aush (a-úshĭŭ) sm aush (a-úshĭ) shi aushanj (a-ú-shĭanjĭ) –
1: om tricut tu anj (tsi nu lj-u mata poati ca ma ninti); alghit (tu peri), behlu, bitãrnu, burhonj, mosh, moashi (muljari), pleacã, pljacã, veclju, ghiush, geagi, prezvit, tot;
2: strãaush, strãush, straush, pap, pap-aush, strãpap, stripãrinti, strãpãrinti;
(expr:
1: aush ca Dumnidzã; aush tsi lu-agãrshi moartea; aush tsi lu-agãrshi Dumnidzã = om multu aush;
2: aushlji vor pãni moali = aushlji vor feati tiniri)
{ro: bătrân, vechi, strămoş}
{fr: vieux, vieil, vieillard, ancien; aïeul, ancêtre}
{en: old one, ancient; ancestor, forefather}
ex: tsi-i un aush adunat bush? (angucitoari: cuceanlu); un aush cu patrudzãts di cãmesh nviscut (angucitoari: cuceanlu); un aush cu percea lungã; aushlu nã fatsi mari tinjii; cãt aush s-hibã omlu, bana-i dultsi; aush, aush ca Dumnidzã
(expr: multu aush); aush, cã dzãtseai cã lu-agãrshi Dumnidzã
(expr: multu aush); aush, di cãndu bãneadzã sh-moartea lu-agãrshi
(expr: multu aush); aushlu-i sturlu a casãljei; du-ti la pap-aushlu atsel; vidzush aush vitsearcu, ahtari sh-tinir fu; gioacã-aush cu perlu cair; cavai di hoara tsi nu-ari aush; gioni-armãn, di iu aushlj-a (strãaushlj-a) noshtri s-fitarã; aushlji vor pãni moali
(expr: vor muljeri tiniri) sh-yin veclju
§ aushescu1 (a-u-shĭés-cu) vb IV aushii (a-u-shíĭ), ausham (a-u-shĭámŭ), aushitã (a-u-shí-tã), aushiri/aushire (a-u-shí-ri) – (trã oaminj) nj-tricurã anjlji sh-agiumshu aush; (trã unã hãlati) tricurã anjlji sh-nu mata easti sh-ahãntu bunã ca ma ninti (nu mata easti bunã s-tsã fats lucrul, icã ishirã alti hãlãts noi cama buni); nj-algheashti perlu, alghescu, anvicljedz, bãtãljusescu, mbitãrnescu, mushescu (tri muljeri), nvicljedz, nvicljescu, vicljedz, vicljescu
{ro: îmbătrâni, (se) învechi}
{fr: vieillir, devenir vieux, devenir suranné}
{en: get old}
ex: tini aushish (mbitãrnish), Gardani; amãndoilji aushim (nã featsim aushanj); nu-arãdi di aush, cã sh-tini vai s-ausheshti; aushi fari shi-lj si featsi perlu ca fuljorlu; cum lu nvitsã Hristolu pãnã aushi; si-lj hibã agiutor, cã de! avea aushitã sh-nãsã
§ aushit (a-u-shítŭ) adg aushitã (a-u-shí-tã), aushits (a-u-shítsĭ), aushiti/aushite (a-u-shí-ti) – tsi easti tricut tu anj; tsi s-ari faptã veclju; tsi ari perlji alghi (di-aushatic); alghit (perlu), anvicljat, bãtãljusit, mbitãrnit, mushitã (trã muljeri), nvicljat, nvicljit, vicljat, vicljit
{ro: îmbătrânit, învechit}
{fr: vieilli, invétéré, devenu vieux, devenu suranné}
{en: who got old}
§ aushiri/aushire (a-u-shí-ri) sf aushiri (a-u-shírĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu cariva aushashti (tsiva si nvicljashti); alghiri (perlu), anvicljari, bãtãljusiri, mbitãr-niri, mushiri (trã muljeri), nvicljari, vicljari, nvicljiri, vicljiri
