr: rayon de soleil}
{en: ray, beam}
ex: s-ti-agudeascã shitsãli (arãdzli) di soari
tsilistrã1
tsilistrã1 (tsi-lís-trã) sf tsilistri/tsilistre (tsi-lís-tri) – calea (aradza) prit cari treatsi lunjina cãndu easti aminatã di un izvur di lunjinã; cilistrã, aradzã, radzã, mundã, mãndzã, arpãyi, diligiturã, gilit, gili-turã, shitsã, fleacã
{ro: rază}
{fr: rayon}
{en: ray, beam}
ex: tsilis-trili (aradzãli) a soarilui; luna arca tsilistri (mundzã) di amalamã; pit pirdeili sãlãghiti yin tsilistri ngãlbiniti
§ cilistrã (ci-lís-trã) sf cilistri/cilistre (ci-lís-tri) – (unã cu tsilistrã1)
ex: durnjam sun cilistra (aradza) ali lunã
§ ntsilistredz1 (ntsi-lis-trédzŭ) (mi) vb I ntsilistrai (ntsi-lis-tráĭ), ntsilistram (ntsi-lis-trámŭ), ntsilistratã (ntsi-lis-trá-tã), ntsilistrari/ntsilistrare (ntsi-lis-trá-ri) – pitrec (aruc, scot, amin) aradzi di soari (di cãldurã, di lunjinã); lu-aspun un lucru tra s-lu veadã soarili; lunjinedz
{ro: radia; expun razelor de soare}
{fr: rayonner; exposer aux rayons du soleil}
{en: radiate; expose to the rays of the sun}
§ ntsilistrat1 (ntsi-lis-trátŭ) adg ntsilistratã (ntsi-lis-trá-tã), ntsilistrats (ntsi-lis-trátsĭ), ntsilistra-ti/ntsilistrate (ntsi-lis-trá-ti) – tsi easti aspus tra s-lu veadã soarili; lunjinat
{ro: radiat; expus razelor de soare}
{fr: rayonné, exposé aux rayons du soleil}
{en: radiated; exposed to the rays of the sun}
ex: earam ntsilistrat (vidzut, agudit di mundzili) di soari
§ ntsilistrari1/ntsilistrare (ntsi-lis-trá-ri) sf ntsilistrãri (ntsi-lis-trắrĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva easti aspus tra s-lu veadã soarili; lunjinari
{ro: acţiunea de a radia, de a expune la razele de soare; radiere; expunere la razele de soare}
{fr: action de rayonner, de s’exposer aux rayons du soleil}
{en: action of radiating, of exposing to the rays of the sun}