{ro: acţiunea de a îmbătrâni, de a se învechi; îmbătrânire, învechire}
{fr: action de vieillir, de devenir vieux, de tomber en désuétude; vieillessement}
{en: action of geting old, of getting outdated}
§ aushitã (a-u-shí-tã) sf fãrã pl – starea tu cari s-aflã omlu cãndu aushashti; harea tsi-l fatsi omlu s-hibã aush; aushatic, aushami
{ro: bătrâneţe}
{fr: vieillessement, vieillesse}
{en: old age}
§ aushatic (a-u-shĭátic) sn aushatitsi/aushatitse (a-u-shĭá-ti-tsi) shi aushaticuri (a-u-shĭá-ti-curĭ) –
1: multsãmi di aushanj;
2: catastisea tu cari s-aflã omlu cãndu aushashti; aushami; bitrãneatsã, yiramati
{ro: bătrânet, bătrânime; bătrâneţe}
{fr: nombre de vieillards; vieillesse}
{en: number of old people; old age}
ex: nveatsã tu giunatic, s-ti tindzi tu-aushatic (chirolu tsi eshti-aush); s-lucrãm cãt him tiniri s-nu n-apucã aushaticlu golj; va s-aibã nã norã tu-aushatic; minduea-ti cã yini aushaticlu; aushaticlu (aushanjlji tuts) dit Ipir; fãrã di aushatic (aushanj), lumea s-dutsea ca raclu; lu nvitsã cum sã zburascã dinintea-a aushaticlui (adunari di-aushanj) cari va-l giudicã; s-adunã ausha-ticlu s-veadã tsi lipseashti s-fatsim; aushaticlu (bana di-aush) i greu, o lai murgu, frati-a meu; cu tut aushaticlu-lj (cu tuti cã eara aush), nu-lj yinea s-alasã lumea; dit aushatic (di pachi-strãpachi, dit chirolu strãveclju) s-aflarã pãnã la noi, shi noi s-li alãsãm a ficiorlor a noshtri
§ aushami/aushame (au-shĭá-mi) sf fãrã pl – (unã cu aushatic)
ex: s-adunã tutã aushamea a hoarãljei (tuts aushanjlji dit hoarã); tora tu-aushami (aushatic), scoati, cal, giunami
§ aushescu2 (a-u-shĭés-cu) adg aushascã (a-u-shĭás-cã), ausheshtsã (a-u-shĭésh-tsã), ausheshti (a-u-shĭésh-ti) – tsi ari s-facã cu aushaticlu i cu aushanjlji; di aushanj, di aushatic
{ro: bătrânesc}
{fr: vieux, antique}
{en: old, ancient, of old age}
§ aushashti/aushashte (a-u-shĭásh-ti) adv – ca di aushanj
{ro: bătrâneşte}
{fr: en vieux, à l’antique}
{en: old, ancient, of old age}
ex: zburashti aushashti (dip ca aushanjlji)
§ strãaush (strã-a-úshĭŭ) sm strãaush (strã-a-úshĭ) shi strãaushanj (strã-a-ú-shĭanjĭ) – aush dit bãrnili di ma nãinti di aushlji dit bãrnul a nostru; strãush, straush, pap, pap-aush, strãpap, stripãrinti, strãpãrinti
{ro: strămoş}
{fr: aïeul, ancêtre}
{en: ancestor, forefather}
ex: li-avem adets di la-aush, strãaush (stãpãrintsã); strãaushlji a noshtri bãna tu cãlivi; strãaushlji a noshtri eara oaminj gionj
§ strãush (strã-úshĭŭ) sm strãush (strã-úshĭ) shi strãushanj (strã-ú-shĭanjĭ) – (unã cu strãaush); nã si aflã di aush, strãush
§ straush (stra-úshĭŭ) sm straush (stra-úshĭ) shi straushanj (stra-ú-shĭanjĭ) – (unã cu strãaush)
ex: aushlji shi straushlji a mei
